  |
|
Asabinin kortizonu 10 kat yükseliyor
Pek çok hastalığın tedavisindeki tek ilaç olan kortizon, riskleri sebebiyle hastaları korkutuyor. Sezen Aksu, Bülent Ecevit ve Gürdal Akşit'in kortizon kullanımı sebebiyle sağlık sorunu yaşamaları, kafalarda soru işareti oluşturdu. Oysa uzmanlar doğru kullanılan kortizondan korkulmaması gerektiğini belirtiyor. Çünkü insan vücudu zaten normalde de kortizon üretiyor. Üstelik; sinirlenince 10 kat daha fazla...
Sezen Aksu sayesinde, tarihin en eski hastalıklarından biri olarak bilinen Cushing de geçtiğimiz hafta ünlü oldu. Vücudun aşırı kortizon üretimi ya da kortizonu gereksiz yere fazla kullanma nedeniyle ortaya çıkan bu hastalık, bugüne kadar pek çok kişiyi etkiledi. Cushing'e yol açan kortizon, aslında kendisi başlı başına hastalık yapan bir madde mi, yoksa bir ilaç mı, bugünlerde bu soru kafanızı daha fazla meşgul ediyorsa, yazı dizimizi okuyun. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüsrev Hatemi, GÜNAYDIN okurları için kortizon konusundaki sorularımızı yanıtladı...
Kortizon kullanımının yol açtığı Cushing hastalığı bugüne kadar pek çok kişiyi etkiledi... Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Gürdal Akşit bu hastalığın mağdurlarından biri oldu. Göz hastalığı nedeniyle kortizon kullanınca "Koşturma arasında diyetime bir türlü dikkat edemedim" diyerek, tam 20 kilo aldı. İlacı bu yaz başında, doktorları kademeli olarak bıraktırdı. Ancak Akşit, halen sorunlarından kurtulamadı. Bülent Ecevit de Başbakanlığı döneminde kortizon yüklemesi nedeniyle kilo alınca, Cushing tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Bu hastalığa yol açan kortizon, aslında kendisi başlı başına hastalık yapan bir madde mi, yoksa bir ilaç mı, bugünlerde bu soru kafaları daha bir meşgul ediyor. Oysa kortizondan korkmak anlamsız; çünkü doğru kullanıldığında hasta için hayat kurtarıcı etki yapıyor. Yanlış kullanıldığında ise, hastalığı iyileştireceği yerde geri dönülmesi imkânsız zararlar veriyor. Konunun uzmanı Prof. Dr. Hüsrev Hatemi, kortizonla ilgili sorularımızı yanıtladı...
* Kortizonun alternatifi yok mu?
Kortizonun tek çare olarak kullanıldığı yüzlerce hastalık var. Bu nedenle kortizondan vazgeçmek mümkün değil. Yapılabilecek tek şey; ilacı çok dikkatli bir şekilde kullanmak. Bu da, doktorun tedaviye titiz yaklaşımı ile mümkün.
* Vücudumuz da kortizon yapıyor mu?
Kortizon vücudumuzda da var. İstirahat halindeki bir insanın vücudunda, 24 saatte yaklaşık 15-40 mg kortizon üretildiği söyleniyor ise de, kortizon üretimi şişmanlarda yüzde 50 oranında daha fazla. Vücudumuz tarafından üretilen kortizonun miktarı gün boyunca aynı değil. Vücut ısısı, kan basıncı, gece ve gündüz olmasına bağlı olarak üretilen kortizon miktarı da değişiyor. En çok sabahları kortizon üretiyoruz. Sinir anında ise, bu üretim normalin 10 katına kadar çıkıyor. Kortizon yapımı gece yarısına doğru azalıyor. Vücudun kendi kendine kortizon üretimi doğumdan sonraki 3. haftada başlıyor ve ölünceye dek sürüyor. Aynı yüksek doz kortizon tedavilerinde olduğu gibi, vücudun kortizonu normalden çok üretmesi de kişi için zararlı. "Cushing" olarak adlandırılan bir hastalık, vücutta kortizon salgılanmasını sağlayan beyindeki merkezde (hipofiz), kontrol bozukluğu olmasından kaynaklanıyor. İkinci bir Cushing hastalığı tipi daha var; o da böbrek üstü bezlerinden kaynaklanıyor.
* Cushing hastalarına önerdiğiniz gıdalar var mı
Potasyumdan zengin besinler almalarını öneririm. Cushing hastalarına günde bir tane kuru kayısı, bol portakal suyu, uygun miktarlarda muz, potasyum eksikliğini gidermede çok yardımcı olabilir. Kavun, koyu yeşil yapraklı sebzeler, bal kabağı, patates, domates, kuru fasulye, fındık ve sütte de potasyum bulunur.
* Kortizon etkisi yapan bitki var mı
Evet, özellikle meyan kökü, tuz tutturur, potasyumu artırır. Fakat 1960'lı yıllardan beri bu özelliği tanındığından, artık meyan kökünden yapılan mide ilaçlarından bu etkiyi yapan bölüm ayrılıyor.
* Vücudumuz normalden fazla kortizon ürettiğinde ortaya çıkan belirtiler, fazla kortizon ilacı alındığında ortaya çıkanlarla aynı mı
Çok benziyor. Fakat gerçek Cushing'te böbrek üstü bezi çok çalışıyor. İlaca bağlı olanda ise, böbrek üstü bezleri çok az çalışıyor. Dışardan kortizon alındığı için kendi bezinin çalışması geriliyor, baskılanıyor. Bu sebeple, ani kortizon kesilmeleri bazen şoka neden olur.
* Fazla kortizon vücutta ne gibi sorunlara yol açıyor
Diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon (yüksek tansiyon), obezite (aşırı şişmanlık) ve osteoporoz (kemik erimesi) gibi pek çok hastalığa yol açıyor.
* Cushing hastalığı ölümcül müdür
Doğrudan Cushing hastalığına bağlı olarak ölüm görülmez. Ancak; komplikasyonlarına bağlı olarak, özellikle de diyabet ve hipertansiyona bağlı olarak ölümler görülebilir.
|
