Vergi dışı kaynak için Odalar Birliği'nde zirve

Geçtiğimiz hafta, gözlerden uzak kritik bir toplantı yapıldı. Odalar Birliği'nin ev sahipliğindeki zirvenin konukları Devlet Bakanı Ali Babacan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ve Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal'dı. Gündem, "Kamu Borç Stokunun Tasfiyesinde Vergi Dışı Alternatifler" olarak belirlenmişti. Prof. Güneri Akalın'ın sunduğu öneriler aslında yeni değildi. 15 maddelik liste şu başlıklardan oluşuyordu: 1) Özelleştirme. 2) Gelir ortaklığı senetleri. 3) Bedelli askerlik. 4) Kamu emlakinin satışı. 5) Devlet üretme çiftliklerinin özelleştirilmesi. 6) Kentlerdeki hazine arazilerinin kat karşılığı müteahhitlere verilmesi. 7) Orman kapsamı dışındaki arazilerin değerlendirilmesi. 8) Gecekondulara tapu satışı. 9) Yastık altındaki altının kamu bankalarınca kar ortaklığı belgesine dönüştürülmesi. 10) Kamu kurumları arasında borç mahsubu. 11) Gurbetçilere iskontolu kamu hissesi satışı. 12) Sosyal tesis ve lojmanların bir fona devri ile kira geliri sağlanması 13) ABABD hibe ve fonlarından yararlanılması. 14) Emekli ikramiyeleri ve kıdem tazminatlarının hazine kağıtlarıyla ödenmesi. 15) Eğitim, sağlık, yurt gibi hizmetlerin harçlarla finanse edilmesi.
Önerileri dinleyen Babacan, "Bunların bir çoğu kaynak değil, borçlanma aracı" demekten kendini alamadı. Babacan, ısrarla "kayıtdışı ekonomi"ye işaret etti ve "Asıl kaynak orada" dedi. Dikkatler, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın önümüzdeki günlerde açıklayacağı kayıtdışıyla mücadele stratejisine odaklandı.
Söz, Unakıtan'dan açılmışken... Sayın bakanla ilintili iki konuya bakmakta yarar var. Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı İsmail Destan görevini bırakmak zorunda kaldı. Bir süredir özelleştirmedeki takımın yetkinliği sorgulanıyordu. Tekel, Tüpraş gibi büyük işlerdeki başarısızlık karşısında Adalet Bakanı Cemil Çiçek bile "Pratisyen hekimlerle ameliyat yapmaya kalkarsanız bu kadar olur" demişti. Ancak aradan geçen sürede bu ekip dosyasına hakim konuma geldi. THY halka arzı ve araç muayene istasyonları özelleştirmeleri "başarılı örnekler" olarak kayda geçti.
613 milyon dolarlık performansı ile Başbakan Tayyip Erdoğan'ın, "İşte sürpriz kaynak" dediği araç muayene istasyonları ihalesinin mimarı Destan'ın görevinden ayrılması oldukça manidar. Destan'ın gidişi ile Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in, özelleştirmeden sorumlu bakanlıktan alınması benzer gerekçelere dayanıyor. Şener gibi Destan da yıllar önce özelleştirilmiş kuruluşların kronikleşen borç erteleme talepleri karşısında bunaldı.

Vergi idaresi pazarlığı
Unakıtan yönetimindeki Maliye Bakanlığı, "Gelir İdaresi Reformu"nun sancılı sürecine rağmen, vergi tahsilatında hayli iyi gidiyor. 1 Ocak-24 Mart vergi verileri, henüz Gelir Vergisi taksitleri yansımamış olmasına rağmen geçen yılın üstünde. Basit usul olarak adlandırılan küçük esnafın vergi beyanlarındaki artış yüzde 100'ü aştı.
Buna rağmen, yarı özerk Gelir İdaresi Başkanlığı tasarısı tartışma yaratmaya devam ediyor. TBMM'de kurulan alt komisyon Vergi Konseyi Başkanı Uysal ile Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu'nu ayrı ayrı dinledi. Doğrusu, tasarının talihsizliği başlangıçtaki hazırlanış biçimindeydi. Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'in deyişiyle ilk metin, üç kişi tarafından kaleme alınmış, teşkilattan gizlenmişti. Sadece özlük haklarını iyileştirmeyi esas alıyordu. Ancak Dinçer'in etkisi bile tasarıyı mükemmelleştirmeye yetmedi.
Bugün gelinen noktada, Gelir İdaresi Başkanlığı, verginin yanısıra SSK ve Bağ Kur primlerini de toplayacak. Elektronik beyanname verip, banka kanalıyla ödeme yapan mükellefe vergi indirimi sağlayacak. Maliye müfettişihesap uzmanıgelirler kontrolörleri rekabeti, vergi denetmenlerinin talepleri ise milletvekillerinin mahareti ile dengelenebilecek. Henüz sihirli formül bulunmuş değil.