8,5 saatlik yolu...
18,5 saatte geldik.
Yorgunluktan öldük, bittik.
Fakat geldiğimize değdi.
Denize indi uçağımız...
Deniz üstüne kurulan, 20 milyar dolara mal olan, Kaitak Havameydanı, dünyanın en pahalı havaalanı olarak kabul ediliyor ve dünyanın dördüncü büyük asma köprüsüyle (bizim İstanbul boğaziçi köprülerinin 3 katı uzunlukta) çok lüks, çok gösterişli kılıç kesmez, balta girmez gökdelen ormanı bir kente bağlanıyor: Al gözüm seyreyle işte burası Hong Kong. Minik fiyortlu sahilinde diklemesine yükselen yeşil tepeler, gri tonda kaya dağcıkları, derinlemesine dik yamaçlar arasında sıkışmış bir koy içinde en kısası 40 kat gökdelenlerle başlayıp gökdelenlerle bitiyor Hong Kong.
Abartma bir sülüet.
Heybetli bir görüntü.
Gece bir ışıklar topu.
İşte burası Hong Kong.
Hong Kong kentindeki Çinliler, yüzlerine geniş bir tebessüm yapışmış gibi sıcak, dostluk yüklü, sevecen bakıyorlar insana... Çin çocuklarının yüzleri de taş bebeklerin yüzüne benziyor ve burada insanlar çok çalışkan, çok temiz, iyiliğe çok eğilimli gibi duruyorlar.
150 yıllık İngiliz sömürgesi Hong Kong'da aslında İngiliz ekonomik sistemi, İngiliz bankacılık yapısı, İngiliz ticaret vizyonu, İngiliz hukuk sistemi ve verimi (kuşkusuz çok yüksek kârlı) çalışması yatıyor. Burada konuştuğum diplomatlar, bankacılar ve işadamlarından edindiğim bilgiye göre, İngiliz sömürgeciliği ile Çin tüccarlığının ince fırsatçılığı hukukun üstünlüğü altında birleşip bir ortak enerji yaratmışlar. Ve Hong Kong bu sinerji üzerinde muazzam bir ekonomik güç olarak yükselmiş. Ünlü ekonomist Milton Friadman'ın "Eğer gerçek ve katıksız bir kapitalizmi görmek istiyorsan oraya git..." dediği yer olan Hong Kong, Çin'den 40 defa fazla milli gelir yaratıyor. Çin'de kişi başına milli gelir: 779 dolar. Hong Kong'da: 24 bin 895 dolar. Adam başına düşen Mercedes ve BMW sayısı ile emlak ve arazi fiyatları açsından dünya birincisi, bununla beraber en büyük VSOP konyağı içicisi.
Şöyle kıyaslama yapayım.
Daha iyi anlatmış olurum.
1 milyar 240 milyon nüfuslu koca Çin'in toplam ihracatı:
184 milyar dolar.
6 milyon 700 bin nüfuslu Hong Kong ihracatı:
175 milyar dolar.
Çin'in ithalatı:
140 milyar dolar.
Hong Kong'un ithalatı:
186 milyar dolar.
Bu muazzam ekonomik güç, dünyanın en büyük 1000 şirketinin tamamının Hong Kong'da temsilciliğinin bulunmasından ve dünyanın en büyük bu 1000 şirketinin 834 tanesinin de Çin'de üretim yapan fabrikalar kurmuş olmasından geliyor.
Çin'de ucuza üretiliyor.
Hong Kong'dan dünyaya satılıyor.
1997 yılının Haziran ayında Hong Kong, Çin yönetimine devredildiği zaman İngilizler, sistemi 50 yıl daha değiştirmemesi şartını koştular. Ve Mao Sonrası Çin'de büyük reformlar başlatan Deng'in de "Ölürsem küllerimi Hong Kong'un üzerine serpin..." dediği rüyası buydu.
Çin ile Hong Kong birleşti...
Hong Kong'da sistem aynı kaldı.
Böylece "Tek ülke iki sistem, tek ülke iki toprak, tek ülke iki siyaset" modelinin mayası da tutmuş oldu.
Çin'de sosyalist sistem.
Hong Kong'da kapitalist sistem.
Çin'i Çinliler yönetiyor.
Hong Kong'u Hong Konglu Çinliler.
Çin toprağı Çinliler'in...
Hong Kong toprağı, Hong Konglular'ın.
Fakat burada dinlediklerime göre, Çin, merkezi plan sosyalist modelden pazar ekonomisi modeline atlamak için Hong Kong'u bir kaldıraç, bir alet, bir manivala olarak kullanıyor. İngiliz mirasının, özellikle bütün batılı özgürlükleri beraberinde getiren hukuk üstünlüğü, şimdi Çin egemenliğinde de sürüyor.
Deng'in rüyası gerçekleşmiş...
Tek ülke iki sistem mayası tutmuş.
Çin'in, komünizmden sosyalizme geçerken Rusya kadar tökezlememesinin altında "iki sistemi birarada götürebilme becerisi" yatıyor. Buraya mal-alıp satmada yeni fırsatlar yaratmak için gelen Türk heyetinin başkanı Avni Özcan ile Hong Kong Başkonsolusu Tarık Yalvaç, "Türk işadamları Çin pazarına girmek istiyorsa mutlaka Hong Kong'a gelmeli..." diyorlar.
Yarın: Çin'de tavuk pençesi kralı nasıl olunur?
