Hipermarketler ile üreticiler uzlaşsa daha iyi olmaz mı?
Geçen hafta iki gün üst üste hipermarketler ile tedarikçi diye adlandırılan üreticilerin ilişkisini yazdım. Bunun üzerine hipermarketlere mal satan, isimleri birer marka olan firmalardan onlarca mail ve faks aldım. Bu firmalar diyor ki "aman ismimizi açıklamayın, açıklarsanız bir daha bizden mal almaz, batarız". Bunlardan üçü telefonla da beni arayarak saatlerce dert yandı. Hipermarketlere mal satan bir üretici firmanın gönderdiği maili noktasına, virgülüne dokunmadan sizlere aynen aktarıyorum: "Sektöründe 200 kişiye istihdam sağlayan firmamız, sektöründe ülkemizde bulunan en büyük fabrikasına sahiptir. 2004 yılında işletmeye alınan bu tesis, son derece kaliteli ve ekonomik ürün üretmesine rağmen, sizlerin de bildiği gibi süpermarketlerin ve zincir marketlerin reyonlarına girebilmek için istenilen aşırı talepleri karşılayamamaktadır. Yeni yatırımını bitirmiş bir işletme olarak sermayesini oluşturmakla mücadele eden bizim gibi yüzlerce irili ufaklı üretici, süpermarketler ve zincir marketler kıskacında yok olup gitmektedir. Süpermarketler üreticiyi desteklemek yerine, üreticilerin sermayesini tüketerek para kazanma yolunu tercih etmektedirler. Buradan şu sonucu çıkarmak gerekiyor: Sermaye yapısı çok güçlü olan yabancı firmalar, promosyonlarla ülkemiz tüketimini yönlendirmektedir. Bahse konu olan marketler bu büyük sermaye şirketlerinin yüksek fiyat politikalarının devamına çanak tutarken, sermayesini oluşturmakta güçlük çeken yerli üreticileri daha da fazla ezmektedirler. Ülkemiz şartları ve oluşturulamayan sermaye faktörü göz önüne alındığında, yerli üreticilerin değişen pazar politikaları karşısında, büyümesi ve kapasite arttırması mümkün gözükmemektedir. Dolayısıyla kurulmuş tesisler çalışamamaktadır ve yerli yatırımlar süratle çürümeye terk edilmektedir. Neticede yerli üretici ve süpermarket ilişkisi, istihdam yönünden de ele alınmalı, yabancı sermaye karşısında üreticinin korunması için perakende sektörü tekrar gözden geçirilmeli, güçlügüçsüz dengesi gözetilmeli, üreticilere sermaye oluşturma fırsatı tanınmalıdır." Bu mektup, hipermarketler ile onlara mal satan üreticiler arasında bir sorun olduğunu net olarak ortaya koyuyor. Bu sorunu görmezlikten gelmek, ilerde telafisi mümkün olamayan daha büyük sorunları beraberinde getirir. İddia o ki, üreticiler mallarını uygun koşullarla hipermarketlere satmak istiyor. Ancak hipermarketler, onların ürünlerini satmak için hiçbir sözleşme yapmadan ölü fiyatına, uzun vadede ödeme ve çeşitli adlar altında ücret talep ediyor. Hipermarketler bu konuda susuyor, üretici feryat ediyor. Oysa hipermarketlerin üreticiye, üreticinin de hipermarketlere ihtiyacı var. Birbirini üzmeden, birbirine çelme takmadan bu sorunu çözseler daha iyi olmaz mı?
|