  |
|
Takas, düşük kurdan kurtarır mı?
Dalgalı kura geçtiğimiz 22 Şubat 2001'den bu yana üç yıl geçti. Dördüncü uygulama yılına dalgalı kurun yarattığı sorunlarla giriyoruz.
Özel sektörün en büyük sıkıntısı kurun düzeyi. Son bir yılda kurun yüzde 30 değer kaybetmesi rekabet gücünü aynı oranda azaltıyor. İhracatçının artık zararına satış yaptığı belirtiliyor. İstanbul Sanayi Odası Ankara ziyaretinde Hükümete, "Artık sınıra gelindiği" mesajını verdi ve "Kurdaki süregiden gerileme rekabet gücünü zedeleyen ve ihracat artışının devamını tehdit eden boyutlara ulaşmıştır" dedi.
*Özel sektöre ceza- Türkiye'nin hazırlıksız girdiği ve önemli kayıplara uğradığı dalgalı kurun yararlarının başında "yanlış yapan siyasetçiyi cezalandıracağı" geliyordu. Ancak aynı dalgalı kurun özel sektörü cezalandırdığı, daha açıkçası yerli üretimi cezalandırmaya başladığı da bir gerçek. Çünkü aşırı düşen kurlar nedeniyle ithalat çok cazip. Türkiye'de üretmektense, yerli ara malını almaktansa, ithal etmek daha karlı. Hatta ara malı ithalatı toplam ihracatı geçiyor. Dolayısıyla bu en çok sanayiyi, ihracatçıyı ve sanayiye ara mal üreten küçük ve ortaboy işletmeleri vuruyor.
Bu nedenle düşük kurun düzeyi iş dünyasının bir numaralı gündemini oluşturuyor. Ancak kimse eski kur sistemine dönülmesini savunamıyor.
Bu arada imdada 16 Haziran'da itfa olacak ve miktarı 3 milyar doları bulan dövize endeksli takas kağıtları yetişiyor. Bazı bankaların açık pozisyonlarını kapatmak amacıyla 2001 Haziran ayında yapılan takasla ihraç edilen kağıtların vadesi yaklaşıyor. İşte kurun düşük düzeyini yukarı çekmenin yolu da burada aranıyor. Hazine'nin dövize endeksli yeni bir ihale yerine ya TL cinsi ihale ya da döviz cinsi ihale açması durumunda, elinde takas kağıdını açık pozisyonu kapatmak için kullanan bankaların piyasadan dövizi satın almak durumunda kalacağı hesap ediliyor. Ancak üç milyar dolarlık talep de bir anda kuru sıçratabilir. Kademeli bir çözüm için Hazine'nin önceden bir takas ihalesi açmasında yarar var.
Üç yıl önceki takas, bankaları yüksek kurdan kurtarmak, devalüasyondan korumak için yapılmıştı. Şimdi bu takasın tersini yaparak düşük kurdan kurtuluşun formülü aranıyor. Üç yıllık aradan sonra takas yapmak yine kurtarıcı.
*Sonuç- "Bir şeyi temizlemek için, bir başka şeyi kirletmek gerekir" İmbes'in çöp yasası
|
