|
 |
 |
 |
|
| 'Ben laikliğin garantisiyim'
|
|
Irak Devlet Başkanı Talabani'den Ankara Temsilcimiz Aslı Aydıntaşbaş'a özel: Irak toplumu İslami rejime müsaade etmez.
KÜRTLER KABUL ETMEZ
"İslam'la çelişen bir yasa yapmayız. Ama biz Kürtler Irak'ta İslami bir rejimi kabul etmeyiz. Ülkenin Arap, Türkmen, Sünni, Şii ve Hıristiyanları'ndan oluşan toplum yapısı da buna müsaade etmez."
BAĞIMSIZLIK İMKANSIZ
"Bağımsız bir Kürt devleti bence imkânsız. Bağımsızlığa karar versek ve komşular yalnızca sınırlarını kapatsa, biz nasıl yaşarız? Nasıl ayakta kalabiliriz?"
Laikliğin garantisiyim
Irak Cumhurbaşkanı Talabani, Bağdat'taki ofisinde ilk kez bir Türk gazeteciyi kabul etti: İslam rejimi istemiyoruz. Laikliğin garantörüyüm. Türkiye'yle ilişkileri geliştirmek için elimden geleni yapacağım....
Irak'ta 30 Ocak'taki genel seçimden ikinci sırada çıkan Kuzey Iraklı Kürt partiler adına Devlet Başkanı seçilen Celal Talabani'yle kale gibi korunan resmi makamında görüştük. Zorlu bir yolculuğun ardından başlayan röportajda "Bağımsızlığa karar versek, komşularımız sınırları kapatsa... nasıl yaşarız? Nasıl ayakta kalabiliriz?" diyen Talabani, ABD koruması altındaki evinde, hükümet kurma çalışmalarının ortasında, Türkiye'yle ilişkilerin geleceğini SABAH'a anlattı.
Yıllarca Saddam'la mücadele etmiş bir bir Kürt lider olarak onun koltuğuna oturuyorsunuz. Bunun Irak için anlamı ne?
Özgür bir ulusal meclis tarafından seçildim. Anlamı, artık tüm Iraklılar'ın eşit olduğu, ikinci sınıf vatandaşlık olmadığı. Irak tarihinde yeni bir sayfa açtık. Demokrasi, eşitlik ve seçim aracılığıyla halkın iradesi. Bölge için anlamı ise demokrasinin hayati olduğu ve bu sayede bir ülkeyi bir arada tutabileceğimiz. Iraklı Kürtler, Irak'ın ulusal birliğini destekliyoruz ve bu diğerlerine güzel bir örnek.
İLİŞKİLERİ GELİŞTİRECEĞİM
Ama tüm Kürtler Bağdat'ı istemiyor...
4 milyon kişiyi buraya getirmemizi bekleyemezsiniz. Bunu kaldıracak otel yok.
Yani Mesud Barzani de sizin gibi mi düşünüyor Irak'ın bir parçası olmak konusunda? Onun söylemi daha keskin...
Evet, bu yönde oy verdi. Demokratik, birleşik federatif bir Kürdistan isteyen Irak listesine oy verdi. Bakın ben Kürt liderliğinin kararıyla buradayım ve beni aday gösteren Mr. Barzani'ydi. Onun desteğiyle buradayım. Kutlama telgrafında bu desteği tekrarladı. Kendimi değil, Kürt liderliğini ve parlamentoda 77 üyesi olan Kürdistan listesini temsil ediyorum.
Ama artık öncelikle Iraklı'yım demek zorundasınız....
Tabii ki. Ama bu yeni değil. Uzun zamandır söylemekteydik bunu. İkinci KYB konferansından beri biz Irak Kürtleri'yiz ve Irak'ın özgürleştirilmesini, demokrasi istiyoruz diyoruz. Türkiye'deki dostlarım bu tutumumuzu biliyor.
Herhalde Türk kamuoyunun kafasındaki soru işaretlerini, Irak'ın yeni realitesine alışmanın zorluğunu anlayışla karşılarsınız...
Evet yeni bir realite var ama demokratik bir realite. Türk kamuoyunun tatmin olmadığı düşüncesine katılmıyorum. Çünkü cumhurbaşkanı, başbakan ve Türk medyasındaki dostlarımdan bir Kürt'ün cumhurbaşkanı olmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirten sayısız tebrik aldım.
İkili ilişkilerde yeni bir safhada mıyız?
