  |
|
D vitamini ve iyot eksikliği çocuğun gelişimini yavaşlatıyor
Çocuğun gelecekteki boyunun uzunluğu ve gelişiminin sağlıklı olması açısından dengeli beslenmesi, özellikle de D vitamini ile iyotu yeterli miktarda alması gerekiyor. Vitamin ve mineral eksikliği zamanında teşhis edildiğinde, uygun tedavi ile boyun uzaması sağlanabiliyor
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Büyüme Gelişme ve Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hülya Günöz, tiroit hormonu eksikliğinin çocuğun gelişiminin yanı sıra zekasında da son derece önemli sorunlar yarattığını belirterek, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı...
Büyüme için ergenlik dönemi beklenmeli midir? Çocuklar, ergenlik dönemine girince hızlı büyümeye başlıyorlar. Kızlarda 10 - 11, erkeklerde ise 13-14 yaş ergenlikte büyümenin en hızlı olduğu dönemdir. Kız çocuklarının büyümedeki hızlanması, meme gelişmesinin başladığı ve yavaş yavaş geliştiği erken döneme rastlıyor. Erkek çocuklarda ise, büyümedeki hızlanma ergenliğin geç dönemlerinde oluyor. Erkek çocuklar, cinsel organlarda kıllanma tamamlanmış, yüzde de sakal, bıyık gibi kıllanma başlama aşamasındayken en hızlı büyümelerini yaşıyorlar. Ergenlik dönemi, büyüme için yolun sonudur aslında. Çocuk gelişimi için önemli bir dönemdir ama ergenlik dönemi başladığı zaman büyüme de tamamlanmış olacaktır. Günümüzde, çocuklarda ergenlik yaşı biraz daha erkene kaydı. Genel olarak; kız çocuklarında 15-25 cm, erkek çocuklarda ise 20-30 cm arasında ergenlikte uzama söz konusudur. Bir çocuk, kısa boylu olarak ergenliğe girerse, örneğin bir kız çocuğu 125 cm ile ergenliğe girdi, 20 cm uzarsa, 145 cm'de kalır. Daha fazla uzama şansı da artık kalmamıştır. Şu nokta çok önemli: Çocuğun ergenlik başladığındaki boyu, o çocuğun erişkin boyunun en belirleyici özelliğidir.
Vitamin ve protein takviyesi büyümede ne kadar etkili? D vitamini eksikliği özellikle büyümeyi olumsuz etkiliyor. Vitamin eksikliğinin yanı sıra; mineral eksikliği, özellikle iyot eksikliği çok önemli. Toplumsal olarak iyotlu tuzların kullanılması yaygınlaştırılmalı. Çocuk iyodu sürekli olarak eksik alıyorsa, tiroid hormon sentezi yetersizleşiyor ve buna bağlı guatr, tiroid eksikliği ve büyüme yavaşlığı görülüyor. Çinko eksikliği de, ağır boy kısalığına ve cinsel gelişimin gecikmesine yol açabiliyor. Demir eksikliği kronik olduğunda, çocuğun iştahıyla birlikte büyümesini etkiliyor. Proteinler de büyüme açısından önemli. Bir çocuk kilosu başına günde hayvansal proteinlerden (et, süt) 1.2 gram, bitkisel proteinlerden ise günde 2 gram almalıdır. Protein açığı olmamalı ki, büyüme baskılanmasın.
Tedavide başarıyı artıran, dikkat edilmesi gereken faktörler neler? Aile, tedaviyi yapan doktorla iyi iletişim içinde olmalı. İlaç kullanımının düzenli olarak devam etmesi çok önemli. İlacın buzdolabında saklanması, düzenli kullanılması gerekir. Çocuğun boy ve kilo artışı, kemik yaşı, kandaki büyüme faktörleri altı aylık aralıklarla kontrol edilmelidir. Tedavi süresi ortalama dörtbeş yıldır. Çocuklar genelde bize sekizdokuz yaşında getiriliyor. Daha erken teşhis edilip getirilirse, tedavi süresi 10- 12 yıl sürebilir ve çocuk 20-30 santim uzayabilir. Önemli olan; anne ve babanın çocuğun gelişimini çok iyi takip etmesi, herhangi bir sorunu erken fark etmesi ve doktora başvurması. Bütün bunlar tedavinin başarısını artıran önemli etkenlerdir.
|
