Safran pamuğun alternatifi oluyor
Bir gramı 8 dolara satılan safran, TEMA Vakfı'nın Harran Ovası'nda sürdürdüğü projeyle yöre çiftçisinin yeni geçim kapısı olmaya aday
Safran antik çağda zafer törenlerinde kullanılan, tahta çıkan krallara sunulan, ünlü hekim Hipokrat'ın reçetelerinde yer alan, dünyanın en eski ve en değerli baharatlarından biri. Anavatanı Anadolu olan safranın tarımı, son yüzyılda ülkemizde yok denecek kadar azalmış durumda. "Safran Bitkisinin Gen Kaynaklarının Korunması ve Tarımının Yaygınlaştırılması Projesi" ile safran, Harran Ovası'nda bölge ikliminin gerektirdiği fazla sulama nedeniyle toprağın aşırı tuzlanmasına ve mineral kaybına yol açan pamuk tarımına alternatif olacak. Aynı zamanda eski Yunanlar'dan bu yana ülkemizde pek çok yerde yetiştirilen bu altın bitki anavatanında yeniden can bulacak. TEMA Vakfı'nın uyguladığı Safran Projesi'nin ilk adımı geçen yıl ekim ayında atıldı. İlk safran soğanları Harran Ovası'nda Kuruyer Köyü'nün, Çütlük mezrasında 800 metrekare alana dikildi. İlk çiçekler Aralık 2003'te toplandı. İkinci yılına giren projede bu ay dikilen soğanların aralık ayında çiçek vermesi bekleniyor. Sekiz ailenin sürdürdüğü ve 3 yılda tamamlanacak projenin sonunda ekim alanının 16 dekara ulaşması hedefleniyor. Tarım İl Müdürlüğü, Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü ve GAP Eğitim Yayım Araştırma Müdürlüğü EYAM'ın da destek verdiği proje, devlet, özel sektör ve sivil toplum arasında kurulan işbirliklerinin başarılı bir örneği. Bu başarısı da aldığı iki uluslararası ödül ile tescillendi.
ÖDÜLLERLE TESCİLLİ BAŞARI
Safran Projesi, Uluslararası Halkla İlişkiler Derneği'nin (IPRA) her yıl halkla ilişkiler alanında bölgesel ve yerel programların en iyilerine verdiği Golden World Award ödülünü çevre dalında kazandı. Ayrıca proje Birleşmiş Milletler Özel Ödülü'nü aday gösterilen 3 çalışma arasında yer aldı ve mansiyona layık görüldü. Safran, tıp, kozmetik, gıda gibi birçok alanda önemli bir hammadde. Öyle ki tekstil için boya hammaddesi olarak kullanıldığında kendi ağırlığının 100 bin katı büyüklüğünde bir alanı boyayabiliyor. Ve safranla boyanan bir kilim veya kumaşın rengi solmuyor. Yemeklerde de renk verici ve aromatik tatlandırıcı olarak kullanılıyor. İlaç sanayisinde ise, kalp çarpıntısı, nefes zorluğu, gut ağrıları, iştahsızlık, uykusuzluk, bronşit, sindirim bozukluğu ve iktidarsızlık gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılıyor. Safran, soğan ile üreyen bir bitki. Toprağın üstüne çıkardığı çiçekleri ekildikten bir ay sonra toplanabiliyor. Toprağın altında kalan soğan ise her yıl yeni çiçekler veriyor, daha sonraki yıllarda ekilmek üzere üç yıl boyunca yeni soğanlar üretiyor. Çiçeklerin ekonomik değere sahip olan yeri, orta kısmında yer alan dişi ve erkek organlarının tepecikleri. Kırmızı renkteki dişi organından elde edilen tepecik, safrana adını veren en pahalı kısım. Bir dekar alana ekilen 200-250 kg. soğandan bir ay sonra 80-90 bin çiçek çıkıyor. Bu çiçeklerden ise bir kilo tepecik elde ediliyor. Ekilen soğanlardan toprağın altında üç yıl sonra 400-450 kg. soğan oluşuyor ve üretim katlanarak artıyor. Safranın perakende olarak gramı ABD'de 7-8 dolardan alıcı buluyor yani gramı altının bir gramına eşdeğer.
|
