  |
|
Sıcak paranın miktarı
 Sıcak para tartışmaları bitmiyor. Bitecek gibi de görünmüyor. Ne kadar olduğu konusundaki bir veri setini DPT'nin bir çalışmasını esas alarak Anka Haber Ajansı yayınladı. Yabancıların Türkiye'deki portföy yatırım tutarı sıcak para olarak nitelendirilerek, bunun tutarının Şubat 2005 itibariyle 37.6 milyar dolar olduğu basında geniş yankı buldu.
Bu tutarın 20.2 milyar doları hisse senetlerine, 13.2 milyar doları Hazine bonolarına, 2.9 milyarı mevduat hesaplarına ve 1.1 milyar doları ise Euro tahvillerine yatırılmış.
Bazı konuları açıklığa kavuşturarak, sıcak para miktarını bir kez de başka bir açıdan irdeleyelim.
1 - SICAK para sadece yurtdışından gelen para değildir . Yurtiçinde de bu nitelikte fonlar vardır. Tanımı gereği çok kısa sürede dövizden ülkenin parasına veya ülke parasından dövize dönen tutarlardır. Yüksek getiri peşinde koşarlar. En basit dedikodulara ve söylentilere hassastırlar. Bir sinirlilik halinde ülkeden çıkabilirler veya çıkmayabilirler. Ama pozisyon değiştirirler.
2 - BU çerçevede, yurt içinde açılan döviz mevduatları veya YTL hesapları da sıcak para kapsamına girebilir . Türt bankacılık sisteminde ortalama vadesi 2.8 ay olan mevduat hesaplarının bir bölümü sıcak para tanımına uyan fonlardır. Yüksek getiriyi YTL'de buldukları için mevduat veya repo şeklinde faizden ve döviz kuru düzeyinin oynaklığından para kazanmaya çalışırlar. Bir karışılık veya kriz durumunda, davranışları yurtdışından gelen fonlara benzer. "Sürü psikolojisi" bunlarda da geçerlidir.
3 - BU tür mevduat hesaplarının 4 Mart 2005 tarihi itibariyle toplamı, dövizli olanlar 57.5 milyar dolar, YTL olanlar ise 75 milyar dolardır.
4 - AYNI şekilde, Türkiye'de mukimlerden Hazine kağıtlarına yatırım yapan birey ve kurumların bazıları da potansiyel sıcak paracılardır. Ürktüklerinde veya tetiklendiklerinde portföy değiştirebilirler. Dövize geçebilirler. Hazinenin piyasada işlem gören nakit bazlı bono ve tahvillerinden, yabancıların sahip olduklarının dışındaki, tutar yaklaşık 100 milyar dolar civarındadır.
5 - YABANCILARIN hisse senetlerine yatırımları sıcak nitelikte paralar olmayabilir. Bunlardan bir çoğu uzun dönemli yatırım saiki ile Türkiye'ye gelmişlerdir. Kriz sırasında ülkeden gitmeyebilirler.
6 - TÜRKİYE'DE oturan kişilerin hisse senetleri yatırımları içinde de sıcak nitelikte olanlar bulunabilir.
7 - ÖZEL sektörün miktarı bilinmeyen açık pozisyonları da sıcak para gibi etki yapabilir . Bu firmalar sıkıntılı dönemlerde fazla zarar görmemek için "sürü psikolojisi" gereği dövize dönebilirler veya ekonomik durumu istikrarlı olarak nitelerlerse, açık pozisyonlarını artırabilirler.
8 - GÖZLEMLER, sıcak paracıların en çok Hazine bono ve tahvillerine yatırım yaptıklarına işaret etmektedir.
Dolayısıyla, sıcak para tutarını hesaplamak zor. Piyasalar sinirlenip, heyecanlanınca ülkeden kaçacak veya pozisyon değiştirecek fonlar ile istikrarlı bir ortamda para kazanmak arzusu ile kısa dönemli portföy yatırımı yeğleyen fonları birbirinden ayırıp, "sıcak paranın miktarı şudur" demek falcılığa giriyor. Bunu bilemeyince işler daha da zorlaşıyor.
|
