Bacasız fabrikanın dumanı
Ekonomik krizin olumsuz etkilerini, "Bacasız Fabrika" diye adlandırılan turizm, bir ölçüde de olsa hafifletti. 218 bin 277 kişiye istihdam yaratan turizm sektörü, doğrudan ve dolaylı olarak, yaklaşık 1,5 milyon insanı besliyor. Ekonomik kriz nedeniyle, 1 milyona yakın kişinin işten çıkartıldığı gözönüne alındığında, turizm sektörünün yarattığı istihdamın önemi, çok daha net olarak ortaya çıkıyor.
Dünya turizmi ve Türkiye
Dünya turizm pastasının büyüklüğü 476 milyar. Türkiye bu pastadan ancak yüzde 1,6'lık bir pay alabiliyor. Dünya Ticaret Örgütü'nün verilerine göre, 2000 yılında Dünya turizm gelirinin yüzde 17'sini ABD almış. Son olayla birlikte, ABD'nin turizm gelirlerinde, önemli bir azalma bekleniyor.
Rakamlarla dünya turizmi
| Turizm | Pazar |
Ülke adı | geliri | payı |
ABD | 85.2 | 17.9 |
İspanya | 32.4 | 6.8 |
Fransa | 31.4 | 6.6 |
İtalya | 27.4 | 5.8 |
İngiltere | 19.3 | 4.1 |
Almanya | 16.7 | 3.5 |
Çin | 16.2 | 3.4 |
Yunanistan | 7.6 | 1.6 |
Türkiye | 7.6 | 1.6 |
Türkiye'de dahil, bazı ülkelerin 2000 yılı turizm gelirleri tablodaki gibi. 2001 yılında, Türkiye'nin turizm gelirinin 9 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Minimum maliyetli döviz girdisi ve istihdam sağlayan, kendisi dışında 37 sektörü doğrudan etkileyen turizmde, Türkiye layık olduğu pazar payına sahip değil. Bunun çok sayıda nedeni var. Nedenlerinden biri de KDV oranları ile ilgili.
Bazı ülkelerde KDV oranı
Ülke adı | Standart KDV | Otelcilik |
| oranı (%) | (%) |
ABD* | - | - |
İspanya | 16 | 7 | |
Fransa | 20 | 5.5 |
İtalya | 20 | 10 |
Yunanistan | 16 | 8 |
Portekiz | 17 | 5 |
Türkiye | 18 | 18-26 |
Not: ABD'de KDV uygulanmıyor. Bunun yerine "Sales Tax" alınıyor. Eyaletlere göre farklı olan bu oran, otelcilik hizmetlerinde Texas Eyaleti'nde % 6 , Colorado Eyaleti'nde % 13, Californiya Eyaleti'nde de % 14'dür.
Görüldüğü gibi, yabancı ülkelerin çoğunda, otelcilik hizmetlerindeki KDV oranı, standart oranın üçte biri ya da yarısı dolayında. Türkiye'de de, otelcilik sektöründe KDV oranlarını düşürmek gerekiyor. Diğer ülkelerle rekabete olanak sağlayabilecek olan oran indirimi, sektörde sağlanacak canlanma ve diğer sektörlere yapacağı olumlu etkilerle, vergi gelirlerinde azalma değil aksine önemli bir artış doğurabilecektir.
Turizm yatırımlarına yönelik parasal teşviklerin tekrar getirilmesi ve yabancı sermayeli turizm yatırımcılarına, yatırımlarını Türkiye'ye kaydırmalarını sağlamak amacıyla bedava arsa tahsisi ve belirli süre kurumlar vergisi istisnası tanınması gibi ilave avantajlar, turizmdeki canlanmayı olumlu yönde etkileyebilecektir.