|
 |
 |
 |
 |
|
Ağcagiller Türkiye'de şahlandı
Mehmet Ali Ağca, psikiyatristlere göre 'anti sosyal kişilik yapısı'nın bir simgesi. Türkiye'de de işlediği suçtan hiçbir şekilde pişmanlık duymayan, suça meyilli anti sosyallerin sayısı hızla artıyor. Bu kişilik yapısına sahip olanların bir bölümü gün gelip cezaeviyle tanışıyor. Ancak bir kısmı da etrafımızda suça yakın bir şekilde yaşıyor
Suç işleyen insanların çoğunda görülen 'anti sosyal kişilik yapısı' ile ilgili sorunları, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Başhekim Yardımcısı Doç. Dr. Kemal Sayar yanıtladı.
Anti sosyal kişilik yapısı nedir?
Kişide vicdan eksikliğiyle kendini gösteren, yapılan kötü eylemlerin pişmanlığının hissedilmediği ağır bir kişilik bozukluğudur. Bu kişilik bozukluğunda kişi, karşısındaki insana ya da kurbanına hiçbir suretle empati göstermez ve onu anlamaya gayret etmez. Böyle bir vicdani muhasebe içine girmez.
Bunların suç işleme oranı artar mı?
Anti sosyal kişilerin suça eğilimli olmasına neden olur. İki yüz yıldır böyle bir kanı kategorisinin varlığı tartışılır. İki yüz yıl önce bazı hekimler bu durumu moral delilik, ahlaki delilik olarak isimlendirildi. Uzun dönem 'psikopati' kelimesi kullanıldı, modern psikolojide ise bu durum 'anti sosyal' olarak isimlendiriliyor. Anti sosyal kişilik yapısı gösteren kişilerin başı kanunlarla sık sık derde girer. Kanunların kendilerini bağlamadığını düşünürler. Anti sosyal kişilik kendisini değişik sosyo-ekonomik katmanlara göre farklı biçimlerde gösterebilir. Varlıklı bir çevrede bulunan bir anti sosyal, zimmetine mal geçirerek veya yolsuzluk yaparak, diyelim ki bir kamu bankasını hortumlayarak suç işleyebilir. Daha yoksul kesimlerden gelen bir anti sosyaller ise, gasp ve cinayet gibi suçlara yönelebilir.
PİŞMANLIKLARI GELİŞMİYOR
Bu kişilik yapısı insanların suç işlemesini kolaylaştırıyor mu?
Amerika'da yapılan istatistikler; hapishanelerde bulunan insanların yarıya yakınının anti sosyal olduğunu gösteriyor. Bizim bir askeri hastanede anti sosyal kişilikler üzerine yaptığımız ve uluslararası dergide yayınlanan araştırmada; 40 anti sosyalde suça karışma oranını yüzde 90 olarak bulduk. Yüzde 85 oranında madde kötüye kullanımı veya bağımlılığı vardı. Ve yine bu grupta aşağı yukarı olguların hepsi dağılmış ailelerin çocuklarıydı. Anne ve baba çocukla ilgilenmemişti, çok ciddi şekilde ihmal edilmiş gençlerdi. Bir önemli bulgumuzda bu gençler; kendilerini ifade edemeyen, duygularını tanıyamayan, duygularını ifade etmekte zorlanan gençlerdi. Bu insanlar kendi iç dünyalarına yeterli bir biçimde bakamayan insanlardır. Kendi iç dünyalarına yeterli bir biçimde bakamadıkları için kendilerindeki eksiklikleri noksanlıkları fark edemiyorlardı. Bu insanlar kendi iç dünyalarına bakabilirlerse empati duygularını da geliştirebilir. Pişmanlık duyguları gelişmiyor.
İnsan anti sosyal olur mu, yoksa öyle doğar mı?
