Şifalı gömleklerin sırrı çözüldü
Osmanlı padişahlarını nazardan korumak veya çok çocuk sahibi olmak gibi amaçlarla dikilen 'şifalı gömlekler'in gizemi bir kitapta toplandı. Doç. Dr. Hülya Tezcan'ın hazırladığı kitapta gömleklere işlenen ayetler ve motifler incelendi. Aralarında III. Murad ve Cem Sultan için yapılanlar dikkat çekiyor
Osmanlı padişahlarının savaşta galip gelmek, nazardan korunmak ve şifa bulmak için zırhlarının içine giydikleri 'şifalı gömlekler' hakkında uzun süreden beri yapılan araştırmalar kitap haline getirildi. Doç. Dr. Hülya Tezcan başkanlığında yapılan çalışmanın sonucunda bu gömleklerin üzerleri işlenmiş olan şifreli işaretlerin anlamı bir sır olmaktan çıkıyor. İkinci el otomobil hizmeti veren Bika'nın sponsorluğuyla hazırlanan Topkapı Sarayı'ndaki Şifalı Gömlekler adlı kitap, Bika'dan otomobil satın alanlara hediye ediliyor. Topkapı Sarayı'nda sergilenen 100'e yakın eseri inceleyen uzmanlar, gömleklerin üzerine işlenen ayetler, şekiller, motifler ve rakamların gizemini keşfetmek ve ulaştıkları ipuçları sayesinde tarihimize ışık tutmak amacıyla bu kitabı hazırladı. Gömlekler, pek çok hat sanatçısı açısından ifade ettikleri değer bir yana, kesimlerinden kumaşlarına kadar tekstil tarihimiz açısından da çok önemli. Ayrıca Osmanlı padişahlarının inançlarını veya fethe verdikleri önemi 'şifalı gömlekler' üzerinden yapmak  mümkün. Topkapı Sarayı, Padişah Elbiseleri Koleksiyonu'nda 87 tane şifalı (tılsımlı) gömlek, bir takma yaka, beş takke, 10 yazılı örtü bulunuyor. Ziyaretçiler arasında en çok ilgi çeken bölümlerden biri olan şifalı gömleklerin; kişiyi hastalıklara, türlü kötülüklere karşı koruduğuna, hastalara şifa verdiklerine inanılırdı. Saray koleksiyonunda çoğu hazırlanıp, giyilmeden kalmış veya çok harap gömlekler yer alıyor. Gömlekleri kesimlerine göre dört gruba ayırmak mümkün. Kaftan görünümünde, boyu diz altına kadar inen, önden açık, yakasız, kısa veya uzun kollu olanlar birinci grubu oluşturuyor. İkinci grupta kalçalara kadar inen önden açık veya göbeğe kadar yırtmaçlı, çoğunlukla yakasız, kısa kollu olanlar bulunuyor. Üçüncü grup, ikinci grubun bir çeşidi. Yani önleri çapraz kapanıyor. Son grup ise iki yanı açık, baştan giyilen, uzun bele kadar olan gömlekler.
KİTAP İÇİN BİR YIL ÇALIŞILDI
35 yıl  boyunca Topkapı Sarayı'nda Padişah Elbiseleri uzmanı olarak görev yapan Doç. Dr. Hülya Tezcan, son bir yıldır bu kitap üzerinde yoğun bir şekilde çalıştıklarını söylüyor. En ilgi çekici gömlekleri ise şöyle anlatıyor: "Nurbanu Sultan, oğlu III. Murat'a yaptırdığı gömleğin amacı, padişahın çok çocuk sahibi olması. Çünkü hanedanın varissiz kalmaması isteniyor. Gerçekten de gömleğin büyüsü tutuyor. 1582 yılında 3. Murad'ın 19 şehzadesi ve 20'nin üzerinde kızı olmuş oluyor. Ancak işin üzücü tarafı kısa bir süre sonra da III. Murad ölmesi. Diğer ilgi çekici gömlek ise Cem Sultan için yapılmış. Bu gömleğin önemi, üzerinde üç yılda tamamlandığına dair yazı bulunması." Şifalı gömleklerin gizemine daha da yakından şahit olmak isteyenler Topkapı Sarayı'nın Padişah Elbiseleri bölümünde veya Topkapı Sarayı'ndaki Şifalı Gömlekler kitabında pek çok ayrıntı bulabilir.
Ece KOÇAL
|
