Hem herkesin, her şeyi takip edemediğini bildiğimden... Hem de çoğu insan gibi ilginç bulduğum şeyleri arkadaşlara anlatmaktan hoşlandığım için... Önce iki kitaptan, ardından da bunlarda bulunan bir ortak noktadan söz edeceğim.
İki kitap da, tesadüf bu ya, İş Bankası Yayınları'ndan. İlki geçen yıl yayınlanan "Adalet Ağaoğlu" Kitabı. Feridun Andaç'ın ünlü yazarla yaptığı 200 sayfalık söyleşinin kitabı. (Kitabında arka bölümünde eski fotoğraflar da var.)
İşte bu kitabın bir yerinde Eski Türkçe-Yeni Türkçe tartışmasına değinirken Ağaoğlu şöyle diyor:
"Ben hiç dilimin ucuna ya da kalemimin ucuna gelen bir şeyin Öztürkçesi nedir, diye lügate bakmadım. Birçok yazar bakarak yazıyormuş... Son birkaç yıldır, özellikle çeviri kitapları okurken zorlanıyorum, anlayamıyorum, Öztürkçe kullanıyorlar."
Düşünebiliyor musunuz? Adalet Ağaoğlu, yaşayan en önemli Türk romancılarından biri. Bir dil ustası. Hayatını kelimeleri art arda getirerek kazanıyor. Ancak o bile yakınıyor!
Peki, "Dilimizi Arapça'nın egemenliğinden kurtarmalıyız" diyerek Osmanlıca kelimeleri atan... Ve onların yerine uydurmaca/türetmece kelimeler getirenler bizi nereye götürüyor? Yani Arapça'dan, Frenkçe'den kurtulacağız derken, neden kopuyoruz?
Bu sorunun cevabını da "Eski Dostlar" adlı anı kitabında Sadun Tanju'nun kaleminden okuyoruz. Sait Faik'i, Kemal Tahir, Adnan Saygun, Cevat Şakir, Abdi İpekçi gibi önemli simalardan söz ettiği kitabında Sadun Tanju; Yahya Kemal'in bir konuşmasını naklediyor. Şöyle demiş büyük şair:
"Malazgirt'ten (1071 yılı) aşağı yukarı 10 yıl sonra bizimkiler (Türkler) Üsküdar, İznik, Ayvalık ve İzmir'de görünüyorlar. İzmir limanında Venedik, Katalan ve Diyar-ı Rum gemileri iskeleye yanaşmış duruyor. Bizimkiler soruyor, 'Buna ne derler?' 'İskala, derler' cevabını alıyor. Böylece 'iskele'yi öğreniyor. (...) Şimdi diyelim ki 'iskele' kelimesini Türkçe'den atmaya kalksan, ne yapıyorsun, Malazgirt Türkünün İzmir'e geliş hatırasını da silip atıyorsun."
Ne güzel bir saptama değil mi? Yani Arapça'ya, Frenkçe'ye karşı Türkçe'yi savunacağım derken kendi tarihini yok ediyorsun. Pireye kızıp, yorgan yakmak gibi bir şey bu!
O halde, buradan hareketle belki şöyle diyebiliriz:
Tarihi olan, geçmişi olan, anıları olan eski kelimelere dokunmayalım. Bırakalım onlar normal 'hayatlarını' sürsün. Ölürlerse, ölsünler; ancak biz öldürmeyelim.
Öte yandan bilimle, internetle, bilgisayarla, globalleşmeyle, modayla filan hayatımıza giren yeni kelimelere karşılıklar bulalım. Kah olduğu gibi alalım, kah seslerini ya da yazılışını değiştirerek, kah türeterek, kah uydurarak bu yeni "şeyleri" kendimizin kılalım.
