Bu 'gaga' olmasa Türkiye büyüyebilir mi?

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın deyimiyle uluslararası kısa vadeli sermaye Türkiye'de "iyi mama bulmuş, gagalıyor." Bu "gaga" hem kur yoluyla hem de reel yüksek faiz yoluyla gerçekleşiyor. Dolayısıyla sıcak para bizi iki kez gagalıyor.
Dün 2001 sonrası dolar bazında en yüksek getiriyi sağlayan Hazine ihalelerinin dökümünü verdik. Dövizini bozdurarak ihaleden bonoyu alan ve vadesine kadar bekleyip faizini tahsil ederek yeniden dolara dönenler arasında yüzde 100'ü dahi geçen kazançlar söz konusuydu.

Kurun etkisi
Bugün de bitişikteki tabloda yıllar itibariyle Hazine'nin ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama faizinin TL bazında ve dolar bazındaki getirileri yer alıyor. Hazine bonosunun uzun vadeli getirisi hem yerliler hem de yabancılar için giderek artmış. Hazine'nin düzenli ihalelere başladığı yıl olan 1984'ten 2000'e kadarki dönem ile 2001 krizi sonrası dönem arasında ciddi getiri farkları oluştu. 2001'i, kriz yılı olduğu için hesap dışında tuttuk. Önceki 17 yılda Hazine kağıtlarının TL bazındaki reel getirisi ortalama yüzde 9.1 iken, son üç yılda yüzde
14.1'e yükseldi. Dolar bazındaki bono getirisi yüzde 13.9'dan yüzde 36.8'e çıktı. TL bazlı getiri yaklaşık yarı yarıya artarken dolar bazlı getiri artışı 2.7 katı buluyor. Dolar bazındaki artışta kur etkisinin büyük rolü bulunuyor. 1984 yılından bu yana dolar kurunun gerilediği sadece iki yıl var. Bunlar da 2003 ve 2004 yılları.

Sıcak para döngüsü
Kur gerilemesinin nedenlerinden biri ve belki de en önemlisi, yüksek getiriden yararlanmak için gelen kısa vadeli sermayenin etkisi. Dışarıdan sermaye geldikçe kur düşüyor. Kur düştüğü için sıcak paranın getirisi artıyor. Bu getirilerin gerçekleşmesi daha çok sermaye çekebiliyor. Burada birbirini besleyen bir süreç veya döngü oluşmuş. Bu nedenle de sadece bonoya gelen para nisan sonunda 15 milyar dolara yükseldi.
Bu paranın da etkisiyle Türkiye son üç yıldır enflasyonu tek haneli rakamlara düşürürken yüksek büyümeyi yakaladı. Bu eğilim 2005'te de devam ediyor. Bu da yadsınamaz bir sonuç. Onun için sıcak para döngüsünden kurtulmak isteyen de yok.

Devamı neye bağlı?
Döngünün devamı öncelikle Türkiye'deki getirilerin, sıcak paranın geldiği ülke ve rakip ülkelerdeki getirilerden daha yüksek olmasına bağlı. Bu yüksek getiri nereye kadar verilebilir? Çin'in keskin rekabeti ve kur duşüşünün sanayi söktürünü batırmadığı sürece sorun çıkmayabilir. Tıpkı cari açıkta olduğu gibi.

Sonuç
"Nereden gelirse gelsin, kazancın kokusu güzeldir"
Latin Atasözü