AB ile stand-by

Çarşamba günü açıklanacak olan Avrupa Komisyonu raporunun sonunda çok büyük olasılıkla "Türkiye Kopenhag kriterlerini karşılamıştır. Bu nedenle üyelik müzakereleri başlasın" denilecek. Bizim için iyi bir sonuç. Ama yine çok büyük bir olasılıkla Komisyon'un tavsiyesinde bir de "ancak" ile başlayan cümle daha yer alacak ve Türkiye'nin herhangi bir geri adım atması ya da kriterlerden sapması halinde AB'nin müzakereleri durdurup, süreci askıya alabileceği belirtilecek.
Yani uygulamaya endeksli bir müzakere süreci yaşanacak. Diğer bir deyişle bundan sonra iş Türkiye'ye kalıyor. Aynı IMF ile olduğu gibi Türkiye AB ile de bir Stand-by yapacak. Atacağı her adım yakından izlenecek...

Farklı üyelik olur mu?
IMF ile Stand-by'da biz kriterleri karşılayıp, gözden geçirmeleri tamamladıkça onlar kredi dilimlerini serbest bıraktılar. Aksi durumda ise en sert uyarıyı yapıp, kredi dilimini aylarca tuttular. 2002 Ekiminde tamamlanması gereken dördüncü gözden geçirmeyi hatırlayın. Yaklaşık 7 ay gecikmeyle tamamlanabilmişti. AB ile müzakere süreci de bundan çok farklı olmayacak. Eğer taahhüdümüze uyar, kriterlere bağlı kalırsak yolun sonunda üyelik var. Aksi takdirde AB ile ciddi pürüzler ve ekonomide bu pürüzlere bağlı istikrarsızlıklar kaçınılmaz olur.
Avrupa'da Türkiye'nin tam üyeliği fikrinden rahatsız olan önemli bir kesim olduğu ve bunların görüşlerini artık açıktan yüksek sesle dile getirdiği doğru. Ancak, AB'nin sırf bu kesimi yatıştırmak için Türkiye'ye "farklı" bir üyelik ya da ortaklık önermesi çok olası değil. Çünkü AB'nin genel yaklaşımı tüm üyelerinin eşit statüye sahip olmaları. Aksi takdirde, farklı türlerde üyelikler bulunması uzun vadede Avrupa Birliği'nin birliğine zarar verebilir. Müzakere süreci (hem uzunluğu, hem de içeriği itibariyle) Türkiye'ye özel olsa da süreç tamamlandığında Türkiye'nin diğerlerinden farklı tutulması gelecekte AB'de iç sorunlar yaşanmasına neden olabilir.
Bu nedenle "Avrupa ne yapar eder bizi ikinci sınıf üye konumuna sokar" demek doğru olmaz. Eğer Türkiye gerekli şartları yerine getirirse AB'nin bizi tam ve eşit üye olarak kabul etmesinden başka bir alternatif söz konusu olamaz.
Buradaki sorun Avrupa'nın Türkiye'yi içine almak isteyip istemeyeceğinden çok ne zaman almayı düşündüğü. Brüksel'den şu ana kadar gelen işaretler herşeyin yolunda gitmesi halinde Türkiye'nin 2014 yılında AB'ye üye olabileceğini gösteriyor. Belki de asıl tartışmamız gereken 2014 yılının uzak bir tarih olup olmadığı...