Umuyorum... İnanın Türkiye'yle ilişkileri siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda iki ülke arasında geliştirmek için elimden geleni yapacağım. Çok şey yapabiliriz. Türkiye büyük ve demokratik bir komşu. Üstelik yakında AB'ye girecek.
İSLAMİ HÜKÜMET OLMAZ
Gördüğüm kadarıyla hükümet müzakerelerinde laikliği önemsiyorsunuz. Irak'ın laik olması gibi bir vizyonunuz var mı?
Bizler, İslami partiler dahil herkesin kabul ettiği demokratik federal birleşik ve bağımsız Irak istiyoruz. İslam'la çelişen bir yasa yapmayacağız.
Ama Şii bloğu daha İslami, daha muhafazakâr bir toplum ve devlet istiyor.
İttifaktaki (Şii listesi) tüm partiler demokratik ve federal Irak istediklerini söylüyor. Geçici anayasaya saygılı olduklarını söylüyorlar. Mecliste İslami hükümet yolunda talep yok. Zaten biz Kürtler hiçbir zaman Irak'ta İslami rejim kurulmasını kabul etmeyeceğiz. Irak toplumunun yapısının buna müsaade edeceğini sanmıyorum. Bu ülkede Arap, Kürt, Türkmen, Sünni, Şii, Müslüman, Hıristiyan bir arada yaşıyor ve bu yapı İslami rejime izin vermez.
Peki cumhurbaşkanı olarak laikliğin garantörü olacağım diyor musunuz?
Evet garantörü olacağım ama biz bu laiklik sözünü kullanmıyoruz. Bizim kullandığımız cümle şu: Irak halkının İslami kimliğine de saygı duyan demokratik federal parlamenter birleşik ve bağımsız Irak. Bu da İslam rejimi ya da İslami bir hükümet olmayacağının göstergesi.
Kürtler'in bağımsızlık talebi herhangi bir Türk gazeteciyle yapacağınız bir röportajda klasik bir soru olacaktır. Son zamanlarda bu konuda ilginç açıklamalarınız oldu...
Röportajlarda tekrar edilen bir soru. Kimse bağımsızlık talebinde bulunmadı. 2 milyon 155 bin Kürt seçimde birleşik demokratik federal bir Irak talebiyle Kürt listesi için oy verdi. Kürtler'in isteği bu.
Aynı zamanda 1 milyon Kürt bağımsızlık için BM'ye imzalı mektup yollamadı mı?
Bağımsızlık değil kendi kaderini tayin etme hakkı (self-determination).
Aynı şey değil mi? Farkı ne?
Hayır. Fark şu: Bizlerin kendi kaderimizi tayin etme hakkımız var ama bunu federal bir Irak'ın parçası olmak için kullanıyoruz. Kürt parlamentosu da oybirliğiyle buna karar verdi.
Gelecekte bağımsızlık talebinde bulunulmayacağını garanti eder misiniz?
Bağımsızlık istemedik. Demokratik, federal bir Irak istedik. Kendi kaderimizi tayin hakkına göre alınmış bir karar. Mecbur değildik. Kimse bizi zorlamadı. Kendi kararımızla, irademizle federal Irak'ın parçası olmaya karar verdik. Ama şimdilik...
BAĞIMSIZLIK İMK
Efendim? Ne demek istiyorsunuz "şimdilik"?
Bilemem belki gelecekte sosyalist devlet oluruz... Bakın biz şimdi içinde olduğumuz dönemde fedaral ve birleşik Irak istedik. Ama geleceği okuyamam. Belki oğullarımız başka bir şey ister... Ama bana sorarsanız, bu tarz bir bağımsızlık imkânsız.
Neden?
Bakın size bir örnek vereyim. Bağımsızlığa karar versek, komşularımız yalnız sınırları kapatsa... nasıl yaşarız? Nasıl ayakta kalabiliriz?
Hâlâ Bağdat çıkışınız olacaktır....
Hayır Bağdat bunu kabul etmeyecektir. O zaman Bağdat da komuşumuz olacak. Bağdat, Türkiye, Suriye, İran komşumuz olacak. Bizimle savaşmak yerine, yalnızca sınırları kapatmaya karar verseler, biz ne oluruz? Nasıl çıkarız dışarı? Nasıl ticaret yaparız? Petrolümüz olsa bile, nasıl göndeririz? Bu imkansız sevgili kardeşim. Hep İran ve komşu ülkelerden bu suçlamayı (bağımsızlık) duyuyoruz. Kürtler meşru haklarını talep edince bağımsızlık istediğimiz söyleniyor. Ama doğru değil.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
