SABAH - 12/04/2005 - Tekel satılamıyor sigara devlerinin cebi doluyor

Şu an 12 Nisan 2005 - Salı tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

	Son Dakika

	Yazarlar

	Günün İçinden

	» Ekonomi

	Gündem

	Siyaset

	Dünya

	Spor

	Hava Durumu

	Sarı Sayfalar

	Ana Sayfa

	Dosyalar

	Arşiv

	Etkinlikler

	Günaydın

	Televizyon

	Astroloji

	Magazin

	Sağlık

	Cumartesi

	Aktüel Pazar

	Otomobil

	İşte İnsan

	Sinema

	Turizm Rehberi

	Çizerler

Google Arama

	Tekel satılamıyor sigara devlerinin cebi doluyor
	Tekel de halka arz edilebilir
	'Amaçları Tekel'i bitirmek'
	Sigaracılar vergi pazarlığında

Tekel satılamıyor sigara devlerinin cebi doluyor

1- Uluslararası sigara şirketleri vergideki artış nedeniyle Tekel'in özelleştirilmesine ilgi göstermiyor 2- Pazar payı düşen şirketin iki yılda kaybettiği piyasa değeri 400 trilyon lirayı buluyor 3- Vergi oranları Türk tütününe göre ayarlansa da bu ne vergi tahsilatını artırıyor ne de tüketimi geriletiyor.

Tekel'de özelleştirme süreci nin bitirilememesinden en büyük zararı devlet gördü. Özelleştirilmesi sürüncemede kalınca sigara pazarının en büyük oyuncusu Tekel, pazar payını önemli ölçüde kaybetti. Tekel'in pazar payı son 7 yılda yüzde 71'den yüzde 48'e geriledi. Yapılan hesaplamaya göre Tekel'in her yüzde 1'lik kaybı sigara devlerinin hanesine 30 trilyon lira gelir olarak yazılıyor. Tekel'e yeni kaynak girişi ve yatırım imkanı verilmediği için geride kaldığı belirtiliyor.

390 TRİLYON KAYIP
Bu hesap nasıl mı yapılıyor? Türkiye'de sigara piyasasının toplam üretim miktarı 120 milyar adet civarında. Tekel her yüzde 1'lik pazar payı kaybıyla 1 milyar 200 milyon adet sigarayı yabancı rakiplerinin üretimine bırakıyor. Bu rakam 60 milyon paket sigaraya denk geliyor. Ortalama Türkiye'deki sigara fiyatının 2 milyon TL (2 YTL) olduğu göz önüne alınırsa, her yüzde 1'lik pay 120 trilyonluk kayba neden oluyor. Bu rakamın yüzde 75'i vergi olduğunu düşünürsek kamunun sigara sektöründen gelir kaybı, 30 trilyonu buluyor. 2002 sonunda yüzde 61 olan Tekel'in pazar payı, özelleştirme sürecine girince hızla geriledi. Bugünlerde yüzde 48 seviyesinde bulunuyor. Yüzde 13'lük pazar payının kamuya gelir kaybı tam 390 trilyonu buluyor. Türkiye sigara pazarı çok uluslu dev şirketlerinin gözdesi. Gelişmiş ülkelerde pazarlarını büyütemeyen sigara baronları Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalara önem veriyor. Türkiye'de pazar lideri kamu şirketi olan Tekel. 1990'lı yılların sonlarına kadar yüzde 70 pazar payına sahip olan şirketin payı bugünlerde yüzde 50'lerin altına indi. Yeni yatırım yapılamadığı ve özelleştirme süreci de sürüncemede kaldığı için pazar payının gerilemeye devam edeceği belirtiliyor.

BARONLARIN GÖZDESİ
Özelleştirme kapsamına ilk alındığında Tekel için yabancı basında 2,5-3 milyar dolarlık fiyatlar konuşulmuştu. Ancak yapılan ihalede en yüksek teklif 1.150 milyar dolarla Japon Tobacco International'dan (JTI) gelmişti. Bu rakam düşük bulununca Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) ihaleyi iptal etmişti. İkinci özelleştirme denemesi de başarıya ulaşamadı. Şirketi satın almak için teklif veren kimse çıkmayınca ihale iptal edilmekten kurtulamadı. İhalenin başarılı olması için alıcılar çeşitli şartlar ileri sürüyor. Ancak üzerinde durulan konu Tekel'in özelleştirmesinde zamanın kamu aleyhine çalışması. Çünkü süreç uzadıkça Tekel pazar payı dolayısıyla piyasa değeri kaybediyor. Hem tekelin alıcısı olarak adı geçen hem de Tekel ile pazarda rekabet eden sigara şirketleri de hem pazarlık için ellerini güçlendiriyor hem de istedikleri fiyatta Tekel'i satın almak için fırsat yaratıyor.

SİNAN CEM ŞAHİN