|
 |
 |
 |
 |
|
Yenibosna'da 60 ailelik Ahıska Cumhuriyeti
Yıllardır süren göç sonunda İstanbul'un Yenibosna semtine gelen Ahıskalı Türkler şimdi yoksullukla başa çıkmaya çalışıyor. İçlerinde 3 dil bilen doktor, yönetici ve iktisatçı da var.
Dahiliye uzmanı Dr. Murat Kazımoğlu Yenibosna'nın Çobançeşme Mahallesi'nde yaşayan Ahıskalılar arasında. Ahıska'dan Özbekistan'a sürülen bir ailenin oğlu olan Murat Kazımoğlu, Türkiye'de çalışamadığı için maddi sıkıntı içinde.
Ali Paşalıoğlu da Özbekistan'ın önde gelen bankalarında 20 yıl üst düzey yöneticilik yapmış, 3 ay önce geldiği Türkiye'de şu an işsiz. Bunun gibi pek çok öyküyü barındıran Çobançeşme'de Ahıskalı Türkler'in konuğu olduk...
Yenibosna'ya Ahıskalı göçü
Yenibosna'daki Çobançeşme Mahallesi yaklaşık bir yıldır Ahıskalı Türkleri'nin göçüne sahne oluyor. Bu mahalleye son bir yıl içinde Eski Sovyetler Birliği ülkelerinde yaşayan ve hepsi birbiriyle akraba olan yaklaşık 60 aile göç etmiş.
Ahıska kelimesi artık Yenibosna'daki Çobançeşme Mahallesi sakinleri için çok farklı anlamlara geliyor. Buraya ilk göç eden Kazımoğlu ailesinin reisi Murat Kazımoğlu'nun da belirttiği gibi "Ahıska Türkleri'nin uzun göçlerini son durağı şimdilik Yenibosna." Son durak çünkü bu yaşadıkları 62 yıllık bir göçün hikayesi... Bir dönem şimdiki Gürcistan sınırları içinde kalan topraklarında yaşayan Ahıska Türkleri'nin sürgün hayatları 1944 yılında Josef Stalin döneminde başlamış. Başta Özbekistan olmak üzere Rusya'nın pek çok bölgesine zorla gönderilmişler. Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan'da da rahat bir hayat yaşayamamışlar. Tam alışmaya başladıkları yerlerden de Sovyetler Birliği'nin dağılmaya başladığı 1980'lerin sonundan itibaren yeniden Ukrayna ve değişik bölgelere taşınmak zorunda kalmışlar.
ANAVATAN TÜRKİYE
"Anavatanımız" dedikleri Türkiye'ye de yine bu tarihlerden itibaren göç etmeye başlamışlar.Türkiye'ye göç eden Ahıskalıların çoğu günümüzde İstanbul ve Bursa'da yaşıyor. Ancak Yenibosna'daki Çobançeşme Mahallesi Türkiye'ye göç eden Ahıskalıların çekim merkezi durumunda. Aileler artık Yenibosna'dan çıkıp yeni akrabalarını karşılıyor, kendi düğünlerini yapıyorlar, dahası göçmen ikameti almak için başvurularda bulunuyorlar. Yenibosna'ya 1 yıl içinde 60 aile göç etmiş. İlk göç eden aile Kazımoğulları. Baba Murat, 30 yıl doktorluk yaptıktan sonra iş bulma sıkıntısı çekerken, ailenin geçim yükü sigortasız çalışan eşine ve ekmek parası için Rusya'ya gitmek durumunda kalan oğlunun omuzlarında. Mahallenin sokaklarında yürüyenlerin neredeyse yarısı Ahıskalı. Son bir ay içinde Ahıskalılar  Vakfı'na Yenibosna'dan yaklaşık 130 kişi üye olmuş. Çoğu üniversite mezunu olmasına rağmen, çalışma izinleri olmadığı için tekstil atölyelerinde, çikolata ya da düğme fabrikalarında çalışıyor. DOKTOR AMA İŞ BULAMIYOR Murat Kazımoğlu aslında dahiliye uzmanı bir doktor. Ahıska'dan Özbekistan'a sürülen Ahıskalı Türkler'den birinin oğlu olan Murat Kazımoğlu orada doğmuş. 