|
 |
 |
 |
 |
|
Dikkat! Mart çocukların sağlığı için en riskli ay.
Çocukların bağışıklık sistemi yetişkinlerle kıyaslandığında daha fazla özen istiyor. Günümüzde anne babalar kadar uzmanlar da, çocukların hasta olmalarına izin verip vermemek konusunda fikir ayrılığına düşüyor. Hastalığı geçirmesine izin vermek mi, aşı ile önlem almak mı doğru?...
* Çocukluk dönemi hastalıklarından çocuklar korunmalı mı, yoksa bu hastalıklara yakalanmalarına izin mi verilmeli?
Bu konuda iki görüş var; bir kısmı bu hastalıkların geçirilmesini, bir kısmı da bunlardan korunulmasını savunur. Ben bunlardan korunmayı, yani aşılamayı uygun görüyorum. Hepatit B en çok bulaşıcı olan ve geçirildiğinde hasar bırakan bir hastalıktır. Oysa, aşıyla korunmak mümkündür. İkinci ayda, difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci ve menenjite karşı koruyan aşılar yapılır. Verem aşısı zorunludur, ancak dokuzuncu ayda yapılan kızamık ve bir yaşındaki su çiçeği aşıları hem zorunlu değildir, hem de pahalı olduğundan bazı aileler tarafından ihmal edilir. Oysa çocukların bu hastalıklardan aşıyla korunması; çocukta menenjit, beyin iltihabı gibi ağır enfeksiyonlara neden olabilen hastalıkların risklerinden korunmayı sağlar. 15. ayda kızamıkçık ve kabakulak aşısı yapılır.
* Çocukların kabakulak geçirmesi çok daha iyi değil mi? Sonraki geç dönemde geçirildiğinde, özellikle erkeklerde kısırlık problemine yol açabiliyor...
On beş aylıkken ve dört buçuk yaşında, iki doz halinde yapılan kabakulak aşısı yüzde 99 oranında koruyucudur. Çocukların yüzde birlik bölümü bu aşıyı olmalarına rağmen hastalığa yakalanabilirler, ancak onlar da çok hafif şekilde geçirirler. Bu aşı kişileri ömür boyu koruduğu için ileride de hiçbir sorun yaşanmaz. Ancak, aşılarla çocukları enfeksiyon hastalıklarından korurken, bu arada onların bağışıklık sisteminin daha az çalışmasına, bu nedenle de alerjik hastalıklara yatkın hale gelmesine neden oluyoruz.
İLK ALTI AYDA TATLI GIDA VERMEYİN
* Çocukların sağlığını bozan beslenme hataları neler?
İlk altı ay anne sütü verilmesi bebeğin gelişimi için yeterlidir. Bu dönemde bebeğe ek olarak su bile verilmemelidir. Altıncı aydan sonra ek gıdalara başlanır. Annelerin en büyük hatası; bu gıdalara dördüncü ya da beşinci ayda başlayıp, hatta bununla övünmeleridir. Ek gıdalara erken başlamak obeziteye (aşırı şişmanlık) neden olur. Hangi gıdaların sırasıyla verileceği de çok önemlidir. Bazı gıdaların asla çocuk beslenmesinde yeri yoktur. İlk bir yaşa kadar; yumurta beyazı, portakal, inek sütü, bal, patlıcan, kesinlikle yasaktır. Alerjik bebeklerde bu yasaklar daha da artar. Ülkemizde yapılan en büyük hatalardan biri; bebeğin anne sütü alacağı dönemde, şekerli su verilmesi ya da emziğin ballı su, reçelli su ile çocuğa verilmesidir. Emziği zaten enfeksiyonlara neden olduğu için bu dönemde hiç önermiyoruz.
* Çocuklarda obezite (aşırı şişmanlık) sorunu artıyor mu?
Ergenlik öncesi, 5-15 yaş arası çocuklarda obeziteye büyük oranda rastlıyoruz. Amerika'da yüzde 60'ın üzerinde olan bu oran, Türkiye'de de büyük şehirlerde aynı oranda görülüyor. Amerika, artık olası bir kalp hastalığı riski için iki yaşındaki bebeklerde bile kolesterol tarama programı başlattı. Obezite ileri dönemde kalp ve damar hastalıkları ile diyabete (şeker hastalığına) yol açıyor. Çocuklar sağlıklı olsunlar diye aşırı beslemek doğru değil, aşırı kilo sağlıksızlık göstergesidir. Aşırı besleme küçük yaşta yağ hücrelerinin normalin üstünde artışına neden olur. Özellikle okul dönemindeki çocukların yedikleri cips, hamburger, pizza gibi yiyecekler ve kolalı içecekler kalıcı şişmanlığa neden oluyor. Çocukların gerekli enerji ihtiyacı yağlı yiyecekler yerine protein, karbonhidrat içeren gıdalarla karşılanmalı. Sağlıklı büyümenin koşulu; yeterli, dengeli beslenme ve spor yapmaktır.
