  |
|
Yasak ne zaman konabilir?
Bankaya borcunu ödemeyen veya ödeyemeyen kişiler suç mu işlemiştir? Eğer bu olayı suç kapsamında düşünüyorsanız, yazının bundan sonraki bölümünü okumanıza gerek yok! AKP Hükümeti, kamu bankalarına ve Fon'a devredilen bankalara olan kredi borçlarını amme alacağı sayan yasa çıkardığı için, borçluların seyahat özgürlüğü engelleniyor. Avukat Dr. Hayri Domaniç'in konuya ilişkin bakışını özetleyen yazıdan alıntılar yaparak konuyu derinleştirelim: Anayasa'nın Seyahat Hürriyetini düzenleyen 23'üncü maddesi göre "Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir."
Anayasa'ya aykırı bir düzenleme
Yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini önleme, seyahat hürriyeti ise suç soruşturma, kovuşturma nedeni ve suç işlenmesini önlemek amacıyla kanunla sınırlanabiliyor. Vatandaşın yurtdışına çıkma hürriyeti de ülkenin ekonomik durumu, vatandaşlık ödevi (askerlik ve vergi gibi) ya da ceza soruşturması nedenleriyle sınırlanabiliyor.
Bankaya borçlu olmak suç olamaz. Bir banka, Fon'a geçse bile bankaya borçlu kalmak ve temerrüde düşmek suç sayılabilir mi?
Domaniç, 1963 tarihli İnsan Hakları ve Ana Hürriyetlerinin Korunmasına Dair sözleşmeye ek 26.2.1994 tarihli ve 4 numaralı protokolü hatırlattı.
Bu protokole göre;
1) Bir devletin ülkesi üzerinde yasal olarak bulunan herkesin ülke içinde serbestçe dolaşım hakkı ve ikametgahı seçme özgürlüğü vardır.
2) Herkes, herhangi bir ülkeyi, kendisinin ki dahil olmak üzere, terketmekte serbesttir.
3) Bu hakların kullanılmasına menfaati için gereken ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik ve kamu güvenliği, kamu düzeninin idamesi, suçların önlenmesi, sağlık ve ahlakın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması için alınan ve yasaya uygun önlemler dışında başka hiçbir kısıtlama uygulanamaz."
Görüldüğü gibi bir bankaya borçlu olan kişinin (hele hele yakınlarının) seyahatinin engellenmesi, uluslararası sözleşmelere göre de yasaktır.
Son olarak, kamu ve Fon'un uygulamaları, Anayasa'nın 38'inci maddesinde yazılı olan, "Hiç kimse yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğünü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonamaz" maddesine de aykırı.
Ceza sorumluluğu şahsi değil miydi?
Yine aynı Anayasa "ceza sorumluluğu şahsidir" maddesinde yazdığı gibi, kredi borcu olan kişinin yakınlarına yönelik yurtdışı çıkış yasağı gibi ceza niteliğindeki uygulamalarda yasadışı.
Anayasa'nın bir başka maddesi: İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuran bir müeyyide uygulayamaz." Ama maalesef Cumhurbaşkanı Sezer'in de onayladığı yasa, idareye kolluk kuvvetlerine talimat vererek, kişilerin seyahat özgürlüğünü engellenmesine yol açıyor. Sonuç olarak, "Uzan'a uygulanacak" diye yasa çıkaran AKP Hükümeti kamu ve Fon'a bankalarına kredi borcu olan 50 bin vatandaşa Uzan muamelesi yapıyor. Yazık.
|
