kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Teknoloji
    Otomobil
    Sinema
    Hobi
    Çizerler
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Yatırım ortamı mı, faiz dışı fazla mı?

Dünyanın büyük şirketleri Türkiye'ye geldi ve yatırım ortamının nasıl iyileştirileceği konusunda görüşlerini aktardılar. 2001 krizi sonrası yürürlüğe konulan ekonomik program, özel sektöre teşvik dönemini bitirirken "yatırım ortamının iyileştirilmesini" gündeme getirdi. Şirketler böylece teşvikten doğan kayıplarını bir ölçüde giderecekti.
Ancak şimdiye kadarki uygulamada yatırım ortamını iyileştirme adına çok az şey yapıldı. Enflasyon muhasebesi olumlu bir gelişmeydi. Bir de doğalgaz ve elektrik fiyatlarına çok küçük oranlarda zam yapıldı. Böylece hem enflasyonun düşmesine ciddi bir katkı sağlanırken, hem de maliyetlerin sabit tutulması yoluyla yatırım ortamının iyileşmesine destek verildi.
*Önce faiz yükü- Bu gelişmelere karşılık döviz kurunun hızla düşmesi aynı oranda yatırım ortamını bozucu etki yapıyor.
Yatırım ortamını asıl devletin kaynak ihtiyacı bozuyor. Bu ihtiyaçla aşırı borçlanan devlet reel faizlerin yükselmesine yol açıyor. Yüksek reel faizler ise yatırımların önünde başlı başına bir engel ve özel sektörün kredi piyasasından dışlanması demek.
Kaynak ihtiyacı artan devletin başvurduğu ikinci yöntem ise vergileri doğrudan veya dolaylı biçimde artırmak oluyor.
-Türkiye'de istihdam üzerindeki vergi yükleri yüksek.
-Son bir yıldır artış yapılmamasına karşılık enerji fiyatları geçmişten gelen eğilimle dünya ortalamasının üstünde.
-Heberleşmenin üzerindeki yükler de dünya ortalamasından fazla.
-Bankaların yaptığı aracılık maliyeti vergilerden dolayı yüksek.
-Devlet gelirlerinden vazgeçemediği gibi, yeni harcamaları ortaya çıktığında, bunu kamusal malların fiyatına zam yaparak karşılıyor. Çünkü makro hedeflerin tutması için yüzde 6.5'lik faiz dışı fazlanın sağlanması gerekiyor.
*Sonra vergi yükü- Hafta başında burada yayımlamıştık. Son 16 yılda sanayi beş büyük kriz yaşadı. Yani her üç yıla bir kriz düşüyor. Reel kesim önce bu krizlere maruz kaldı, sonra da giderek artan vergilere.
Bitişikteki tablo, Türkiye'de yıllar itibariyle vergi yükünün nasıl arttığını ortaya koyuyor. 1990'da yüzde 14.2 olan bütçe gelirlerinin GSMH'ya oranı, 2003'te yüzde 28.5'e çıktı. Buna rağmen bütçe açığı yüzde 2.9'dan yüzde 11.4'e tırmandı. Çünkü faiz ödemeleri giderek büyüdü. Fakat sorun sadece faiz ödemeleri değil. Faiz dışındaki bütçe harcamaları da yıllar itibariyle hızla büyüdü. 1990'da GSMH'nın yüzde 13.6'sı olan faiz dışı bütçe harcamaları 2003'te yüzde 23.4 düzeyine yükseldi.
*Türkiye'nin çelişkisi- Devasa bütçe açıkları bir ölçüde kontrol altına alınmış, ancak hala yüzde 10'lar düzeyinde ve yüksek. Bunun, makul düzey olan yüzde 3'e çekilebilmesi, bütçe gelirlerinin azaltılmadan giderlerinin düşürülmesine bağlı. Devlet vergi gelirlerinden kısa vadede vazgeçemeyeceğine göre, yatırım ortamı da en azından bu yönüyle iyileşemeyecek demektir. Yatırım ortamını iyileştirmek için, vergi oranları indirilse bu kez faiz dışı fazla hedefi tutturulamayacak, borçların çevrilmesi kolaylaştırılamayacak ve program sürdürülemeyecek. Yani tam anlamıyla bir çıkmaza geldik. Devlet bütçesinin iyileşmesinin de yatırım ortamının düzeltilmesinin de zamana ihtiyacı var. Ancak bu arada kararlı uygulama gerekir. Çünkü, yatırım ortamının iyileştirilmesi öncelikle devlet bütçesinin düzeltilmesinden geçiyor.
*Sonuç- "İki tavşanın ardından koşan hiç birini yakalayamaz" İngiliz Atasözü

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 İki seçim arası faiz ve enflasyon taban, iç borç ve işsizlik tavan   / 29-03-2004
 İhracat ve sanayide durma sinyali   / 26-03-2004
 Bir de çevre korunsa, Samsun büyük şehirler liginde oynar   / 25-03-2004
 Beklenti iyi, güven var fakat harcamaya para yok   / 24-03-2004
 Yapısal dönüşüm de şansla gerçekleşir mi?   / 23-03-2004
 Seçim sonrasının kaderini Tayyip Bey'in yol haritası belirler   / 22-03-2004
 Türkiye sermaye kaçırtma alan   / 19-03-2004
 Merkez, faizde geç mi kalıyor?   / 18-03-2004
 Yatırım ortamı mı, faiz dışı fazla mı?   / 17-03-2004
 Yabancı yatırımcıların borsa kazancı 5 milyar dolar   / 16-03-2004
YAVUZ SEMERCİ
TRT de futbol ihalesini alabilir
Haziran ayında, Türkiye...
İLKER SARIER
En iyi Baykal vatandaş Baykal
Yüzlerce insan ağız...
SERVET YILDIRIM
Seçimin ardından
Seçim sonuçları belli olduktan sonra...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Seçimi almanın yolu işsizlikten geçer
İktidar partisi...
Nişan günü infaz
Diş Hekimi Bülent Ulusoy tüm ailesi yapılacak nişanı için onu...
İnce Memed'in Apdi Ağa'sı öldü
Oyuncu, yönetmen, yazar Peter Ustinov 83 yaşında öldü.
Ayrılığın ardında ihanet yatıyormuş
Ayrılığın ardında ihanet yatıyormuş
Serdar Şınlak ile eşi Nevşah Hanım'ın evliliklerinin üzerinde...
Neden saklanıyorlar?
Neden saklanıyorlar?
ettiği işadamı Moris Kohen, yaklaşık on gündür sosyetik estetik...
IMKB
E: 20,031 D:% -4.10
DOLAR
S: 1,318,000 D:% 0.08
EURO
S: 1,607,000 D:% 0.50
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Günaydın | Bizimcity | Kapak Güzeli | Astroloji | ON Magazin | Sağlık | Cumartesi | Aktüel Pazar | Teknoloji | Otomobil |Sinema | Hobi | Çizerler
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.