Bir de çevre korunsa, Samsun büyük şehirler liginde oynar

Samsun, Karadeniz'in hava, kara, demir ve deniz yoluylu Türkiye'ye ve dünyaya bağlanmış tek ve en gelişmiş ili. Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımının atıldığı yer. Samsun'un kent nüfusu 400 bin civarında. Şehrin her iki yanında Türkiye'nin en büyük iki nehri ve en verimli iki ovası yer alıyor. Kızılırmak'ın denizle buştuğu noktada Bafra Ovası, Yeşilirmak'ın denize döküldüğü yerde Çarşamba Ovası Doğu Karadeniz'i yettiği gibi, diğer şehirleri besliyor. Tütün, prinç, buğday, meyve, sebze, fındık gibi zengin bir tarımsal üretime sahip. Bu nedenle de Samsun tarımla gelişmiş, zenginleşmiş, sanayisini geliştirebilmiş, güçlü turizm potansiyeli de olan, Karadeniz'in kapısı ve tiracet merkezi konumundaki ili. DPT verilerine göre Türkiye'nin tarımsal üretim değerinin yüzde 2.5'i bu ilde üretiliyor. Gayri safi yurtiçi hasıladan ise yüzde 1.41 pay alıyor. Bu nedenle tarımda çalışanların toplam istihdama oranı yüzde 65. Ama sanayide çalışanlar da var. Çünkü imalat sanayinde 96 şirket faaliyet gösteriyor. Sanayide çalışanların toplam çalışanlara oranı yüzde 7. Samsun'da tarımsal sanayi yanında makine, sigara, azot sanayi var.

Göç yolu üzerinde
Samsun Doğu'dan Batıya göç yolunun üzerinde. Doğusundaki bütün Karadaniz hatta doğru illerinden göç alıyor. Aynı zamanda Batıya doğru göç veriyor. Bu göç verme bir anlamda Samsun'un gücünü azaltıyor. Çünkü şehre göç edenler genelde işsiz ve geliri az olanlar, ama şehirden göç edenler kentin zenginleri, bir anlamda sermaye birikimini burada sağlayanlar. Böyle olunca Samsun'un mevduat pastasından 1994'te aldığı pay yüzde 0.9 düzeyinden 2002'de 0.7'ye iniyor. Göreli olarak Samsun'un tasarrufu azalıyor. Ancak Samsun öyle fakir bir il değil. Mevduat büyüklüğü bakımından Türkiye'de 18. sırada.

Denizle barışık
Samsun altyapı olarak diğer Karadeniz şehirlerine göre daha iyi. En azından denizle barışık. Sahil şeridinde geniş bir band boşaltılmış. Bu şeritte İlk Adım anıtı, 800 kişilik salonu ve ilginç mimarisiyle Atatürk Kültür Merkezi yer alıyor. Kurupelit ve Atakum tarafında denize girme olanağı var. Hem tarih hem de Cumhuriyetin'in kuruluşunda ilk adımın atıldığı yer olarak Samsun dört müzeye sahip. Kaplıcaları da bir yerde turistik değerini artırıyor.
Samsun da diğer Karadeniz şehirleri gibi sıkışık bir alanda kurulmuş. Onun için otopark sorunu bu şehirde de had safhada.

Çevre kirliliği sorunu
Samsun yarım milyona yaklaşan kent nüfusu ile hem büyükşehir olmasının, hem de tarım, sanayi, ticaret, turizm ve doğal varlıklarının gücünden dolayı Türkiye'nin büyükler ligine adımını atmış. Türkiye'nin 16 Büyükşehir Belediyesi'nden biri. Bir anlamda Karadeniz'in İzmir'i gibi bir şehir. Şimdi sorun şehrin bu ligdeki yerinin sağlamlaştırılmasında ve kaliteli göçün önlenmesinde. Çünkü Samsun'un en büyük dezavantajı burada belli bir sermaye oluşturanların daha batıdaki şehirlere göç etmesi. Bunu durdurmanın yolu da, kentin daha yaşanabilir, iş yapılabilir ve sosyal yaşamı gelişmiş şehir halini getirilmesi. İşte burada çevre kirliliği öne çıkıyor. Azot Sanayi ve Bakır Sanayi'nin çevre kirliliği yarattığından şikayet ediliyor. Bu yetmezmiş gibi, bir de mobil elektrik santlali Samsun'a kabul edilmiş. Bunun yaratacağı çevre kirliliği de cabası. Santral bu nedenle şimdilik çalıştırılmıyor, ama Sumsun'lu bunun karşılığında devletin tazminat ödediğini söylüyor. Santral çalışırsa kent daha kirli olacak, çalışmazsa tazminat ödenecek. Bu Samsunlu'nun sorunu. Seçimde en çok gündeme getirilen konulardan biri.
Adayların durumu
Seçim nedeniyle gezip gördüğümüz ve nabız yokladığımız Samsun'da mobil santralın buraya kurulması şimdiki Belediye Başkanı'nın bir handikapı olduğunu gözlemledik. Ancak ANAP'tan AKP'ye geçen, Yusuf Ziya Yılmaz'ın Samsun için çalıştığını da çoğunluk kabul ediyor. Sorun başkanın tercihlerinde ve yönetim biçiminde. Mobil santralin emrivakiyle kurulduğunu hatırlatanlar seçimi Yusuf Ziya Yılmaz'ın alması halinde yeni sürprizlerle karşılaşmaktan kuşkulular. Eğer Yılmaz seçimi alırsa bu kentte 1980 sonrası ilk kez iktidar partisi yerel seçimi kazanacak. CHP'nin adayı Muzaffer Önder geçmişte iki dönem belediye başkanlığı yapmış, Yılmaz'ı zorlarsa o zorlayacak. Saadet Partisi adayı Ahmet Demircan da tecrubesi ve projeleriyle yarışta var. DYP adayı Mazhar Başoğlu ise Samsun Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanlığı'nı yeni bırakmış. Samsun'un gelecekteki vizyonu ve nasıl kalkınacağı için kendini donatmış, uzmanlık şirketlerine aylarca süren araştırma yaptırmış. Genç ve dinamik oluşu elinde yol haritasının olması avantajı. Dezavantajı seçim yarışına en son katılması ve DYP'nin kent merkezindeki oy düşüklüğü.