 Kira artışı ÜFE oranından fazla olmayacak
Borçlar Kanunu Tasarısı Taslağı, kira sözleşmelerinde önemli yenilikler getiriyor.
Taslağa göre kira sözleşmelerinde kiracıdan alınan depozito, 3 aylık kira bedelinden fazla olmayacak ve mal sahibiyle kiracı adına açılan ortak mevduat hesabında tutulacak. Kira artışları, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranından fazla olamayacak.
Borçlar Kanunu taslağı 649 maddeden oluşuyor ve borç ilişkilerini düzenliyor.
Taslak, kira sözleşmelerinde önemli yenilikler getiriyor. Buna göre kiraya veren, güvence olarak en fazla 3 aylık
kira bedeli alabilecek. Güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa, kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatıracak. Kıymetli evrakı ise bir bankaya depo edecek.
Banka, güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilecek.
Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen 3 ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra ya da iflas yoluyla takibe giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmemişse, banka, kiracının istemi üzerine güvenceyi geri vermekle yükümlü tutulacak.
Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamayacak.
Tarafların, yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerli olacak. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanacak.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artış oranını geçmemek koşuluyla hakim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak, hakkaniyete göre belirlenecek.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, 5 yıldan uzun süreli veya 5 yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her 5 yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hakim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak, hakkaniyete uygun biçimde belirlenecek.
DÖVİZLE KİRALAMADA 5 YIL ARTIŞ YOK
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, 5 yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamayacak. 5 yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutulacak.
Kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemeyecek. Özellikle kira bedelinin zamanında ödenmemesi halinde sözleşme cezası ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmalar geçersiz sayılacak.
Kiralananla ilgili zorunlu sigorta, vergi ve benzeri yükümlülüklere, aksi kararlaştırılmamış veya kanunda öngörülmemişse, kiraya veren katlanacak. Kiraya veren, sözleşmede aksi öngörülmemişse, yan giderlerden sorumlu olacak.
KİRA ÖDENMEZSE
Taslağa göre kiracı, kiralananın kullanımını etkileyen ayıpların varlığı halinde, bu ayıpların kiraya veren tarafından öğrenilmesinden ayıbın giderilmesine kadar geçen süre için, kira bedelinden ayıpla orantılı bir indirim yapılmasını isteyebilecek.
Kiracı, kira bedelini ve yan giderleri aksi bir hüküm yoksa her ayın sonunda ya da kira süresinin bitiminde ödeyecek. Kiracı borcunu ödemezse, kiraya veren, kiracıya yazılı olarak bir süre verecek. Süre en az 10 gün, konut ve çatılı işyeri kiralarında ise en az 30 gün olacak. Bu süre, kiracıya yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlayacak. Kira bedeli yine ödenmezse, kiraya veren, sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilecek.
Kiracı, kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri vermekle yükümlü olacak. Ancak kiracı, sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu tutulamayacak.
KİRACI, ÇIKMAK İÇİN EŞİNİN RIZASINI ALACAK
Aile konutu olarak kullanılmak üzere kiralanan taşınmazlarda kiracı, eşinin açık rızası olmadıkça kira sözleşmesini feshedemeyecek. Bu rızanın alınması mümkün olmazsa veya eş haklı sebep olmaksızın rızasını vermekten kaçınırsa, kiracı, hakimden bu konuda bir karar vermesini isteyebilecek.
Kiracı olmayan eşin, kiraya verene bildirimde bulunarak, kira sözleşmesinin tarafı sıfatını kazanması halinde kiraya veren, fesih bildirimi ile fesih ihtarına bağlı bir ödeme süresini kiracıya ve eşine ayrı ayrı bildirmek zorunda olacak.
Kiraya veren kişi, kiraladığı taşınmazı, kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için kullanmak zorundaysa, fesih sürelerine uyarak belirlenecek tarihten başlayarak 1 ay içinde açacağı davayla, sözleşmeyi sona erdirebilecek.
Konutu sonradan edinen kişi de aynı sebeplerle konutu kullanmak zorunda olursa ve sözleşme devam ediyorsa, edinme tarihinden başlayarak 1 ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koşuluyla, kira sözleşmesini altı ay sonra açacağı bir davayla sona erdirebilecek.
KİRA YASAĞI
Bu durumda kiraya veren, haklı sebep olmaksızın, kiralananı, 3 yıl geçmedikçe eski kiracısından başkasına kiralayamayacak. Yeniden inşa ve imar amacıyla boşaltılması sağlanan taşınmazlar da eski haliyle, haklı sebep olmaksızın 3 yıl geçmedikçe başkasına kiralanamayacak.
Kiraya veren, bu hükümlere aykırı davrandığı takdirde, eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlü olacak.
Kiracı kiraladığı yeri sözleşmede yer alan tarihte boşaltmazsa, kiraya veren, bir ay içinde icraya başvurarak ya da dava açarak sözleşmeyi sona erdirebilecek.
(AA)
|
