Bilgelik gülmede gizlidir. Bir Kızılderili atasözü der ki:
"Hiç ağlamayan genç adam vahşidir, gülmeyen yaşlıya salak derler." Efendim, bu işten anlayanlara göre gülme durumları ikiye ayrılır:
1. Mizahi gülme durumları...
2. Mizahi olmayan gülme durumları... İnsanın içine girip çıktığı durumların hepsini sıralamak için bu deniz manzaralı köşe yetmez, ama gerisini siz getirin diye birkaç örnek sıralayalım. Mizahi olmayan gülme durumları: Bebekleri gıdıklama, tuttuğunuz takımın maç kazanması, ev sahibinin merdivenlerden yuvarlanması, müdürün koltuktan düşmesi, utançtan gülme, sayısal lotoyu tutturma... Mizahi gülme durumları: Tiyatro izleme, fıkra dinleme, birisinin bir fıkrayı anlatamadığını duyma, bir fıkrayı anlamayan birisine gülme, birisinin bir başkasının taklidini yaptığını görme.
"Efendim önce sorunun nerede yattığını görmek lazım," derken önlerini görmeyip, küt diye ağaca toslayanlar. Her şeyi yüzüne gözüne bulaştıranlar, kendilerini fazla ciddiye alanlar, mizahtan yana nasibi olmayanlar... Peki,
"Neymiş efendim bu mizah denen, dünyayı kurtaracak şifalı ot?" Mizah aklın en büyük armağanıdır insana.
İŞİN SIRRI ELEŞTİREL YAKLAŞIM Dünyaya dikkatle bakması, yorumlaması ve anlamaya çalışabilmesine yardımcı olacak bir sihirli anahtardır.
Mizahın gülerek dünyayı yorumlamasının büyük gücü, belki de insanoğlunda doğuştan var olan muhalif bakışın, eleştirel yaklaşımın ardında gizli. Mizah yaşama bakarken, bakanın da izleyenin de okuyanın da araya mesafe koymasını ister. Bu uzaktan bakışta bir soğukkanlılık, daha tarafsız olarak inceleyebilme, üstüne düşünebilme gücünü yakalamak isteği gizlidir.
Mizah duygusu, rengi ne olursa olsun, yaşamı bir şölene dönüştürme isteğinden başka bir şey değildir. Eğlenmek, gülmek, eleştirmek, aslında anlamaya çalışmanın, yaşamı değiştirmeye çalışmanın, var olduğunu duyumsamanın bir yolu... Bir bakış açısı, yaşamı yorumlama yöntemi, bir başkaldırıdır mizah.
"Ben senin gibi olmayacağım, sana benzemeyeceğim, senin yaptıklarını yapmayacağım!" diye bağırmaktır. Bireysel ve toplumsal bütün hastalıklar insanın sisteme paçayı kaptırmasından, düzenle uyuşmasından ortaya çıkıyor. Sistemle uyum içinde yaşamaya çalışmak, bu uyumu sürdürmeye çalışmak da sistemin kendisini içten içe çürütüyor.
KAHKAHA BÖCEKLERİ KOVAR Mizah bireyin ve toplumun kendini yenilemesi, açmazlarından kurtulabilmesi için gözcülük yapar. Bir yandan eğlendirir, bir yandan da çok düşündürür. Büyülten, ufaltan, çarpıtan, karşıtlıklardan yararlanan aynalarından geri yansıtıp dünyayı daha iyi anlamamızı sağlar. Eğlenmek en sağlıklı düşünme, yorum yapma yollarından biridir. Çağımızın en büyük yazarlarından Nabokov Efendi buyurmuşlar ki:
"Sağlıklı bir kahkaha zararlı böcekleri yok edecek en iyi ilaçtır." Atın kahkahayı ne olursa olsun gülerek bakın yaşama kara böcekleri yok edin.
Yayın tarihi: 2 Haziran 2007, Cumartesi
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2007/06/02/ct/haber,AC3F6A5CF6AF4C828B04BAE37E960993.html
Tüm hakları saklıdır.