|
Çünkü bayılıyorum
Işık nedir? İnsan gözünün algılayabildiği elektromanyetik ışınım... Elektromanyetik ışınım ne anlama gelir? Elektromanyetik dalgalar biçiminde yayılan enerji anlamına gelir... Bu dalgaların boyları göze görünmeyecek kadar minnacık ölçülerden kilometrelik uzunluklara kadar değişir... İnsan gözünün algılayabildikleri ise çok dar bir aralığı kapsar... Ne o dar hattın altındaki kızılötesi ışıkları algılar ne de o hattın üzerindeki morötesi ışıkları bizim gözlerimiz...
***
"Işık nedir?", sorusu insanoğlunu çok eskilerden beri meşgul edip durmakta... Eski Yunan'da bu konu var... Eski Çin'de de... Tarihler bu konuyu ilk derli toplu hale getirenin Pythagoras olduğunu söyler... O ışınları "İnsanın gözünden çıkıyor" sanıyordu... Öklid ise bu tespite itiraz etmemiş ama "ışığın gelme açısı" ile "yansıma açısının" aynı olduğunu bulmuştu... Epikür ise tarihler Milattan Önce 200 civarını gösterirken, Pythagoras'ın iddiasının tersini söyledi... Işığın kaynaktan çıkıp göze ulaştığını ve görme duyusunu yarattığını öne sürdü. Bu tespit daha sonra kabul gördü ve bin iki yüz yıl sonra genelleşti...
***
İnsanlık "ışık" kavramı ile çok eskiden beri ilgilendiği için, "Aydınlanma" dönemine gelindiğinde epey yol almıştı... Aydınlanma Çağı'nda, ışık konusundaki optik tartışmalar kuramsal olarak daha bir derlenip toparlandı... Ama hızlı bir zıplama yapmadı... Eskiden beri gelen inanışı, Kepler daha net bir anlatıma yerleştirdi. Kepler eskiyi netleştirirken henüz teleskop bulunmamıştı... Kepler'in kitabından tam yedi yıl sonra Galileo teleskopu yaptı. Kepler bu gelişme üzerine ikinci bir kitap daha yazdı ama "kırılma yasalarını" bulamadı... Gene de çalışmaları optik biliminin temelini oluşturdu...
***
Descartes, kalan noktadan devam etti... 1637 yılında Diyoptri adlı eseri o zamana kadar oluşan düşünceleri daha derinlemesine belirginleştirdi... Descartes ışığı şeffaf ortamda anlık olarak yayılan bir basınç olarak algılıyordu... Bunu "bastonu" ile "görmeyi" sağlayan kör adam örneği ile anlatıyordu... Bastonun ucu bir taşa çarptığı zaman, uçtaki hareket baston boyunca sapı tutan ele iletiliyor, kör adam da yolu üzerindeki engeli "görüyordu."
H H H Işığın dalga kuramını ise Felemenk fizikçi Christiaan Huygens buldu... Işığın bir dalga hareketi olduğunu söyledi... Newton ise ışığın parçacık yapısına sahip olduğunu savundu... Cam prizmadan geçirildiğinde renklere ayrıldığını da Newton keşfetti... Işığın parçacık kuramı Newton sonrasındaki yüzyıla damgasını vurdu...
***
Işığın bir elektromanyetik dalga olduğunu ise 1864 yılında İngiliz fizikçi James Clerk Maxwell söyledi... Ardından enerjinin niteliği üzerine büyük tartışmalar doğdu... Enerji miktarı sonlu ve belirli miydi, yoksa sonsuz mu? Kuantum teorisi oradan gelişti... Bu tartışmalar sürerken 1960 yılında lazer ışığı bulundu...
***
İnsanlık sürdükçe, ışık konusu devam edeceğe benzer... Aslında bu bilgilerin hiçbiri benim umrumda değil... Ben eylül ışıklarına bayılıyorum ve beni böylesine etkileyen ışıkları derinlemesine tanımak arzusu ile bu "bilgi yolculuğuna" çıktım... Ama onun şimdi pencere önünde salınan çıplak hali, geçmişini de geleceğini de unutturuyor bana. Ben o ışıklara karışıyorum. Sevdiğim de bu zaten.
|
