2001'de konutlarda yıllık 700 milyon liranın üzerinde gelir elde edenler vergi ödeyecek. Bu rakam 2002'de 950 milyon lira olacak

Kira geliri olanların, yavaş yavaş hazırlık yapmaları gerekiyor. Çünkü 2001 yılında elde ettikleri kira gelirini, 2002 yılının ocak ayı içinde beyan edip verginin ilk taksitini de ödemeleri gerekiyor.

2001'de tahsil edilen kira gelirlerinin yıllık gayrisafi tutarı;

* Konutlarda 700 milyon lirayı (2002 yılı için bu tutar 950 milyon liraya yükseltildi)

* İşyeri olarak kiralananlarda ise, 4 milyar 900 milyon lirayı, (2002 yılı için bu tutar 6 milyar 650 milyon lira oldu) aşmışsa, 2002 yılının ocak ayı içinde, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek suretiyle, bu kira gelirleri beyan edilecek.

2001'de işyeri kira geliri elde edenler şanslı. Bunlar beyanname verdiklerinde bir kuruş vergi ödemeyecekleri gibi üste "vergi iadesi" bile alacaklar.

Beyana tabi gelirleri, yalnızca kira gelirlerinden yani gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden;

KİMLER BEYANNAME VERECEK?
1- 2001 içinde yani 1 Ocak - 31 Aralık 2001 tarihleri arasında, tahsil ettiği konut kira geliri, 700 milyon lirayı aşanlar,

2- 2001 yılı içinde, işyeri kira gelirleri olan ve bu gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, yıllık kira gelirlerinin brüt tutarı 4 milyar 900 milyon lirayı aşanlar, (yani vergi kesintisi yapılmadan önceki kira tutarı 2001'de 4 milyar 900 milyon lirayı aşanlar),

3- Konut dışındaki gayrimenkulünü (örneğin büro, dükkan, mağaza ya da deposunu) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,

4- Konutlarını (oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyükannesi ve büyükbabası dışındaki) kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,

5- Akrabaları dışındaki kişilerle birlikte oturanlar,

6- İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara kiralayanlar, (örneğin 2001 yılında basit usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere),

7- Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler,

Gelir Vergisi beyannamesi vermek zorundadırlar.

Gayrimenkulün bedelsiz olarak yani kira alınmadan tahsis edildiği durumlarda, emlak vergisi beyannamesinde bildirilen değerin yüzde 5'i, emsal kira bedeli olarak gözönüne alınır (GVK Md. 73).

BEYANNAME NE ZAMAN VERİLECEK?
1 Ocak 2001-31 Aralık 2001 döneminde beyana tabi gelirleri yalnızca kira gelirinden ibaret olan mükellefler, 2002 yılının ocak ayı içinde yıllık gelir vergisi beyannamesi verecekler.

Kira gelirlerinin yanısıra, beyana tabi başka geliri de olanlar (örneğin esnaf, tüccar ya da serbest meslek erbabı veya beyanı gerektirecek tutarda Devlet tahvili ya da Hazine bonosu faiz geliri olanlar), yıllık gelir vergisi beyannamesini 2002 yılının mart ayı içinde verecekler (GVK Md.92).

BEYANNAME NEREYE VERİLECEK?
Kira gelirleri ile ilgili beyanname, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek. Mükellefler genellikle ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine bağlı oldukları için, kira gelirleriyle ilgili yıllık gelir vergisi beyannamelerini de, kira geliri elde ettikleri gayrimenkulün değil, kendi ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine verirler.

KİRA GELİRİ VERGİSİ NE ZAMAN ÖDENECEK?
Kira gelirlerinin bildirildiği yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisi ve fon payı; ocak, nisan ve temmuz aylarında, üç eşit taksitte ödenecek.

Kira geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ve fon payı aşağıdaki yerlere ödenebilir:

KONUT KİRA GELİRLERİNİN BEYANI
1- Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,

2- Belediye sınırları dışındaki vergi dairelerine,

3- Yetkili banka şubelerine.

2001 yılında elde edilen konut kira gelirleri için belirlenen yıllık istisna tutarı 700 milyon liradır. 2002 yılı için bu tutar, 950 milyon lira olarak belirlendi.

2001 yılında tahsil edilen konut kira gelirinin yıllık tutarının 700 milyon lirayı aşması halinde, bu tutar düşüldükten sonra kalan kısım üzerinden götürü veya gerçek gider indirilerek, gelir vergisi ödenecek.

KONUT KİRALARINDA İSTİSNA UYGULAMASI
1) 2001 içinde tahsil edilen brüt kira gelirinden, 700 milyon liralık istisna düşülecek.

2) İşyeri kira geliri elde edenler için 700 milyon liralık istisna uygulanmaz.

3) Birden fazla konuttan kira geliri elde edilmişse, 700 milyon liralık istisna, kira gelirlerinin toplamından indirilir. Başka bir anlatımla, kira geliri elde edilen her konut için ayrı ayrı 700 milyon liralık istisna uygulanmaz.

4) Bir konuta birden fazla kişinin örneğin karı-kocanın ortak olması halinde, herkesin payına düşen kira gelirine ayrı ayrı 700 milyon liralık istisna uygulanır.

İSTİSNADAN KİMLER YARARLANAMAZ?
1) Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanların (yani konfeksiyonlar, bakkal, kitapçı, tamirci, mobilyacı, yedek parçacı, nakliyeci, avukat, doktor gibi kişilerin) konut kira gelirlerinin olması halinde, 700 milyon liralık istisnadan yararlanamazlar. (GVK Md. 21/2)

2) Konut dışındaki gayrimenkullerin örneğin dükkanların kira gelirleri, 700 milyon liralık istisnadan yararlanamaz.

3) Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez ya da eksik beyan edilirse, 630 milyon lira tutarındaki istisnadan yararlanılamaz.

YARIN: İşyeri kira gelirleri
* İşyeri kiralarında ne kadar vergi kesintisi yapılıyor?

* İşyerini, bedava kullandıran da beyanname verecek mi?

* Aylık kira geliriniz ne kadar olursa vergiden kurtulacaksınız?

* Kira gelirlerinden düşülebilecek giderler nelerdir?

* Gurbetçeler beyanname verecek mi?

* Geçmiş yıllardan gelen tahsilatların beyanı yapılacak mı?

* Dolar üzerinden kira geliri olanların beyanı nasıl olacak?

* Beyanname verme ve vergi ödeme tarihleri...