Şirketlere 100 milyar doları banka mı sanayici mi koyacak?

Önceki akşam Türkiye Bankalar Birliği'nin basın davetindeydik. Yönetim kurulunda yer alan bankaların genel müdürlerinin ve Birlik Başkanı Ersin Özince'nin katıldığı toplantıda reel kesime net bir mesaj vardı.

Bankaların 2001 sonrası ağır bir fatura ödedikleri, 81 olan banka sayısının 50'ye indiği, yeniden yapılandıkları, devlet iç borçlanma senetlerine yatırımın bile ilgili kamu otoritesince sorgulandığı belirtilerek, aynı yapılanmanın kredi kullanmak isteyen reel şirketlerde de yaşanması gerektiği üzerinde duruldu.

Bilançosunu yeniden yapılandırmayan, kredibil olmayan şirketlere artık kredi verilmeyecek. Bankalar kaliteli aktiflere yatırım yapacak. Bu aktifler yurt içinde bulunamıyorsa, gerekirse yurdışına yönelinecek. Bankaların bu tutumu reel sektör için bir şok değil, ama önemli ve beklenen bir değişimin ilanı. 1950'li yıllardan başlayarak bankalardan alınan ucuz kredilerle yatırım yapmaya alışmış ve bu borcu doğru dürüst ödeme alışkanlığı olmayan bir reel sektörden, kayıtdışılığı azaltılmış, gerçek mali gücünü, cirosunu ve kârını bilançosuna yansıtan bir sektöre adım atılacak.

Gerçi böyle şirketler zaten reel sektörde vardı. Ama sayıları sınırlıydı ve bankalar da bu şirketlerle çalışıyor. İstenen ise reel sektörün büyük bölümünün veya tümünün bu şekilde çalışması.

Sanayide durum
- Dün öğleden sonra İstanbul Sanayi Odası'nın ocak ayı meclis toplantısına katıldım. Toplantı öncesinde sanayicilerin 2004 beklentilerini sordum. Bir kere yeni yıla 2003'den daha moralli ve daha iyi bir başlamışlar. Belirsizlikler çok daha az. Ancak ince ayar yapılacak yerler var.

Kıbrıs'ta atılan adım, Başbakan'ın ABD ziyareti, AB'nin Türkiye'ye müzakere takvimi verme ihtimalinin güçlenmesi ileriye yönelik umut yaratan gelişmeler. Doların hızla düşmesi yine can sıkıyor, kârları düşürüyor. Emekli maaş zammının nereden karşılanacağı, IMF ile programa devam edilip edilmeyeceği konusunda, sanayiciler seçim sonrasına kadar tereddütlü bir ortam içinde olacaklarının farkında. Bekledikleri başka bir şey daha var. Yatırım ortamının iyeliştirilmesi.

Kaynak ihtiyacı var
- Ekonomide iyileşme aşamasının artık yeni yatırımlara gelip dayandığını kabul ediyor sanayici. Bunun için yatırım ortamının iyileştirilmesinin yanısıra uzun vadeli yatırım kredisinin gerekli olduğunun, ama sanayicinin bizzat kendisinin işine sermaye koyması gerektiğinin altını çizen var. Hatta İSO Baskanı Tanıl Küçük bu işe kafa yormuş ve rakam veriyor. Mevcut sanayinin öz sermaye ve işletme sermayesi ihtiyacının yaklaşık 100 milyar dolar olduğunu söylüyor sohbet sırasında. Bu ihtiyacın karşılanmasında 2004'ün biraz daha iyi geçebileceğini belirtiyor Tanıl Küçük.

Para nereden?
- Reel sektörün kurtuluşu için belli bir kaynak gerektiği ortada. Bunun miktarı tartışılabilir. Farklı rakamlar bulunabilir. Kriz, enflasyon muhasebesi ve düşük enflasyonlu ortam şirketlerin kaynak ihtiyacını artırdı. Bakalım bu sermaye ihtiyacını şirketler nereden karşılayacak? Bazı patronların yurtiçi veya yurtdışında servetleri olduğu biliniyor. Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan bunun miktarını "Türkiye'deki mevduat kadar" açıkladı.

Bu kaynak ihtiyacının bir miktarını patronlar karşılasa bile, banka kaynaklarına veya sermaye piyasasına başvurulacağı da kesin. Orası da sağlam ve gerçek bilanço istiyor. Bankaların yaşadığı konsolidasyonu, reel şirketler de mecburen ve zamana yayılı olarak yaşayacaklar. Bundan kaçış yok. 3 Sonuç- "Para istediğimizde her şeyi istemiş oluruz" Thomas Drixe n