* Ailelere çocuklarına vermeleri için önerdiğiniz ek vitaminler var mı?
İlk iki yaşta demir eksikliği anemisi hâlâ büyük bir sorun. Büyümenin hızlı olduğu dönemlerde yetersiz demir alımı çocuğun büyüme ve gelişimini, hatta zekasını etkiliyor. Saçının azlığı, çabuk yorulması, enfeksiyonlara yatkınlığı hatta sinirlilik ve huy değişikliği bile demir eksikliğinden kaynaklanır. Ailelerin ek gıdalara başlarken demirden zengin yiyeceklere yönelmesini öneriyorum. Bunu yiyeceklerle tamamlayamayan ailelere demir i laçları ilavesi öneriyoruz. Ayrıca demir kontrolleri ergenlik döneminde de önem kazanıyor. Yine bazen ek takviye yapmamız gerekiyor. Aileler C vitamini konusunda istekli davranır, ancak çocukluk döneminde doğal gıdalarla alınan dışında bir takviyeye gerek yok. Yalnızca hastalık döneminde ve alerjik bünyeli çocuklara öneriyorum. Büyüme çağındaki bir çocuğun dengeli beslenmesi durumunda her gün multivitamin kullanmasına gerek yoktur, yalnızca haftada bir destek olarak verilebilir. Spor yapan çocuklara ek vitamin önerilebilir. Çocukluk çağında demir ve kalsiyum oldukça önemlidir.
* Yemek yemeyen çocuğa aileler nasıl davranmalı, zorlamak doğru mu?
Aile yemek ortamını değiştirsin, müzik eşliğinde, değişik tabak sunumlarıyla yemeği versin. Kırmızı tabaklar kullansınlar, bir arkadaşla yemek yemeye yöneltsinler. Yumurtayı yemiyorsa, krep şeklinde sunmak gerekli. Ancak yemek konusunda hiç baskı uygulanmasın, baskı yapmak sonraki hayatlarını önemli düzeyde etkiliyor. Çocukların bu noktada hiç yemek yememeleri, zorlanmasından daha iyidir. Acıktığında önüne sunulması ya da kendi isteği ile verilmesi daha doğru. Yiyecek ödül olarak asla sunulmamalı. Sofrada ailenin birlikte oturması çok önemlidir. Baharatlı, yapay, katkılı gıdalar verilmemeli.
HEMEN ANTİBİYOTİĞE SARILMAYIN
* Çok hastalanan çocuğun bağışıklık sistemi nasıl güçlendirilir?
Okul çağı çocuğunun senede beş ile yedi kez üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmesi normaldir. Bundan daha fazlasına "sık" diyoruz. Ve genellikle aileler her ay, hatta doktora getirmeden direkt antibiyotiğe başlarlar. Bu da çocuğun savunma sistemini zayıflatır. Çok sık hastalanan çocuklarda, her ateşlendiğinde bir 48 saat bekleyip, vücudun savunma sistemi güçlendirilmeli. Hemen antibiyotiğe başlanmamalı. Bu dönemde destekleyici tedavi; bol sıvı verilmesi, dinlenme gibi savunma sistemini güçlendirme yöntemleri iyidir. Bu dönemde ben ailelere çinko öneriyorum. Öksürük ve ishalin süresini kısalttığından fındık, fıstık, balık önerileri önemlidir.
* Çocuklar en çok hangi yaşlarda hastalanır?
Anne sütü ilk altı ayda bağışıklık sistemini korur. Bu dönemde gribal enfeksiyonlar dahil üst solunum yolu enfeksiyonları önemlidir. Altı ay - üç yaş döneminde üst solunum yolu enfeksiyonlarına dikkat etmek gerekir. Orta kulak iltihabı bile bronşite neden olabiliyor. Üç yaştan sonra, kreşe ilk başlanılan yıl risk artar. Her ay hasta olan çocuklara rastlıyoruz. 5-10 yaş arası genelde bademcik enfeksiyonu ve sinüzitler, bulaşıcı hastalıklar görülür ki, en çok hastalanılan dönemdir. Kış sonu ilkbahar başlangıcı olan Mart ayı en kritik dönemdir. Viral enfeksiyonların artış yaptığı aydır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
