Mortgage'ta, "Elime para geçti kapatayım" diyene kredinin yüzde 2'si kadar erken ödeme cezası var. Ancak yasayla konut kredisinden mortgage'a geçenlerin yüzde 2'lik cezai faizi ödemeyeceklerini hatırlatmakta gerekiyor.
İpotekli konut finansmanı sistemini kuran mortgage tasarısı Meclis'te kabul edildi. Cumhurbaşkanı Sezer'in onayını bekleyen yasanın, gelecekte kredi kullanacaklar açısından oldukça ilginç yönleri var. Uygulamayı şifrelerinin çözülmesi için işte 10 önemli nokta:
* Halen konut kredisi borçlusu olanlar: Mortgage kapsamına girmek istemeyenler yasa yürürlüğe girdikten sonra 3 ay içinde dilekçe verecek. Çünkü mortgage sistemine bir defa girildi mi çıkması kolay değil. "Elime peşin para geçti, borcumu kapatayım" diyenler, anaparanın yüzde 2'sini geçmeyecek tutarda ceza ödemek zorunda. Erken ödeme ücreti, sözleşmede aksine hüküm yoksa konut kredisinden mortgage sistemine geçenler için geçerli olmayacak. Yeni yasayla birlikte kredi alanlara uygulanacak.
*
İcra İflas Yasası değişikliğine endeksli konular: Birbirini izleyen taksidini iki kez ödemeyenler temerrüde düşmüş sayılacak. İhtar üzerine 1 ay içinde borcunu ödemeyenin dairesi satılacak. Satış hasılatı borçtan fazlaysa aradaki fark tüketiciye iade edilecek.
* Ayıplı malda sorumluluk süresi: Bankaların geliştirdiği konut projelerinde "sorumluluk süresi" değişecek. Mevcut konut kredisi borçluları için aldıkları dairenin 'ayıplı' yani kalitesiz veya depreme dayanıksız çıkması halinde bankanın sorumluluk süresi 5 yıl iken mortgage'da bu süre 1 yıla inecek.
* Bankaların açacağı en yüksek kredi miktarı: Aslında konutun tamamı için mortgage yapılması mümkün. Ama finans kuruluşları kredi karşılığı aldıkları ipoteği, ancak yüzde 75'i üzerinden devredebildiği için fiiliyatta, konutun bedelinin yüzde 25'inin peşin ödenmesi, kalanının kredilendirilmesi gerekiyor.
* Değişken faizli mortgage kredisi kullanımı: Kredinin değişken faizli olması faizin üst sınırının ne olacağı konusunu da önemli kılıyor. Faizde üst sınır için Merkez Bankası'nın tıpkı kredi kartlarında olduğu gibi bir endeks oluşturacağı ve çalışmaların başladığı belirtiliyor. Ancak yine de sıkıntılı bir süreç yaşanacak görünüyor.
* Eski konut kredisini bırakıp mortgage çerçevesine girmek isteyenler: Bankaların, müşterileri ile yeni sözleşme yapabileceği ifade ediliyor. Lakin sözleşmedeki faiz şartlarının, ilk kullanılan kredi aleyhine değiştirilemeyeceği, yani faizin yükseltilemeyeceği savunuluyor. Tüketicinin uyanık olması öneriliyor.
* TOKİ kredilerinin durumu: Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ), konut satışından doğan ipotekli veya ipoteksiz alacakları, ipotek finansmanı kuruluşunca devralınabilecek.
* Finansman yelpazesi: Henüz inşaatı tamamlanmış, yapı kullanma izni olan konutların yanı sıra proje ve inşaat halindeki konutlar da mortgage sisteminden yararlanacak. Tamamlanmış konutların finansal kiralanmasına olanak tanınacak.
