kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   Son Dakika
  » Yazarlar
   News in English
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Sabah Çocuk
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Kültür Sanat
   Turizm Rehberi
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Mehmet Barlas @ SABAH
SMS:
4122-MB MESAJ
 

Evren ve Demirel'den dış politika dersleri...

Önceki gün iki eski cumhurbaşkanı ile dış politikanın güncel sorunları üzerinde görüş alışverişi yapmak imkanım oldu.
Önce 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile bir telefon konuşması yaptık.
Sayın Demirel 1965'teki başbakanlığından başlayarak 1993'te cumuhurbaşkanlığı ile devam eden ve ağır sorumluluklarla dolu siyasal yaşamında karşılaştığı dış politikadaki kritik durumlardan bazılarını bana anlattı.
Akşam da Ali Şen'in davetlisi olarak 7'nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in 90'ıncı doğum günü için verilen yemeğe katıldım ve sayın Evren'le uzun uzun sohbet etmek fırsatını buldum.
Politika tabii ki bir açıdan "Risk almak " mesleğidir de.
Ancak dış politikada risk almanın bedelinin neler olacağını hesap etmenin önemi fazla. Bunu Evren'in anlattıklarından da, Demirel'in yaşadıklarından da iyice anlayabilirsiniz.

SON
ÇARE
Bu iki eski cumhurbaşkanlarının söylediklerini birer özel demeç olarak yazmıyorum. Çünkü konuşmalarımız bir çeşit sohbetti. Ama genel izlenimlerimi ve anlatılanlardan çıkartılması gereken dersleri şöyle sıralayabilirim:
- Bir ülke için sınır dışı bir askeri harekâta girişmek, dış politika açısından başvurulacak son yoldur. Bu kararı alırken, hem uluslararası hukukun kuralları, hem de harekât sonucu etkilenecek uluslararası dengeler çok iyi hesap edilmek zorundadır.
- Askeri harekât kararı alınma noktasına gelindiğinde, mutlaka " Harekât dışında başvurulabilecek başka yöntem var " sorusuna cevap aranmalıdır. Aynı şekilde askeri harekât sonrasında doğacak durumlar da çok iyi tahmin edilmeli ve bunlara karşı da alternatif politikalar üretilip hazır tutlmalıdır.
- Askeri harekat bir ülkeyi hedef alsa da sonuçta birden fazla devlet ve kurum hasım olarak karşınıza çıkar. Nitekim 1974'te Kıbrıs'a yapılan operasyon sonrasında, Yunanistan, Avrupa, ABD ve Birleşmiş Milletler de hasım olarak karşımızda yer almışlardır. Irak sınırlarına yönelik bir harekât da sade Irak yönetimini, ABD'yi, Kuzey Irak'taki Kürt Oluşumu'nu değil, Avrupa'yı ve Birleşmiş Milletleri de devreye sokacaktır.
- Türk Silahlı Kuvvetleri, bölücü teröristlerin üslendiği Irak topraklarında 1980'lerden başlayarak operasyonlar yapmıştır. Bunlar için o dönemde Saddam rejiminden onay da alınmıştır. Uzun ve orta vadede sonuçlar değerlendirildiğinde, bölücü terörün ana kaynağının Türkiye toprakları içinde bulunduğu söylenebilir. Neticede sınır dışı operasyonlar yapılırken, içeride onbinlerce insanın hayatını kaybetmesine engel olunamamıştır.

POPULİZM
OLMAMALI
- Türkiye'nin her ulusal çapta önemli sorunu aynı zamanda birer uluslararası sorun da olduğu için, ülkeyi yönetenler dış politikada kitleleri tatmin etmeyi amaçlayan populist söylemlerden kesinlikle kaçınmalıdır. Sokakları ve medyaları tatmin etmek için izlenilen dış politika, ülkenin başını belaya sokar. Nitekim öğrencilerin savaş çığlıkları, Osmanlı'nın Balkan Savaşı'na sürüklenmesini hızlandırmıştır. 1974 Kıbrıs Harekatı'nı iç politikada oya çevirme çabaları sonucu, Türkiye ambargo yemiş ve ülkedeki demokrasi anarşiye ve ekonomik krize kurban edilmiştir.
Sayın Evren ve Sayın Demirel'i dinlerken, hep " Gençler bilseydi, yaşlılar yapabilseydi" özdeyişini hatırladım.
Ama neticede aklın yolu, bugünün gençlerinin deneyim sahibi yaşlılardan yararlanmaları halinde, bundan ülkenin yararlanacağını gösteriyor. Bu arada 90 yaşındaki Evren'le, 100'üncü doğum gününde de sohbet etmek üzere randevulaştığımızı eklemeliyim.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Doğaya karşı çöpleri mi korumalıyız?   / 23-07-2006
 Ortadoğu'da rüya görmek bile tehlikeli   / 22-07-2006
 Ne olacak bu memleketin hali ve risk meselesi   / 21-07-2006
 Hangi Washington ve hangi Ankara?   / 20-07-2006
 Türkiye'nin başını belaya sokmamak görevi...   / 19-07-2006
 Büyük Ortadoğu dizaynında ana aktör petrol mü?   / 18-07-2006
 Hukuksuz devlet örgütlenmiş şiddettir...   / 17-07-2006
 Gerçeklerden kaçmak mutluluk verir   / 16-07-2006
 Siyaset hiçbir coğrafyada yerel bir meslek değildir   / 15-07-2006
 İsrail'in nihai hedefinde İran mı var?   / 14-07-2006
YILMAZ ÖZDİL
Tesadüfe bak...
Size bir liste vereceğim...
ERGUN BABAHAN
Yapanın yanına kâr kalır
Lockheed Skandalı'nı hatırlayan...
MEHMET BARLAS
Evren ve Demirel'den dış politika dersleri...
Önceki gün...
UMUR TALU
Devletlerimiz ortak bir anlayış içinde olup...
Eğri...
ERDAL ŞAFAK
Sınır ötesi cinler
Türkiye bir kez daha...
MEHMET ALTAN
Bir hamburgerciye iki kütüphane...
Türkiye'nin hep aynı...
Savaş bu adam uğruna başladı
İki İsrail askerini kaçıran Hizbullah'ın takasını istediği isim Samir...
Rice devreye girince İtalya Gül'ü davet etti
Başkent Roma'da çarşamba günü yapılacak Lübnan Konferansı'na...
10 numara Carrusca ön libero Vogel
10 numara Carrusca ön libero Vogel
Transfer yapamıyor' denilen Galatasaray, bombaları art arda...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Pazar Sabah | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu