| |
Çölde uydu yağmuru
250 milyon dolarlık dünyanın üçüncü en büyük uydusu W3A'nın Baikonur Uzay Üssü'nden başarıyla fırlatılmasına gazeteciler de tanık oldu. Milyarlık uydu piyasasında rekabet iyice kızıştı.
Dünyanın en büyük ticari uydularından biri olacak W3A uydusunun fırlatılışına Türk Gazeteciler de davetliydi. Önce Moskova'da bir gece konaklayan ekip Kazakistan Baikonur Uzay Üssü'ne doğru yola çıktı. Uçak Aral Gölü ve tarihi Samara şehrinin üstünden geçtikten sonra devasa bir düzlük çıkıyor. İşte bu düzlük Baikonur Uzay Üssü'nün de bulunduğu çöl. Ancak dev kum tepeleri ile görmeye alışık olduğumnuz bir çöl değil. Dünyanın yuvarlaklığını keşfedebileceğiniz kadar düz ve kıraç bir topraktan başka bir şey göremiyorsunuz. Hiçbir şeyin yetişmediği bu çölde kışın sıcaklık eksi 40, yazın 55 dereceye kadar yükseliyor.
Sabaha görüşürüz!
İşte bu düzlükte indiğimiz hava limanında pilot yarın sabah görüşmek üzere diyerek bizi uğurluyor. Soğuk savaş döneminde yabancı sineğin dahi giremediği bölgeye Amerikalılarla birlikte indik. Yıllar önce bırakın Amerikalıyı. sıradan bir Rus vatandaşının bile yerini tam olarak bilmediği Baikonur Uzay Üssü'nü Ruslar ve Amerikalılar ortaklığındaki şirket kullanıyordu. Uzay üssü göreceğiz derken barakalardan oluşan hava limanında gazete satıcalarının kullandığı kulebeye benzeyen bir pasaport kontrol merkeziyle karşılaştık. Çıktığınızda karşınıza çıkan manzara oldukça enteresan. Bizim bindiğimiz minibüs ve minibüsler neredeyse 10-15 yıl önce piyasaya çıkan modellerdendi.
Otobüsler tarih öncesinden
Ancak uzay üssünde çalışanların kullandığı otobüsler neredeyse 50 yıl önce kullanılan otobüslerdi. Amerikalılar da son model arabalarla uzaydan gelmiş gibi dolaşıyordu. Herkes birbirine bakıp bu adamlar füzeyi de kibritle ateşler diye düşünmeye başladı. Oysa ki, Baikonur Üssü'nde geliştirilen roketleri Amerikalılar kendi uydularını göndermek içn kullanıyor ve Ruslarla ortak kurulan ILS şirketiyle de pazarlamasını yapıyor. Kazak devleti bu devasa çölden bu yılın başında yapılan anlaşma ile 150 milyon dolar kira geliri kazanıyor. Ancak uzay üssünde bulunan 4 fırlatma noktasının 1 tanesini Ruslarla birlikte ortak işletiyorlar. Ayrıca bir uzay ziyaretine Kazak konuk alarak gönüllerini almayı başarmışlar. Uydu hava ve demiryolu ile getirildikten sonra devasa hangarlarda roketin içine oturtuluyor. Isı, nem ve diğer çevre etkilerinden arındırılmış trenlerle fırlatma noktasına getiriliyor. Tüm akşam neredeyse bir atı yiyecek kadar acıkıp Kozmonotların yaşadıkları evlerin yakınındaki otelde yemek yedikten sonra gece yarıma kadar göz dinlendirmesi yaptık. Sabaha karşı uydu fırlatılmasını izlemek üzere yola çıktık. Yaklaşık 1 saat sonra uydu fırlatılmasını izleyeceğimiz barakada lezzetli yemeklerle karşılandık. Uydunun fırlatılma zamanı geldiğinde ise heyecan iyice artmış, herkes buz gibi soğukta uydunun fırlatılma anını görüntelemeye hazırlanıyordu.
Başkanı ter bastı
Eutelsat Başkanı'nın heyecan dolu bakışlarla 250 milyon dolarlık uydusunu izleyişine tanık olduktan sonra purolarla ilk aşamanın başarılı fırlatılışı kutlandı. Ardından pilotla sözleştiğimiz gibi sabah 7'de Kazak çölüne son bir kez bakarak havalandık. Soğuk savaş döneminde Sovyetler Birliği'nin en önemli uzay üssüne 1994 yılında Amerikalılarla Ruslar 10 yıllığına ortak oldu. Kira süresinin sona ermesiyle Kazakistan'ın itirazıyla anlaşma yeniden ele alındı. Üs, 2004 yılında tekrar 150 milyon dolara Amerikan Rus ortaklığından oluşan ILS'e 90 yıllığına kiralandı. Üs'de 4 adet fırlatma noktası bulunuyor. 3 tanesi ILS, diğeri ise Kazaklarla Rusların ortak kullanımına açık. Baikonur Üssü Khrunichev ve ABD Lockheed Martin ortak şirketi tarafından işletiliyor. 10 yıl önce Baikonur Üssü'nde 150 bin kişi çalışıyordu. Rusların artık askeri uyduları tamamen Rusya'ya taşıdığı söyleniyor. Şu anda Üs'- de 50 bin kişi çalışıyor. Yabancılarla karşılaşmaya alışık olmayan çalışanlar bu dev bölgede oldukça zorlu koşullarda çalışıyor. Yetkililer uzay üslerinin bu tip bölgelerden fırlatılmasının sebebinin yerleşim bölgelerinin roket parçalarının düşmesinden etkilenmemesi ve gizlilik olduğunu söylüyor. W3A uydusunun fırlatılışında kullanılan Rusların Proton roketlerinin sırrını bulamayan Amerikalılar kendi uydularında da Proton roketlerini kullanıyor. Atlas roketlerinden yeterli verimi alamayan Amerikan şirketleri artık Rusların Proton roketlerini hem kullanıyor, hem de pazarlamasını yapıyor. Rus Khrunichev ve Amerikan Lockheed Martin şirketi olan ILS pek çok ticari ve askeri uydunun yörüngeye oturtulması hizmetini veriyor. W3A uydusu 3 şirketin işbirliği ile hizmet veriyor. Uydunun sahibi, hizmetlerini pazarlayan ve tasarlayıcısı Eutelsat. Uydunun yapımını gerçekleştiren şirket ise Astrium. Uydu fırlatılmasını sağlayan Proton M/Breeze M motorlarının sahibi Rus Amerikan ortaklığından oluşan ILS şirketi. 250 milyon dolara mal olan W3A uydusunun yapımından yörüngeye oturtulmasına kadar her aşaması sigortalı. Ancak kaybedilen her uydu sigorta piriminin yükselmesine, dolayısıyla yatırımın maliyetinin artmasına neden oluyor.
DÜNYANIN EN BÜYÜK ÜÇÜNCÜ TİCARİ UYDUSU
W3A Eutelsat'ın en büyük ve en güçlü uydusu oldu. Avrupa, Akdeniz ve Afrika arasında doğrudan bağlantı olanağı sunuyor.
7 Derece Doğu konumu Avrupa Yayıncılar Birliği (EBU), Digiturk ve Reuters'a hizmet veriyor.
58 kanlının 23'ü Türkçe konuşan kitleye yönelik geniş kapmsama alanına sahip.
Ege ve Afrika bölgelerine yönelik genişletilmiş kapsama alanı yaratıyor. Evlere doğrudan dijital televizyon yayını ve hızlı internet bağlantısı sağlıyor.
|
|
|
|
|