1989 yılında Ahıskalılar'a uygulanan şiddet olaylarından sonra da Ukrayna'ya göç etmişler. Atalarının kabri Ahıska, anne ve babasının kabri Özbekistan'da bulunuyor. Tek hayalini "Anavatan toprakların yaşamak ve ölmek" olarak özetleyen Kazımoğlu, Türkiye'de çalışma izni olmadığı için aldığı tıp eğitimini değerlendiremeden evde oturuyor. Kazımoğlu, "Burada bizim aldığımız diplomalara denklik verilmiyor. Türkiye'de yaşayan Ahıskalıların en büyük sorunu çoğu üniversite mezunu olmasına rağmen kalifiye işlerde çalışamamak." diyor. 3 oğlu ve bir kızı bulunan Murat Kazımoğlu'nun önce amcası Türkiye'ye göç etmiş, Bursa'da yaşayan akrabalarına eğitimine göre iş verilmemesine biraz içerlemiş. "Kendi dilimizi öğreten bir alfabemiz yok" diyen Kazımoğlu, "Torunlarının sürgün çilesi çekmeyeceği için mutlu olduğunu" söylüyor.
BANKA MÜDÜRÜYDÜ
"Ahıskalılar çalışkan insanlardır. Biz nerde olsa orda çalışır ve ekmeğimizi kazanırız" diyen Çobançeşmeli Ahıskalılardan biri de Ali Paşalıoğlu. Ali Paşalıoğlu, Murat Kazımoğlu'nun kuzeni. Özbekistan'dan Yenibosna'ya taşınmasına Kazımoğlu ailesi sebep olmuş. Zaten ilk aylarda onların evinde konaklamış. Üç çocuk babası Ali Paşalıoğlu İktisat mezunu. Özbekistan'ın önde gelen bankalarında yaklaşık 20  yıl üst düzey yöneticilik yapmış. Ancak 3 ay önce geldiği Türkiye'de şu an işsiz. Çocukları eğitim çağında olan Paşalıoğlu yaşadıklarını şu cümlelerle anlatıyor: "Türkiye'ye gelmeyi hep istiyordum. Çocuklar büyünce de bunu gerçekleştirmem gerektiğini düşündüm. Çocuklarım Türk bayrağı altında kalsınlar diye herşeyi satıp buraya geldim. 1989 yılındaki olaylardan önce bütün aile bir arada yaşıyorduk. O olaylar patlak verince herkes Rusya'nın farklı bir eyaletine göç etti. Biz orada 5-10 aile kaldık. Özbekistan'da yaşayan Ahıskalı Türklerin çoğu üniversite mezunu. Onlar da buraya gelmek istiyor. Ama burada iş bulamayacakları için kara kara düşünüyorlar." İşsiz olduğu için Paşalıoğlu'nun iki kızı, bir oğlu ve eşi tekstil atölyelerinde kaçak olarak çalışıyormuş. "Geleceğim karanlık" diyen Paşalıoğlu, İstanbul genelinde 700 Ahıskalı bulunduğunu belirterek konuşmasına şu şekilde devam ediyor: "Bu 700 Ahıskalı son 10 yıl içinde gelenler. Ben dayıoğlu sayesinde buraya geldim. Şimdi bütün akrabalar bir yerde olmak istiyoruz. Bu yüzden buraya göçler çok hızlı olarak devam ediyor. Burada sokakta kimse bize şusun ya da busun diye suçlamıyor." Ali Paşalıoğlu şimdi kendi topraklarında yaşamanın sevincini yaşasa da hala çeşitli yerlerde dağınık olarak yaşayan diğer akrabalarına özlem duyuyor.
