|
 |
 |
 |
  |
|
Parmak çocuklara bile kalp ameliyatı yapılıyor
Türkiye'de her yıl 12 bin bebek kalp hastalığıyla doğuyor. Ancak kalple ilgili merkezlerin azlığı ve yetersizliği nedeniyle kalp anomalisi olan bebeklerden yalnızca 2 bini ameliyat olabiliyor. Oysa uzmanlar 500 gram doğan parmak çocuklara bile gerekirse kalp ameliyatı yaptıklarını söylüyorlar.
Anadolu Sağlık Merkezi Kalp Sağlığı Bölümü'nden Pediatrik Kalp Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Şükrü Mercan; kalp sorunuyla doğan bebeklerin ileride kalp hastası olmasını engellemek için neler yapılması gerektiğiyle ilgili sorularımızı yanıtladı.
* Anne babası kalp hastası olan her çocuk kalp hastalığına aday mı?
Anne babası kalp hastası olan her çocuk kalp hastalığına aday değildir; fakat doğuştan kalp hastası olan annelerin çocuklarında da aynı patolojinin olması nadir de olsa görülen bir durumdur. Fetusta aynı patolojinin görülme riski az bile olsa, anne veya babasında doğumsal kalp hastalığı bilinen bebeklerin ana karnındayken izlemeye alınması gerekli. Böylece hem gerekli olabilecek müdahale için geç kalınmamış olur, hem de eğer kalple ilgili anomali onarılamayacak kadar ağırsa hamileliğin sonlandırılması söz konusu olabilir.
* Riskli çocuklarda kalp check-up'ı hangi yaşta yapılmalı?
Her bebek, doğduğu anda rutin olarak bir çocuk doktoru tarafından muayene edilmeli. Bu neden önemli? Çünkü bazı kalp ameliyatlarının yapılabilmesi zamanla sınırlıdır. O yüzden aile hastalığı geç fark ederse bebek gereken kalp ameliyatını olamayacağı için ya kısa süre sonra hayatını kaybeder veya ideal olmayan başka bir ameliyat yapılmak zorunda kalınır. Böyle olunca da yaşadığı süre boyunca bunun sıkıntısını çeker. Doğduğu anda çocuk doktoru tarafından muayene yapılamayan çocukların da muhakkak uygun bir zamanda muayene ettirilmeleri gerekir, çünkü birçok kalp hastalığı yıllar boyu hiçbir belirti vermeden taşınabilir.
* Türkiye'de çocuklarda en çok hangi kalp hastalıkları görülüyor?
Türkiye'de çocuk kalp hastalıklarıyla ilgili genel bir bilgi bankası yok. Ancak çocuk kalp ameliyatlarının çok yapıldığı kliniklerde en sık rastlanan anomali; halk arasında kalbin delik olması diye tarif edilen kulakçıklar ve karıncıklar arasındaki deliktir. Bununla beraber akciğere giden damar darlıkları, akciğere ve vücuda giden damarların tersten çıkması, kalpte delikle beraber akciğere giden damarın dar veya tam tıkalı olması gibi durumlar da sık görülür.
* Çocuk ne kadarlıkken kalp ameliyatı olabilir?
Çocuklarda ve bebeklerde ameliyat için yaş ve ağırlık gibi bir sınırlama yoktur; ihtiyacı olan yeni doğan bebeklerde doğduğu saat bile ameliyat yapılabilir,  hatta 500-600 gramlık prematüre bebeklere bile ameliyat yapılabiliyor.
* Bir aile çocuğunun kalp hastası olduğunu nasıl fark edebilir?
Bir bebeğin kalp hastası olduğuyla ilgili ilk belirti, bebeğin annesinin memesini ya da biberonu iyi emmemesi ile ortaya çıkar. Bebek emerken çabuk yorulur ve morarması olabilir. Daha sonraki aylarda ise gelişme geriliği ve kilo alamama durumu görülebilir. Her kalp hastalığı için belirtiler farklı olmasına rağmen görülebilecek bulgular; ileri safhalarda bayılma nöbetleri, morarmada artma, düşkünlük ve efor kapasitesinde azalma olarak sıralanabilir.
KALP NAKLİYLE SORUN BİTMİYOR
* Hastalığı olan bir çocuğa kalp nakli ne zaman yapılır?
Toplumda kalp nakli ile bütün sorunların biteceği önyargısı var. Oysa kalp nakli yapılan hastaların, vücut kalbi reddetmesin diye yoğun bir şekilde ilaç kullanmaları gerekir. Üstelik buna rağmen kalp nakli yapılan hastaların yarısından fazlası 10 yıl içinde hayatını kaybeder. Yapılan gerekli müdahalelerle kendi kalbiyle yıllarca hayat kalitesi fazla bozulmadan yaşabilen çocuklarda, kalp nakli düşünülmemeli. Çocuk hastalar, buna rağmen başka şekilde tedavi edilemeyecek olurlarsa kalp nakli son seçenek olarak düşünülmeli. Ancak buradaki en önemli sıkıntı, çocuğa veya bebeğe uyabilecek boyutlarda kalp bulmaktır. Ülkemizde yılda ortalama 50 ila 70 arasında kalp nakli yapılıyor. Fakat bulunan kalplerin büyük çoğunluğu erişkin boyutlarda kalpler oluyor; yani çocuklar için kalp bulmak bir hayli zor.
* Çocuklarda doğum sonrası kalp hastalıkları neden olur?
Çocuklarda sonradan ortaya çıkan kalp hastalıklarının iki yaşına kadar görülen en önemli nedeni, kalp kasının iltihabıdır. 5-15 yaş arasındaki çocuklarda en sık rastlanılan kalp hastalığı ise romatizmal ateş nedeniyle olur. Herkes bir üst solunum yolu enfeksiyonu ya da anjin geçirebilir, ama herkeste romatizmal ateş olmaz. Bu ateş, her yüz çocuktan birinde ya da üçünde olur. Romatizmal ateş; cildi, beyni, ayak bileklerini, dirsekleri ve kalçaları etkiler. Kalbi tuttuğu zaman nefes darlığı, halsizlik, isteksizlik ve çarpıntı olur. Kalp dışındaki tüm dokularda hiç iz bırakmadan iyileşme olurken, kalp kapaklarında hasar kalıcı olur. Büyüdüğünde kalp kapak değiştirme ameliyatına kadar yol açabilir.
ESRA TÜZÜN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
