Şimdilik trendi kurtardık, sıra beklentileri kurtarmaya geldi

Piyasalardaki yabancı sermaye çıkışı hız kesti. Hem yabancıların satıp çıkma kararlılığı azaldı, hem de yerliler döviz piyasasında satıştan kaçınmadı. Bu, 3 Ekim'e kadar ki dönemde haber akışlarına bağlı benzer sermaye çıkışları olsa da, düzeltme hareketi olabileceğine yorumlanabilir.
Böylece 2001 sonbaharında başlayan uzun vadeli trend bir süre daha devam edebilir. Ancak buna karşılık önümüzdeki dönemde hem politikada hem de ekonomide riskler var. Yabancıların ciddi anlamda kâr reâlizasyonuna gidip gitmemesinde öncelikle kendi içsel hesapları ve kararları ile global düzeydeki gelişmeler etkili olacak. Ama yabancıların durumu, hükümetin Türkiye'yi nasıl yöneteceğine, önüne çıkan sorunlar karşısında nasıl tavır alacağına da bağlı.

3 Ekim'in önemi
Dış politikada engellerden biri Kıbrıs sorunu ve ona bağlı AB ile müzakerelerin 3 Ekim'de başlayıp başlamayacağı. İç ve dış piyasalar görüşmeler başlayacak diye pozisyon almış. Dolayısıyla 3 Ekim kazasız aşılırsa olumlu etkisi az, tersi durumda etkisi fazla olabilir. 3 Ekim'in kazasız aşılmasıyla Türkiye'ye yeni sermaye girişleri olabileceği gibi, uzun süre Türkiye'de konuşlanmış ve iyi kâr etmiş sermayenin çıkışı da mümkün. Müzakere görüşmelerinin başladığı diğer ülke piyasalarının çoğunda kâr realizasyonları ağır basmış. Bizde de benzer bir durum olabilir. Olmaması bir yerde hükümetin piyasaları olumlu anlamda şaşırtmasına ve yeni bir beklenti yaratmasına bağlı.

Programın önemi
IMF ile programın yürütülmesi gerekiyor. IMF heyeti 8 Eylül'de yeniden Türkiye'ye geliyor. Birinci ve ikinci gözden geçirmenin 2006 yılı hedefleriyle ekim ortası gibi bağlanması, ekonominin toparlanması açısından gerekli. Bunun için de sosyal güvenlik reformunun yasalaşması zorunlu.
Ekonomide işlerin toparlanması için ihracatın yeni bir sıçrama yapması da zorunlu. Temmuz verileri, 2001 sonrası ilk kez ihracatın artmadığını ve ithalatı karşılama oranının yüzde 60'ın altına indiğini gösteriyor. Büyümenin hız kestiği bir dönemde yıllık cari açığın 19.3 milyar dolarla tarihinin en yüksek düzeyine çıkması karşısında ihracat artışının hayati önemi bulunuyor.
Sonbaharla birlikte erken seçime gitme gibi iç politik riskleri yaratmamak da uzun vadeli trendin kırılmaması açısından en önde gelen şartlardan biri.

2006'nın zorluğu
Çok iyi geçen 2004'ten sonra 2005'te zorlanmaya başladık. 2006 daha zor geçmeye aday. Çünkü, uluslararası likidite bu bollukta olmayabilir. ABD'de faizler yükseliyor. Bunun yanında eğer bu yıl olmayacaksa, erken seçimin gelecek yıl çok daha etkili şekilde gündeme gelmesi ve ekonominin önüne geçmesi ayrı bir olumsuzluk kaynağı olmaya aday.
Bütün bu gelişmelerin karşısında çok iyi giden bir özelleştirme var. Ancak toplamda baktığımızda, bu da beklentileri yüksek tutmaya yetmiyor. Bitişikte Merkez Bankası'nın her ay yaklaşık 500 reel sektör şirketiyle yaptığı anketin rakamsal ve grafik şekilde sonuçları var. AK Parti Hükümeti döneminde beklentiler Irak Savaşı sonrasının en alt düzeyine inmiş.

Beklentilerin söylediği
Piyasaların uzun vadeli olumlu trendi şimdilik kırılmamış olabilir ama reel kesimin ortaya koyduğu gibi, geleceğe ilişkin beklentilerin iyileştirilmesi gereği apaçık ortada.
Hükümetin Türkiye'yi ve ekonomiyi yönetmede performans sıçraması yapması bu açıdan da çok önemli.

Sonuç
"Önde giden Şam'da, arkada giden handa kalır"
Türk Atasözü