PARÇALANMIŞ AİLELER
Özbekistan'daki evini ve tüm mal varlığını 5 bin dolar kaşılığında satan ve bu parayı Türkiye'ye göç ederken harcayan Paşalıoğlu'nun  babası ve kardeşi hala Rusya'da. Paşalıoğlu, yakın bir zamanda onların da buraya göç edeceğini umuyor. Son bir yıl içinde bu bölgeye göç eden her Ahıskalı ailenin farklı bir parçalanmışlık hikayesi bulunuyor. Tamamen dağılmış ailelerden oluşan Ahıskalılar artık 60 yıl süren sürgün hayatlarının Türkiye'de son bulduğunu dile getiriyorlar. Ancak "ana vatanımız" diyerek geldikleri bu topraklarda kendilerine sahip çıkılmadığını düşünenler de var. Murat Kazımoğlu'nun en küçük oğlu Asker Kazımoğlu, "Hepimiz en az 3-4 dil biliyoruz. Ama ona rağmen iş bulamıyoruz" diye yakınıyor.
İKTİSAT MEZUNU İŞÇİ
"Biz buraya mal mülk için değil kendi vatanımız diye geldik. Bizim de bu memlekete yardımımız olabilir" diyen Ahıskalılar Yenibosna'daki yeni mahallerinde yaklaşık 1 kilometre karelik bir alan içinde ikamet ediyorlar. Bazı parçalanmış aileler yakın akrabaları ile Yenibosna'da karşılaşmış. Örneğin bir dede ile torun birbirlerini ilk kez burada tanımış. Buna benzer sayısız hikayeleri var. Yaklaşık bir yıl önce buraya akrabalarının yanına Özbekistan'dan göç eden İlyas Muratoğlu isimli Ahıskalı da üniversite mezunu işsizlerden. İktisat mezunu olan ve yıllarca belediyede çalışan Muratoğlu şimdi bir oğlu ve kardeşinin ailesi ile aynı evde ikamet ediyor. "5 kişi bir evde yaşıyoruz. Eşim oğlum ve kızım Özbekistan'da kaldı. Eşim de üniversite mezunu ve öğretmenlik yapıyor. İnşallah yakın bir zamanda onları da buraya  getireceğim" den İlyas Muratoğlu İstanbul'da bir düğme fabrikasında asgari ücret ile vasıfsız işçilik yapıyor.
GELENEKLER DEVAM EDİYOR
Yenibosna'da oturan Ahıskalılar arasında yoğun bir kız alıp verme olayı da yaşanıyor. Hemen hemen her hafta sonu bir evde mutlaka söz ya da nişan törenine şahit olmak mümkün. Geleneklerin devamı bu törenler esnasında da görülüyor. Yaklaşık iki sene önce 18 yaşındayken Ukrayna'dan bir akrabasının yanına gelerek çikolata fabrikasında çalışmaya başlayan Nilüfer Ensaroğlu (20) kendisi gibi bir Ahıskalı ile geçtiğimiz haftasonu kalabalık bir topluluk önünde nişanlandı. Damadın katılmasının yasak olduğu törene yaklaşık 50 kişi iştirak etti. Gelin adayı Nilüfer Ensaroğlu yaklaşık bir yıl önce da Çobançeşme mahallesinde bir ev tutarak tüm aile bireylerini burada toplamış.
40 BİN AHISKALI
Ahıskalıların uzun sürgünler tarihi ve sürgün edildikleri yerde yaşadıkları, onların nüfuslarının net olarak bilinememesini de beraberinde getiriyor. Bugün tüm dünyada yaklaşık 400 bin kadar Ahıskalı yaşadığı tahmin ediliyor. Bu nüfusun bir kısmı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) 2 Temmuz 1992' tarihinde görüşülen ve 3835 sayılı "Ahıska Türkleri'nin Türkiye'ye Kabulü ve İskanına Dair Kanuna" göre Türkiye'ye göç etmişler. Bu göç onlar için umut durumunda. Onlar sürgünler tarihinin sona ermesini istiyor, her ne kadar yaşadıkları hayat onları hayal kırıklıklarına sürüklese de Yenibosna onların semti, Türkiye'de 'anavatanları durumunda.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
