|
 |
 |
 |
Nasıl çalışır bu gen tedavisi?
* Gen tedavisi, gen tedavisi! Siz doktorlar hiç ağzınızdan düşürmüyorsunuz, ama nedir bu gen tedavisi nasıl çalışır? Şule G.-İstanbu
Haklısınız bazen kendimizi kaptırıveriyoruz ve diğer insanlar hangi noktadalar dönüp bakmıyoruz. Sizin de belirttiğiniz gibi son yılların tıpta devrim yaratan konulardan biri gen tedavisidir ve önümüzde yeni bir bilimsel yol açmıştır.. İsterseniz önce temel kavramlardan başlayalım. Yaşamın temeli proteinlerdir. Her organımızı, o organdaki her doku ve hücreyi ve bu hücrelerdeki her çalışan parçayı onlar inşa eder. Bedenimizin kullandığı karbonhidrat ve yağı da yapan proteinlerdir. İhtiyaca göre tekrar yıkar ve tekrar yaparlar. Hormonları ürettirir ve vitaminleri kullanırlar. Anlaşılacağı gibi her şeyin temelinde proteinler yatar. Akla şu soru gelir; peki proteinleri ne yapar? Cevap ise DNA'da kodlanmış olan bilgilerdir. DNA; kromozomlardan oluşur ve kromozomların üzerinde genler bulunur ve bir bakıma protein yapımı üzerine kurulmuş bir 'kütüphane' gibi görülebilir. Vücut ne zaman bir proteine ihtiyaç duyarsa, başka bir proteini bu kütüphaneye gönderir ve bu protein kütüphanedeki doğru bölümü (kromozom) ve doğru kitaptaki doğru sayfayı (gen) bulur. Bilgiyi bulan proteinler bu genin 'fotokopi'sini çıkartırlar (bu fotokopiye RNA denilir) ve kopyadan yararlanarak planladıkları proteini yaparlar. Eğer DNA kütüphanesinde 'yanlış basılmış' sayfalar varsa üretilen yeni proteinler hatalı olur ve görevlerini yerine getiremezler. Ortaya çıkan bu tür hastalıklara genetik ya da kalıtsal hastalıklar denilir. Başka bir hastalık meydana gelme nedeni de vücudun doğal savunma ya da yenilenme mekanizmalarının yetersiz kalıp yenilgiye uğramasıdır. Kemikte kırık büyük olduğunda tamir edememesi ya da bakterilerin miktarı fazla ise onlarla baş edememesi gibi. Böyle durumlarda vücut elinden geleni yapmakta ama yetersiz kalmaktadır ve yardıma ihtiyacı vardır. İşte bu noktada geleneksel tıbbi tedavinin fayda etmediği zaman gen tedavisi devreye girebilir. Gen tedavisindeki temel amaç vücuda doğru geni vererek düzgün çalışan proteinlerin üretilmesini sağlamaktır. Böylece mevcut hasar düzeltilerek hastalık tedavi edilebilir. Başka bir deyişle gen tedavisi doğru zamanda doğru yere doğru proteini vermektir. Vücutta hücre içine verilen gen, hücre yaşadıkça o proteini üretmeye devam eder, bu da gerekli proteini bir seferlik direkt vermeye göre daha avantajlı bir durumdur. Bilim adamları vücuda genleri yerleştirmek için değişik metotlar kullanabilirler. Bir tanesi doğru geni bir virüse yükledikten sonra bu virüsle insana bulaştırmak bir diğeri ise vücuttan alınıp doğru gen yerleştirilmiş hücreleri geri vermektir. Şu anda gen tedavisi daha çok kalıtsal hastalıklarda uygulanmaktadır. Fakat vücudun baş edemediği diğer hastalıklarda da gen tedavisi uygulanabilir; örneğin yukarıda dediğimiz gibi bakterilerle savaşmak ya da büyük kırıkları iyileştirebilmek için. Gen tedavisi, hepsi olmasa bile çoğu hastalığın tedavisinde kullanılabilecek gibi görünmektedir. Şu andaki protokollerde sebebi değil, sonucu düzeltmeye yönelik tedaviler uygulanmakta ve bu yüzden çok az hastalık gerçekten tedavi edilebilmektedir. Bir cerrah hastalığı kesip çıkarmakta, dahiliyeci ise yabancı maddelerle tedavi etmeye çalışmaktadır. Gen tedavisinde ise vücudumuzun kendinden olan protein ve genler kullanılmakta ve aynı doğanın yapmayı planladığı gibi davranılmaktadır. Gen tedavisi endüstride hidrojenin yakıt olarak kullanılması gibidir. Daha henüz başında olmamıza rağmen verdiği umutla geleceği aydınlatmaktadır. Sağlıkla kalın.
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
