|
|
 |
 |
 |
 |
| de Gaulle'ü örnek aldı
|
|
Fransa'nın tarihi kişiliği Charles de Gaulle, 1958 yılında cumhurbaşkanlığına giden yolda ilerlerken çeşitli konuşmalarında birlik, beraberlik ve farklı köken ve düşüncelerin ortak hedeflerini vurgulamıştı.
Çankaya adaylarının yapmaları gereken herşey, Günay Hoca'nın bu kitabında yazılı
Türkiye'nin şu anda en kıdemli edebiyat tarihçisi olan Prof. Dr. Günay Kut, geçtiğimiz günlerde önemli bir katalog yayınladı. "Kandilli Rasathanesi Elyazmaları" isimli katalogda asıl görevleri olan astronomluğun ve takvim hazırlamanın yanısıra yıldızlara bakarak hükümdarın geleceğini öğrenmeye çalışan saray müneccimlerinin kaleme aldıkları 822 adet kitap ayrıntılarıyla tanıtılıyor. Müneccimlerin hükümdarlar için kaleme aldıkları ve iktidara gelme yollarının da anlatıldığı bazı eserlerde, Çankaya heveslilerine yardımı olacak cinsten bilgiler de var. Ama, Günay Hoca'nın hazırladığı bu kataloğu kitapçılarda aramayın, bulamazsınız, zira piyasaya birkaç ay sonra verilecek!.
Boğaziçi Üniversitesi, Elginkan Vakfı'nın sponsorluğunda çok önemli ve önemli olduğu kadar da ilginç bir kitap yayınladı: "Kandilli Rasathanesi Elyazmaları"... Türk edebiyat tarihçiliğinin duayeni, yani en kıdemli hocası olan Prof. Dr. Günay Kut'un başkanlık ettiği akademik bir grup tarafından hazırlanan kitapta eskiden müneccim denen gökbilimcilerin kaleme aldıkları ve şimdi Kandilli Rasathanesi'nin kitaplığında bulunan 822 adet elyazması eser, özellikleriyle ve içlerinde nelerin yazılı olduğuna dair geniş açıklamalarla anlatılıyor. Ama, bu yazdıklarını okuyup da kataloğu kitapçılarda hemen aramayın, bulamazsınız, zira kitap piyasaya birkaç ay sonra verilecek! Önce, bu kitapların adını hemen herkesin 1999 depreminden sonra öğrendiği Kandilli Rasathanesi'nde bulunmasının sebebini kısaca anlatayım: Hafızalarımızda bugün sadece depremle ilgili çağrışımlar yapan Kandilli Rasathanesi'nin öncelikli görevi adından da anlaşılacağı gibi rasat yani gözlem yapmak, astronomi alanında çalışmalarda bulunmaktır. Müneccimlere ait eserler 1920'li senelerde biraraya getirilirken, muhafazaları için en uygun yerin Kandilli Rasathanesi olduğu üşünülmüş ve elyazmaları buraya nakledilmiştir. Bundan asırlarca önce kaleme alınan bu eserlerde neler var neler... Astronomi konusunda bilgiler veriliyor, meselâ gök cisimleri ayrıntılarıyla anlatılıyor, bunların hareketlerinden bahsediliyor, takvimlerin hazırlanma usulleri yazılıyor, namaz saatlerinin belirlemesiyle ilgili malumat sıralanıyor ve bütün bunların ardından daha değişik bir bahis geliyor: Yıldızlara bakarak geleceği öğrenme konusu...
