|
Perdenin arkasındakiler
Lübnanlı gazeteci Raghida Dergham geçen gün El Hayat gazetesinde tanık olduğu bir konuşmaya değiniyordu. Biri Suriyeli iki kadın Suriye'nin Hizbullah'a verdikleri desteği konuşurken aralarında bir anlaşmazlık çıkmış. Suriye'nin de bir şeyler yapması gerektiği görüşü karşısında Suriyeli kadın, "Hayır bunu istemiyoruz. Bırakın Lübnanlılar dirensin" demiş. Dergham bu sözlerin Suriyelilerin, genelde Arapların ve Arap dünyasının dışındakilerin de düşüncesi olduğu kanısında. Lübnan'ın trajedisini güzelce yansıtan bu olayda iki önemli mesaj var. Birincisi Lübnan'daki savaş bir kez daha başka güçlerin
Lübnan üzerinden birbirileriyle hesaplaşması anlamına geliyor. İkincisi Ortadoğu'da da bundan böyle devletlerin ordularıyla yapacakları savaşlar dönemi geride kaldı.
Suriye kendine pay çıkartıyor
Birinci mesaja dönüldüğünde Lübnan trajedisinin etrafındaki resim giderek daha netleşiyor. Suriye mutlaka bu savaşın çözüm sürecinde yer almak istiyor. Bugüne dek Hizbullah'ın silahları bırakmamasının gerekçesi olarak gösterdiği Şeba çiftliklerinin BM'nin de belirlediği gibi aslında Lübnan'a değil kendisine ait olduğunu söylemeye başladı. Ancak görünen o ki, Washington'daki bazı çevrelerin isteğine rağmen Bush yönetimi şimdilik Suriye'ye yüz vermeyecek. Zira bunu Şam'ın mükafatlandırılması olarak görüyor.
Asıl oyun ise kuşkusuz İran ile oynanıyor. İsrail Hizbullah'ın silahlarını bırakmaması halinde veya silahların bırakılacağından emin olacağı bir durum oluşmadığı taktirde savaşı durdurmayacak. Bu durumda İran'ın ne tavır alacağı ve Hizbullah üzerinden kendi nükleer programıyla ilgili pazarlığı sürdürüp sürdürmeyeceği önem taşıyor.
Pazartesi günü BM Güvenlik Konseyi 14'e karşı 1 oyla İran'ın nükleer çalışmalarını askıya almasını istemesi bu açıdan önemli bir gelişmeydi. Anlaşılan Rusya ve Çin de İran'ın giderek daha uzlaşmaz bir tavır sergilemesinden sıkılmış durumdalar. Bu iki ülkenin Lübnan konusundaki tutumları da aslında net. Hizbullah'ın Lübnan devletinin otoritesi altına girmesinden yanalar. BM kaynaklarına dayanan Dergham "Rusya ve Çin stratejik nedenlerle Amerikan prestijine darbe vurulmasından ve Amerikan dış politikasının sıkışmasından hoşlansalar da Suriye ve İran tarafından desteklenen bir Hizbullah'ın, İsrail askeri gücünü köreltmesinden yana da değiller".
Çıkar çatışması krizi uzatacak
Büyük Arap devletlerinin tutumu, Rusya ve Çin'in yaklaşımı göz önüne alındığında Hizbullah'ın yardımına İran ve Suriye'den başka kimsenin koşması mümkün değil. Suriye bunu yaparsa rejimi tehlikeye girebilir. Dolayısıyla hamle sırası İran'da gibi gözüküyor.
Ancak ABD'nin de Tahran'ı sıkıştıracak son bir adım atması mümkün. Dünya kamuoyu dehşet ve tiksintiyle izlediği savaş ve yıkım manzaraları nedeniyle İsrail ve ABD'ye büyük öfke duyuyor. Washington ateşkesi hemen ilan ettirebilir ve Lübnan Başbakanı Fuad Sinyora'nın planını uygulatmaya gayret ederse bir nebze olumlu puan alabilir. Lübnan ordusu güneye iner, Hızbullah silahları bırakır ve Lübnan ile İsrail arasındaki sınır meseleleri çözülür. Bu senaryoda Şam rejimi de oyuna dahil olmakla iyice tecrit edilmek arasında bir tercih yapmak zorunda kalır. Hizbullah'a desteğini çeker.
İran kuşkusuz nükleer programı, Lübnan felaketi ve Irak'taki durumu birlikte değerlendiriyor ve avantajlı olduğuna inanıyor. Ancak işi uzatması halinde bu avantajını sürdürmesi mümkün olmayabilir. Dolayısıyla Hızbullah'ı silah bırakmaya ikna edip etmeyeceği önem kazanıyor.
Yazık ki Lübnan'ın dramı bu daha geniş çıkar çatışması çözülmeden bitmeyecek gibi.
|
