Türkiye, "En ucuz gazı biz alıyoruz" dedi... Rus tarafının cevabı gecikmedi: "260 dolardan satıyoruz." Bu, en pahalı gaz fiyatı.
Türkiye'nin Rus gazına ödediği para, anlaşma gereği sırdı. Enerji Bakanı Güler, doğalgaz krizi patlak verince "Ucuza alıyoruz" demişti... Gazprom'un Ukrayna'yı sakinleştirmek için yaptığı "Türkiye'ye 260 dolardan gaz satıyoruz" itirafı yediğimiz büyük kazığı ortaya çıkardı...
Petrol bizi yaktı Rusya fiyatı belirlerken çok rahat... Çünkü, Türkiye alsa da almasa da parasını ödemek zorunda. Güler, Kasım 2003'te yeni anlaşmayla, tarifeyi 148'den 138 dolara çekmişti... Ancak fiyatın belirlenmesinde petrolün baz alınmasını kabul etmişti.
Depo yok, zam çok Petrol fiyatları patladı... 138 dolarlık gaz tırmanışa geçti... Ve 2005'te yıllık ortalama fiyat 208 dolara ulaştı. 2006 tarifesi de 260 dolar oldu. Fiyatı artıran diğer etken, depolama tesisimizin olmaması. Bu, satıcının ek yatırım yapmasına neden oluyor.
Fatura vatandaşa Türkiye, 260 dolarlık fiyat yüzünden, 2006'da Rusya'ya 1 milyar dolar fazla ödeyecek. Bu para halktan çıkacak. Hem mutfaktaki hem ısınmadaki gazın fiyatı artacak... Elektriğin yüzde 44'ü doğalgazla üretildiği için o da zamlanacak...
Gazda en ballı pazar Türkiye çıktı!
Güler, "Türkiye Avrupa ülkeleri içinde en ucuz gaz kullanan ülke" derken; Gazprom "Bu yıl 260 dolardan satacağını" açıkladı. Bu rakam AB ortalamasının 20 dolar üzerinde....
Anlaşmalar nedeniyle Türkiye'de 'sır' tutulan doğalgaz alım fiyatı Ukrayna krizi ile ortaya çıktı. Önceki gün Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Aleksander Medvedev, "Türkiye bu yıl doğalgazı 260 dolardan alacak" dedi ve ekledi, "Bu rakam daha da çok artabilir". Medvedev bunları söylerken, Enerji Bakanı Hilmi Güler ise Ankara'da 31 doğalgaz dağıtım şirketi ile yaptığı görüşme öncesindeki açıklamasında, "Türkiye Avrupa'nın en ucuz gaz kullanan ülkesi" diyordu. İşte bu açıklama, "260 dolar en ucuz rakam mı?" sorusunu akla getirdi. Avrupa Birliği ülkelerine ortalama fiyatn 240 dolar seviyesinde seyrettiği düşünüldüğünde Türkiye'nin Rusya'dan aldığı gaz için AB ülkelerine göre yaklaşık 20 dolar fazla ödeme yaptığı ortaya çıkıyor. Yani Rusya'nın bugün için en ballı pazarı Türkiye görünüyor. Peki neden Türkiye gaza diğer ülkelerden fazla para ödüyor? Çünkü, Türkiye'nin, Rusya'dan aldığı doğalgazın fiyatı, petrol fiyatlarındaki 6 aylık ortalamalara göre belirleniyor. İran gazının fiyatı ise 9 aylık ortalamalar dikkate alınarak hesaplanıyor. Türkiye, Rusya ile 2003 Kasım ayında yapılan fiyat görüşmeleri sonunda varılan uzlaşmayla, üç değişik anlaşmadaki fiyat 'tek fiyata' indirgendi. O tarihte Rus gazının fiyatı ortalama 148 dolardan 138 dolara çekildi. Türkiye'nin doğalgaz faturası petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak 2003-2005 döneminde iki katı arttı. Türkiye'nin Batı Avrupa'daki ülkelere göre daha pahalı gaz tüketmesinde petrol fiyatları kadar Rusya ile yapılan anlaşmalardaki bazı kritik maddeler de etkili oluyor.
VERGİ FİYATI ARTIRIYOR * Türkiye ile Rusya arasında imzalanan sözleşmeye göre, doğalgaz fiyatı belirlenirken ilgili ülkelerdeki fuel-oil gibi alternatif yakıtların fiyatı baz alınıyor. Türkiye'de, petrol ürünleri üzerinde yüzde 70-75 oranında vergi bulunuyor. Türkiye'de, vergiye bağlı olarak fuel-oil fiyatları diğer ülkelere göre yüksek seyrediyor. Bu durum baz etkisiyle doğalgazın fiyatını pazarlıklar aşamasında tetikliyor.
* Türkiye, depolama tesisi olmadığı için tüketimini dengeleyemiyor. Kış mevsiminde yoğun gaz çeken Türkiye'de, yazın tüketim belirgin biçimde düşüyor. Tüketimdeki mevsimsel farklılıklar tedarikçi ülkelerin üretimlerini ayarlamaları için ek yatırım yapmasına neden oluyor. Bu da maliyet olarak fiyata yansıyor.
* BOTAŞ'tan üst düzey bir yetkili, doğalgazın fiyatını anlaşmadaki koşulların belirlediğine dikkat çekti. Doğalgazın teslim noktası, teslimatın esnekliği (günlük ve mevsimsel esneklik-çekilen miktar), anlaşmanın süresi ve asgari alım taahhüdünün fiyatı belirleyen önemli etkenler olduğuna dikkat çekti.