GÖKYÜZÜ 28 BÖLÜMDÜR
"Gökbilimciliği ile geleceği öğrenmeye çalışma arasında ne münasebet olabilir?" diye sormayın, zira eski devirlerde iyi bir müneccimin, iki özelliğe sahip bulunması şarttı: Çok iyi bir astronom, yani yani gök bilimci olması ve yıldızların hareketinden geleceği okuma yeteneğini taşıması... Astronomi, çok iyi seviyede matematik bilmeyi ve zamanı değerlendirebilmek için devamlı olarak gözlem yapmayı da gerektirirdi. İslam dünyasında, Emevilerden başlayarak Osmanlı Devleti'nin son ânına kadar saraylarda kadrolu müneccimler bulunurdu ve saray müneccimi bu iki işi birden yapardı: İmparatorlukta kullanılacak olan resmtakvimleri hazırlar ve zamanın hükümdarının yıldızına bakar" yani geleceğini tahmin ederdi... Takvimleri hazırlamak ve dolayısıyla namaz vakitlerini, ramazanın gelişini yahut dingünleri belirlemek işin teknik tarafıydı ve zaten profesyonel astronom olan müneccim, bu vazifesini kolayca yerine getirirdi. Asıl zorluk, o zamanlarda ilm-i nücum yani yıldızlar ilmi, bugün de astroloji denen, geleceği tahmin etme konusundaydı. Nücum ilmi sadece burçlarla ve gezegenlerle sınırlı kalmaz, o devirde bilinen yıldızların yanısıra bütün gök cisimleri işin içine katılır, gökyüzü menzil denen 28 parçaya taksim edilir ve binlerce yıldızın dağılımı ayrıntılı bir şekilde yorumlanırdı. Yıldızlar iki aşamada gözlenir, hükümdarın hayatı boyunca başından geçecek olanları tahmin işine mevâlid, uğurlu ve uğursuz saatlerin belirlenmesine de ihtiyârât denirdi.
MÜNECCİMİN İŞİ ZOR
Saray müneccimi, eserinde savaşın güneş hangi burçta iken ilân edildiği takdirde kazanılacağından yeni vergilerin hangi günün hangi saatinde konmasının doğru olduğuna kadar hükümdarın sorabileceği hemen her soruya önceden cevap bulmak zorundaydı. Yıldızları iyi bilen bir müneccim bu kadarla da kalmaz, sıradan insanların sıkıntılarına da eğilir, meselâ karşılıksız aşk çekenlerin dertlerine deva olması için, doğmasını beklemek zorunda oldukları yıldızları sıralar, kokuların ve yakılan buhurların gök cisimlerini nasıl etkilediğini anlatır, bundan hareketle günün hangi saatinde hangi buhurun yakılması gerektiğinden hangi yıldızın hangi cinle ilişkisi bulunduğuna kadar binbir türlü akıl verirdi. İşte, Prof. Dr. Günay Kut'un başkanlığındaki bir bilim kurulu tarafından hazırlanan "Kandilli Rasathanesi Elyazmaları" isimli bu çok önemli katalogda, asırlar öncesinin müneccimlerinin kaleme aldıkları 822 adet elyazması eser ayrıntılarıyla tanıtılıyor. Anlatılan eserler arasında o devrin en seçkin astronomi kitaplarının yanısıra ilm-i nücum konusundaki çalışmalar da var ve Günay Hanım akademik bir katalog yazımının gereği olarak elyazmalarının sadece bölüm başlıklarını naklediyor. Dolayısıyla, elyazmalarındaki bilgilerin detaylarına ulaşmak isteyenlere Kandilli Rasathanesi'nin kitaplığına gidip o yazmayı iyice okumak düşüyor ama bunu yapabilmek için de çok iyi Osmanlıca ve terminoloji bilgisi gerekiyor. Ben, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde Çankaya heveslilerinin sayısındaki artışı görünce, kitaplığımda da kopyası bulunan bu yazmalardan birinde "devletin başına nasıl geçilebileceği" konusunda verilen bilgileri, sevâbına bu heveslilere aktarmak istedim. Eski bir müneccim tarafından kaleme alınan "devletin en tepesindeki makama çıkma yolları" ile ilgili bahsi, bu sayfada günümüzün diline aktararak naklediyorum. Ama, armut piş, ağzıma düş misali kolaylıklardan hoşlanmadığım ve asırlar öncesinden kalan bu tavsiyeleri uygulamak isteyenlerin az da olsa zahmet çekmeleri ve kütüphanede bizzat çalışmaları gerektiğine inandığım için, elyazmasının katalog numarasını vermiyorum.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
