|
 |
 |
 |
 |
|
"Pasaportum yok diye kurşuna dizeceklerdi"
İlber Ortaylı'nın annesi Şefika Ortaylı TRT ekibine şunları anlattı:.
1918'de Kırım'da Kemençi köyünde doğdum. İç savaş başlamıştı, Kızıllar geliyor denilirdi o zamanlar. Bir gece babamı alıp götürdüler, babam 4 ay Simferepol'da hapiste kaldı. Devrimden önce babam toprak sahibiydi, topraklarını ellerinden aldılar. 1941'de savaş başladı .Stalingrad'da yeraltında yaşamaya başladık. Polisler bize "S biçiminde çukur kazacaksınız" diyorlardı. Çukurların üzerine kalaslar, onların üzerine de toprak taş koyuyorduk. O çukurun içinde çömelerek üç ay yaşadık. Sonra Almanlar kente girince bizi esir kampına götürdüler. Beni de esir kampına götürdüler fakat 5 gün sonra bıraktılar. Yiyecek bir şey de yok. Günde üç tane pideyleStalingrad'dan çıktık 300 km yayan yürüdük. Günde tahminen 20-30 km yürüyorduk. Dışarıda yatıyorduk. Ekim ayı orası çok soğuk oluyordu. İki ağabeyimin ortasında yatıyordum.Ukrayna'ya geldiğimizde pasaportum olmayınca beni Yahudi diye kurşuna dizeceklerini sandım. Milliyetim yazmıyor ki. Yanımda yalnızca diplomam var. Diplomamın üzerinde de Kırimski Tatar diye bir şey yazıyor. O trenle bizi tekrar Kırım'a gönderdiler, Rusça öğretmenlik yapmaya başladım, o zamanlar bir Tatar kızının Rusça öğretmesine kimse alışık değil diye adım Şefika değil, Alexandra Seyineva dedim. Pek iyi olmasak da yaşıyorduk. Ev de bedavaydı. Sonra kurşuna dizilen Yahudilerden kalanları masa, sandalye bedava veriyorlardı. 4 tane sandalye bir tane masa almıştık bedava. Sonra dediler ki, Ruslar hücum etmeye başladılar, yaklaştılar. Göç etmek isteyenler belediyeye yazı yazsın dediler. Biz de belediyeye yazıldık Ruslar Almanlarla işbirliği yaptılar diye Kırımlılar'ı sürmeye başlamış, biz o sürgünden evvel trene binmeyi başardık. Bizi önce Polonya'ya Nazilerin gönderme kampı dedikleri yere daha sonraları da trenlerle Avusturya'nın Graz kentine götürdüler. Ruslar yaklaşınca o kamptan bizi çıkardılar. Önce İnnsbruck diye bir yere geldik. Sonra Landeck'e. Landeck eskiden Hitler Yurgen kampıymış. Alwerşivende'de İlber'in babası Kemal ile tanıştım. Kemal yol yapımında çalışıyordu. Otururken müracaat ettik okul açtık. Kemal tarih dersleri ben de İngilizce dersleri veriyordum. Kamp kötü bir şey değildi. Arada sırada yerleri süpürtüyorlar ama kadınlara pek dokunmuyorlar. Savaş zamanında karışıktı. Türkiye'den Sırbistan'a kaçanlar, gelenler filan olmuş. Onun için ben Konya'da Meram'da doğdum diye yalan söyledim. Meram'ı şehir zannediyordum. Alwerşivende'de iki sene kaldık. 48'de buraya geldik. İlber bir yaşındaydı. Herkesin geri dönme hakkı vardı ama biz Kırım'a dönmeye korktuk. Rusların bir atasözü vardır. 'Atlar koşuyordu. Atların peşinde dedikodu koşuyordu' diye. Dedikodu atlardan daha evvel gidiyordu. Biz Kırımlıların sürüldüğü haberini almıştık. Kırım'da yaşayanlar Türkiye demezler. Ak toprak derler. Müslümanların en iyi yeridir Türkiye. Neredeyse ilahi bir yer bizim için. Kırım'a 1994'de uçakla gittim. Bizim köy tamamen yok olmuştu.
Nuh KÖKLÜ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