Bu çok tartışılan bir konu. Anti sosyal kişilik bozukluğuyla ilgili genetik çalışmalar, yüksek bir genetik geçişin olduğunu bize gösterir. Bu da anti sosyal ebeveynlerin çocuklarının evlat edinilseler, daha iyi ortamlarda yetiştirilseler bile anti sosyal davranışlar sergileme ihtimallerinin daha fazla olmasıyla kendini göstermektedir. Genetik geçiş yüzde yüz olmasa bile gösterilmiş bir durumdur. Ancak insan aynı zamanda anti sosyal olabilmektedir de. Bu da genellikle savruk ve dağınık ailelerde çocuğun yeterli şefkat ve ilgi göremediği duygusal olarak kendini ifade edemediği, anne babanın çocuk acımasızca ve katı biçimde cezalandırdığı ya da anne ve babanın ortada olmadığı ailelerde daha kolay anti sosyal özellikler kazanılabilmektedir.
Aileler çocuklarının anti sosyal yapıda olup olmadığını nasıl anlayabilir?
Okul çağında anti sosyalliği haber veren davranışlar yıkıcı dürtülere sahip olmak, eşyalara zarar vermek, hayvanlara eziyet etmek, çalmak, yalan söylemek, okuldan kaçmak, okula silah getirmek arkadaşlarıyla çok sık kavgaya tutuşmak, öğretmenlerin otoritesini saymamak gibi belirtilerdir. Bu davranışlar yaramazlığın, haylazlığın ötesine taşarak kişinin okuldaki başarısını arkadaşları ve öğretmenleriyle ilişkisini etkiler. Kişiyi sadece kendini kaba kuvvetle gösteren bir genç haline getirebilir. Şiddeti meşru bir ifade yöntemi olarak benimseyebilir.
ÇETE SEVERLER
Bunlar çok açık göstergeler ancak anti sosyal kişilik yapısındaki biri kendini gizleyebilir mi?
Kendisini çok fazla gizleyemez, özellikle kendisinden daha güçlü ve cezalandırıcı otorite karşısında boyun eğici davranışlar gösterebilir. Kuvvetli bir otorite ona boyun eğebilir; anti sosyal... Çete oluşumlarına baktığınızda; daha üçlü bir anti sosyalin etrafına kendisinden daha güçsüz anti sosyalleri topladığını görürsünüz. Anti sosyal kişilik yapısına sahip biri anne-babası, eşi ve çocuklarıyla kesin sorunlar yaşar. Çocuklarını sık sık fiziksel olarak döver ve cezalandırır, karısına karşı şiddet uygulayabilir.
Anti sosyallerin bir toplumda görülme oranı ne kadar daha çok kadınlarda mı erkeklerde mi görülüyor?
Toplumlarda görülme oranı yüzde 2 ile 4 oranında ve genellikle erkeklerde görülen bir durumdur. Batı toplumunda da anti sosyalliğin giderek tırmandı ve bu bozukluğun görülme oranı neredeyse iki katına çıktı. Türkiye'de de benzer bir durum gözlüyoruz. Anti sosyallik şaha kalktı gidiyor. Bu da gençlerin, artık mafya babalarını kendilerine örnek olarak seçmelerine yol açıyor. Gençler böyle yaşayarak, bir sürü insanın canına mal olduğunu hissetmemeye alışıyorlar. Sosyopat kişilerin rol modelleri haline geldiği bir ülkeden korkmak lazım.
SUÇU ÇEVRESİNDE ARARLAR
Bu insanları fark edebilir miyiz?
İşyerinde arkadaşlarıyla ya da amirleriyle problem yaşayabilir. Olayları hep kendi istediği biçimde manuple etmek ister. Bir şey yanlış gittiğinde kabahati kendisinde değil çevresinde bulur. Kendisini değişmek yerine, çevreyi değiştirip kendisine uydurmayı doğru bulur.
Bu insanlar mutlaka suç işlemeye meyilli midir?
Hayır, 'anti sosyal kişilikler mutlaka suç işleyecektir' diye bir kural yok. Anti sosyallik şiddet derecesine göre hafiften ağıra doğru sıralanan bir davranış kümesidir. Hafif anti sosyaller insan ilişkilerinde düzensizlik, sık kavgacılık, iş değiştirme, partner değiştirme gibi davranışsal kusurlarla kendilerini ifade edebilirler. Daha ağır anti sosyaller büyük olasılıkla kriminal olaylara karışırlar. Burada tabloyu karıştıran bir durum anti sosyallerin yüksek oranda madde bağımlılığı ve kötüye kullanımı göstermesidir.
ESRA TÜZÜN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
