|
 |
 |
 |
  |
|
Uyku bozukluğu mu hiperaktivite mi?
Yatağa koyduğunuzda hemen uykuya dalan, gece nadiren uyanıp birkaç saniye içinde yeniden mışıl mışıl uyumaya başlayan bir çocuğu kim istemez? Ancak anne-babalar her zaman bu kadar şanslı olmayabiliyor. Çünkü çocukların yüzde 25'i geçici veya uzun süreli uyku sorunu yaşayabiliyor
Çocukların 2 yaşına kadar yaşamlarının 13 ayını uykuda geçirdiklerini biliyor muydunuz? 2-5 yaş arası çocukların yaşamlarının yarısı uykuda geçerken, daha ileri yaştaki çocuklarda ve ergenlerde ise bu süre yüzde n0'ı buluyor. Ancak çocukların yüzde 25'i geçici veya uzun süreli uyku sorunu yaşıyor. Bu sorun kendini uykuya dalma güçlüğü, uykuda yürüme, gece altını ıslatma şeklinde gösterebileceği gibi yaşam boyu etkileri sürecek olan horlama, uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu ve narkolepsi şeklinde de görülebiliyor. Acıbadem Hastanesi Kozyatağı Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceyda Kırışoğlu, uyku bozukluklarının sadece gece uykuyu değil, çocukların gündüz fonksiyonlarını, davranışlarını ve okul başarılarını da olumsuz yönde etkilediğine dikkat çekiyor. Çocuklarda uyku bozuklukları 'Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'na (DEHB) benzer yakınmalar ile ortaya çıkıyor. İşte bu noktada ayırıcı tanı büyük önem taşıyor, aksi takdirde uyku bozukluğu sorunu olan çocuklara DEHB tanısı konulabiliyor. Tanıdaki yanlışlık da esas hastalığın tedavisindeki gecikmenin yanısıra, çocuklara gereksiz yere ilaçlar verilmesine yol açıyor.
ÖĞRENMEYİ ETKİLİYOR
Çocuklarda gece uyku kalitesinin gündüz ruh halini, öğrenme becerilerini ve davranışlarını ne kadar etkilediği artık açıkça biliniyor. Okul problemleri olan çocuklarda uykuda solunum bozuklukları, huzursuz bacak sendromu ve periyodik bacak hareketi bozukluğu (PLMD) daha sık görülüyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Kırışoğlu, uykuda solunum bozuklukları ve periyodik bacak hareketleri bozukluğu tanılarının uyku çalışmasıyla konulduğunu belirtiyor. Çalışma sırasında çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlamak amacıyla aileden bir kişinin çocuğun yanında kalması sağlanıyor. Vücuduna çeşitli elektrotlar yapıştırılan ve kemerler bağlanan çocuk uyku sırasında takip ediliyor. Uyku çalışması çocuğa herhangi bir ağrı veya sıkıntı vermiyor. Sabaha kadar uykusu izlendikten sonra, tanı çocuklarda uyku bozuklukları konusunda deneyimi olan bir uzman tarafından değerlendiriliyor. Doğru tanı konulmasında; yakınmaları ve uyku çalışmasının sonuçlarını çocuklarda uyku bozukluğu konusunda deneyimi olan bir uzmanın değerlendirmesi büyük önem taşıyor. Uyku laboratuvarında teknisyen gözetiminde yapılan uyku çalışmaları tanı koymada geçerli olan tek yöntem olma özelliğini sürdürüyor.
HUZURSUZ BACAK SENDROMU
Akşam saatlerinde dinlenme sırasında karıncalanma ve elektriklenme gibi bacaklarda ortaya çıkan, rahatsız edici hislerle karakterize bir tablo. Huzursuz Bacak Sendromu'na sıklıkla 'Periyodik Bacak Hareketi Bozukluğu' da eşlik ediyor. Periyodik Bacak Hareketi Bozukluğu ayaklarda, dizde, kalçada ve nadiren kollarda tekrarlayan sıçramalar olarak kendini gösteriyor. Uyku bölünmesine neden olduğu için gündüz semptomları 'Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu' ile sıklıkla karışabiliyorlar. Tanısı uyku çalışması ile konuyor.
* Belirtileri nelerdir? Sıklıkla bacaklarda karıncalanma, elektriklenme, bacak kemiklerinde kaşıntı, bacakların içinde baloncukların dolaşması gibi son derece zengin bir tanımlama yelpazesine sahip. Bacaklarda tanımlanan hisler yürüme ve hareketle geçiyor. Ancak hareket durduğunda tipik olarak tekrar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla huzursuz bacak sendromu sıklıkla uykuya dalma güçlüğüne yol açıyor. Çocuklarda büyüme ağrıları, uykuya direnç gösterme ve uykuyu dalma güçlükleriyle karışabiliyor. Bu çocuklar uyku sırasında aşırı hareket ediyor ve sık sık uyanıyorlar. Sabahları ise zor ve yorgun kalkıyorlar.
* Nedeni nedir? Vücuttaki dopamin metabolizmasındaki bir bozukluğa bağlı olarak ortaya çıkıyor. Sıklıkla anne veya babadan geçiyor. Serum ferritin düzeyinin düşük olması, kronik böbrek yetmezliğinde görülen üre yüksekliği de bu hastalığa neden olabiliyor.
* Nelere yol açıyor? Obstrüktif uyku apne sendromuna benzer davranış ve öğrenme bozuklukları, okul problemlerini ortaya çıkarıyor.
* Nasıl tedavi ediliyor? Gerek huzursuz bacak sendromu, gerekse periyodik bacak hareketi bozukluğunda ilaç tedavisi öneriliyor. Çok düşük dozda uygulanan çeşitli ilaçlar yardımıyla yakınmalar geçiyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
