New York kapısı Osmanlı'ya açıldı
Osmanlı-Venedik ilişkilerini anlatan paha biçilmez eserler, New York'tan sonra İstanbul'a da gelecek.
Doğu ile Batı kültürü New York'ta bir araya geldi
New York Metropolitan Müzesi ile Paris Arap Enstitüsü, paha biçilmez 200 parçayı bir araya getirdi. Sergide, Venedik-Osmanlı ilişkilerini anlatan bölüme ilgi büyük.
Doğu Batı zıtlığı', 'medeniyetler ve dinler arası şok' gibi nefret dolu tanımlamaların dünya gündemini işgal ettiği bu dönemde, yapılabilecek en akıllı şey buydu: Doğu ile Batı'nın birbirlerine verdiği en rafine bilgileri bir araya getirmek. İslam'ı bir de sanatsal yönüyle okumak, Avrupa ile girdiği alışverişe Venedik'ten göz atmak: Evet, New York Metropolitan ile Paris Arap Enstitüsü, paha biçilmez 200 parçayı bir araya getirdi ve bu sofistike kültürlerin, 12. yüzyıldan itibaren Venedik'te nasıl da muhteşem bir şekilde  bir araya geldiklerini gösterdi. Venedik'in akıllı tacirleri, Yakındoğu kültürünün birçok konuda Ortaçağ Avrupası'ndan ne kadar ileride olduğunu ilk keşfeden gezginler oldular. Gezip gördükleri memleketlerdeki hastanelerden, saraylardan, su sistemlerinden, kütüphanelerden etkilenerek, memleketlerine döner dönmez Doğu kültürlerinin inceliklerini anlatmaya başladılar. Bunun üzerine Venedik'in elit kesimi, mimariden mutfağa, tıptan askerliğe birçok konuda bir şeyler öğrenmek için İslam kültürleriyle ilişkiye girdi. Bu ilişki, iki tarafın da birbirini tanımasına, sevmesine ve ticaretin gelişmesine yaramakta gecikmedi. El sanatlarında etkileşim doruğa  çıktı, cam, seramik, dokuma, metal ustaları birbirlerinden yerel teknikleri öğretmeye başladılar. Bir yandan İslami motiflerin zarafeti Venedik atölyelerine girdi, bir yandan da Doğu sanatçıları, rönesansın inceliklerini keşfetti.
OSMANLI ETKİSİ BÜYÜK
Serginin en çok ilgi gören salonu kuşkusuz, Venedik ile Osmanlı ilişkilerini anlatan eserlerin olduğu bölüm. El sanatları da bu ilişkide çok önemli bir yer tutuyor. Her ne kadar İznik çinilerinin mükemmeliyetine ulaşamadıysalar da, Venedik'li seramik ustalarının Osmanlılardan çok şey öğrendiği kesin. Murano atölyelerinde Osmanlı  camileri için yapılan kandiller, Bursa ipeklerini süsleyen Venedik motifleri de bu alışverişin günümüze kalan kanıtları. Osmanlı-Venedik ilişkilerinin önemli bir boyutu da resim sanatında ortaya çıkıyor. Gentile Bellini'nin, 1479- 1480 yıllarında İstanbul'da iki yıl geçirdikten sonra kendisinin ve öğrencilerinin yaptığı resimler, özellikle de Fatih'in o meşhur portresi, Osmanlı'ya verilmiş en güzel hediyelerden biri. Lorenzo Lotto, Carpaccio, Mansueti gibi birçok İtalyan ressamın betimlediği halılar, giysiler, kutular ve silahlar da bize bugün hâlâ kendi kültürümüzü anlatmaya devam  ediyor. Hele padişah portrelerinin yer aldığı duvar, serginin en çok izleyici çeken köşesi. Tabii iki devletin ilişkilerinde karanlık noktalar, acı dönemler de yok değil. Ama genel anlamda Venedik Doğu'ya yaklaşımında, sanatsal ve ticari alışverişi, diplomasiyi şiddete tercih etmiş. Serginin açılış töreninde tanıştığım NY Metropolitan Müdürü Philippe de Montebello ve etkinliğin Paris'teki iletişim danışmanı, belki biraz da sitemkâr, sergiyi Paris'ten sonra New York'a ve Venedik'e götüreceklerini, ardından da İstanbul'a götürmeyi arzuladıklarını söylediler. Kültür kurumlarımıza duyurulur...
SEDEF ECER
|
