Tahkim ile vergi yasasındaki değişikliği haftanın ilk yarısında satın alan piyasalar, Perşembe ekonomik paketin açılmasıyla kâr realizasyonuna gitti. Bunun yanında repoya stopaj ile borsanın unutulmuş olması da satış eğilimini artırdı. Haftanın son 1.5 gününde faizler yaklaşık 4 puan kadar yükselirken, hisse senetleri ortalama yüzde 6.12 değer yitirdi.
Açıklama yapılmadan önce bono faizleri yüzde 90'a kadar düşmüştü. Borsa endeksi de 6.159 ile yeni bir rekora ulaşmıştı. Hafta sonunda faizler yüzde 94 olurken borsa endeksi 5.782'ye geriledi. Buna karşılık haftanın ilk üç günündeki primi sayesinde borsa geçen haftayı yüzde 1.88 artışla kapadı.
3 İki haftada yüzde 30 - Borsa 21 Temmuz Çarşamba kapanışta dolar bazında 1.40'a yükseldi. Perşembe günü seans içindeki 6.159 puanlık rekor 1.45 dolar endeksine denk geliyor. Endeksin 13 Mayıs 1999'daki doruk noktası 1.50. Bu tepeyi yakalamaya ramak kala borsada kırılma başladı.
İMKB Endeksi 7 Temmuz'da 1.12 dolar düzeyindeydi. Tam iki haftada kapanışlara göre dolar bazında yüzde 25 artarak 1.40'a çıktı. Seans içinde gördüğü 1.45 düzeyine göre artış yüzde 30'a çıkıyor.
3 Bundan sonrası - Bundan sonrası için hazırlanmış, finansal piyasalarda beklenti yaratabilecek önemli bir ekonomik veya siyasi oluşum yok. Ancak reformların gerçekleşme aşamaları ile vergi değişikliklerinin yerine getirilmesi piyasalar tarafından dikkatle izleneceğe benziyor. Verilen sözlerin tutulmaması gibi bir durum müthiş bir moral bozukluğu yaratabilir.
3 Borsa vergisi - Vergide ayrıntıların ortaya çıkması sırasında toplu yatırım araçları olarak geniş kitleleri sermaye piyasasına çeken yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarından beyanname yükümlülüğünün kaldırılması piyasayı olumlu etkileyebilir. Borsada beyanname ile vergi yerine daha basit ve uygulanması kolay işlem vergisine geçilmesi ve bu oranın kanunla tek bir oran olarak belirlenmesi yatırım enstrümanları arasında haksızlık yaratmamak açısından önemli. Geçen yıl İMKB'de 72 milyar dolarlık işlem gerçekleştiği dikkate anırsa vergi oranının onbinde 5 düzeyinde tutulması gerçekçi bir yaklaşım olabilir. Bu da geçen seneki borsa işlemlerinden 36 milyon dolar vergi anlamına gelir ki, hem hisse senedi ticareti vergilenmiş olur, hem de borsa böyle bir verginin altından kalkabilir.
3 IMF kuşkusu - Vergi değişikliklerinin açıklanmasıyla finansal piyasalarda bir başka kuşku doğdu. O da vergi değişikliklerinin ve ihracata Merkez Bankası kaynaklarından fon kullandırılmasının IMF ile bir anlaşmayı zorlaştırıp zorlaştırmayacağı. Kararlar konusunda IMF'nin onayının alınıp alınmadığı bilinmiyor. Bu konuda yapılacak bir açıklama piyasaları rahatlatabilir ya da piyasalar gerçeği öğrenmiş olur.
3 Hareket başladı bile - Hükümetin attığı son adımlar ekonomiyi canlandırmaya yönelikti. Gerçekte de aldığımız ilk bilgiler tüketicilerin hemen buna tepki verdiği şeklinde. Otomobilde ve gayrimenkulde talep hemen başını kaldırmış. Bu sevindirici bir gelişme.
Böyle bir canlanma orta vadede borsaya olumlu yansıyabilir.
Reformların gerçekleşmesi, ekonominin canlanması ve yabancıların gelmesi biraz zaman alabilir. Bu zamana kadar yerlilerin nefesi borsayı daha ileriye taşımaya yetmeyebilir. Bu durumda yaz ortasında kısa süreli canlanma yaşayan borsa, bir süre için beklemeye geçebilir. Perşembe günü görülen 1.44 düzeyi de, bir süre için borsada tepe noktası olarak kalabilir.
Sonuç - "Rüzgâr esmeyince dal oynamaz"
