SABAH - 11/10/2006 - Abdurrahman Yıldırım

Şu an 11 Ekim 2006 - Çarşamba tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Google Arama

SMS:
AY yaz
boşluk bırak
mesajını yaz
4122'ye gönder

Faizin enflasyonla kardeşliği

Dün yapılan Yüksek Planlama Kurulu'nda 2007 ekonomik hedefleri ele alındı. Eğer enflasyon hedefi radikal bir yaklaşımla revize edilmediyse ki, bunun için nisbeten uygun ortam Haziran ayında faizleri artırırken vardı şimdi artık çok geç, 2007 için yüzde 4 olarak kalacak. Önceki gün açıklanan Merkez Bankası'nın son Beklenti Anketi'ne göre bir yıl sonraki enflasyon yüzde 7.38 tahmin ediliyor. Hedefin neredeyse iki katı. Ancak faiz piyasasındaki gelişlemeler bu rakamın da iyimser kalacağına işaret ediyor.
Mayıs-haziran dalgalanması öncesinde Hazine faizleri yüzde 13.24'e kadar düşmüştü. Geçtiğimiz günlerde bu faizler yüzde 23.30'a kadar yükseldi, 10 puanlık artış kaydetti. Ancak bu nominal bazda bir artış.

Enflasyon yükseldi
Halbuki aynı dönemde enflasyon bekleyişleri de değişti. Belki gerçekleşmeler daha farklı olabilir. En azından faizler beklentilere göre şekillendiğinden dolayı şimdilik bunu veri olarak alalım. Bu yıl sonu için mart ayındaki beklenti yüzde 5.78 iken ekim ayında yüzde 9.96'ya yükseldi. Bir yıl sonraki enflasyon beklentisi de yüzde 5.44 düzeyinden 7.38'e çıktı. Yani faizlerin yükseldiği sırada enflasyon da yükseldi ve ileriye yönelik enflasyonist bekleyişler de yükseldi.
Beklenen yüzde 7.4'lük enflasyona göre yüzde 23'lük nominal faizin reel getirisi yüzde 14.5'e geliyor. Bu yüksek bir reel faiz. Ancak daha bu yılki enflasyonun tek haneye düşeceği güçlü bir beklenti haline gelmedi. Merkez Bankası ekim ayı enflasyonunun da Ramazan ve diğer mevsimsel etkilerle yüksek çıkabileceğinin altını çizdi. Geriye kasım ve aralık ayları kalıyor. Birinde baz etkisi yüksek, diğerinde düşük. Yani bir ay işimiz kolay diğer ay zor.

Nasıl düşecek?
2007'ye yüzde 10 civarında bir enflasyonla girdikten sonra, bir seçim yılında üstelik küresel dalgalanmalardan dolayı sermaye hareketlerinin de dalgalanma yaşayabileceği bir yılda ne olup da enflasyon yüzde 10'dan daha aşağıya düşecek? Liranın değerlenmesinin zaten sınırlarını zorladığı bir yılın ardından seçim senesinde geniş kitlelerin gelirlerinde meydana gelebilecek artışlar da enflasyonun düşürülmesini zorlaştırabilecek. Dolayısıyla yüzde 23'lük faiz yüzde 10'luk enflasyona göre hesap edildiğinde reel faizi yüzde 11.8'e geliyor. Yerli kişisel yatırımcılar için yüzde 10'luk stopajı da bundan keserseniz elde yüzde 10 net kazanç kalır. Türkiye'nin siyasi ve kısmen de ekonomik açıdan son zamanların en belirsiz yılını yaşacağı bir sene için reel faizdeki bu artışın yüksekliği tartışılır . Mayıs öncesinde reel faizler yüzde 5'e kadar düşmüşken şimdi yüzde 10'a çıkmış durumda.
Bu faiz yükselmesinde son ihalelerde Hazine'nin Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesine denk gelen itfaları azaltma yoluna gitmesi ve daha uzun vadeli kağıtlarla takas etmek istemesinin etkisi var. Yani Hazine kendini sağlama almayı, riskini azaltmayı amaçlıyor. Buna karşılık piyasa da bu riski almak için, biraz daha getiriyi yükseltmeyi, yani faiz artışını istiyor.

Mevduat faizi düşük
Hazine faizinde bu artışı mevduat faizleri geriden izliyor. Eylül sonu itibariyle 24 bankanın mevduata verdiği faizin ortalaması yüzde 17.1. Üstelik mevduatta stopaj oranı yüzde 15. Yani bunun stopaj sonrası getirisi yüzde 14.5'e geliyor. Yüzde 23 faizli bononun vergi sonrası getirisi yüzde 20.7, yani arada 6.2 puanlık fark oluşmuş durumda. Gerçi bazı büyük bankaların mevduat faziinde yüzde 20'ye yaklaştıkları da dikkati çekiyor. Ama bu tabela faizinden ziyade büyük ölçekli mevduatlar için bankaların özel faiz yani daha yüksek faiz uyguladıkları biliniyor. Mayıs ayına kadar mevduat lehine olan faiz makası dalgalanma sonrası tersine dönmüş durumda.
Enflasyon bekleyişleri ve diğer riskler düşmeden faizlerde kalıcı düşüşün olması zor.

Sonuç
"İmkansız olanı dileme"
Cicero