Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali Tarihçesi
Dünya tiyatrosunun belli başlı topluluklarını, yorumcularını sanatseverlerle buluşturmayı amaçlayan Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali, 1989 yılından bu yana 17 Mayıs-04 Haziran tarihleri arasında yapılmaktadır. Atölye çalışmaları, seminerler, konferans ve sergiler Festivalin ayrılmaz parçalarıdır.
2002 yılından itibaren iki yılda bir düzenlenmeye başlayan Tiyatro Festivali kentin çeşitli kapalı ve açık mekânlarında yapılıyor. Festivalin ana hedeflerinden biri sanatsal düzeyi tartışma götürmeyen tiyatroları, oyunları, yorumları izleyiciye tanıtmak ve ülkenin tiyatro yaşamında farklı pencereler açmak. Giorgio Strehler, Yuri Lyubimov, Robert Wilson, Heiner Goebbels, Pina Bausch, Sacha Waltz, Theodoros Terzopoulos, Richard Eyre, Heiner Müler, Ian Holm, Martin Wuttke, Thomas Ostermeier, Ute Lemper, Andre Wilms, Dimitris Papainonnou, Johann Kresnik, Ismael Ivo, Hana Schygulla, Elisabeth Le Compte, Willem Dafoe, Ellen Lauren, Dominique Sanda, Isabella Rosselini, Milva, Tadashi Suzuki, Wim Vandekeybus, Jerome Deschamps-Macha Makieff, Janus Wisnievski, Frederic Flamant, Carlos Padrissa, Alex Olle, Alla Demidova, Stephan Braunschweig, Antunes Filho, Mathilde Monnier, Edward Hall, Declan Donnelan gibi yönetmen, müzisyen, koreograf ve oyuncular ondört yıl boyunca İstanbul Tiyatro Festivali'ne konuk olan yüzlerce sanatçıdan sadece birkaçı.
Tiyatro Festivali yabancı toplulukları İstanbul'a davet etmenin yanı sıra Türk tiyatro gruplarını ve sanatçıları da uluslararası platforma taşımak üzere çalışmalar yapıyor, ortak yapımlar üzerine yoğunlaşıyor. Bu bağlamda ilk işbirliğini 1997 yılında Attis Tiyatrosu ile gerçekleştirdi. Yönetmen Theodoros Terzopoulos'un yorumladığı, Türk ve Yunanlı sanatçıların rol aldığı "Herakles Üçlemesi" Tiyatro Festivali'nden sonra Atina'da ve Delfi Antik Tiyatrolar Buluşması'nda oynadı. Daha sonra, II Tiyatro Olimpiyatları'na katılmak üzere Shizuoka'ya davet edildi. Robert Wilson'un "Önceki Günler; Ölüm, Yıkım ve Detroit" adlı eserinde de Tiyatro Festivali ortak yapımcılardan biriydi. "Geyikler Lanetler", "Dumrul ile Azrail", "Neos Cosmos", "Ashura", "Home Sweet Home", "Oidipus Nerede?" "Yakındoğu'da Emanet" ve "Oidipus Sürgünde" özel ve ödenekli tiyatrolarla birlikte kotarılan çalışmalardı ve çeşitli yurt dışı festivallere katıldılar. Avrupa Kültür Merkezi Delfi, Zuercher Theater Spektakel, Brussels Kuntsen Festival des Arts, Berlin Hebbel Theatre, Berlin Tanz im August, Rotterdamse Schouwburg, Utrecht Stadtschouwburg gibi kurum ve kuruluşlar söz konusu oyunlarda Festivalin yanında yer alan ortak yapımcılar.
2002 yılında, Nazım Hikmet'in doğumunun 100. yılı kutlamaları onuruna Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali ilk prodüksiyonunu gerçekleştirdi ve Türk tiyatrosunun büyük isimlerinden bazılarını "Nazım'a Armağan"da bir araya getirdi. Başta Yıldız Kenter olmak üzere Zeliha Berksoy, Jülide Kural, Zuhal Olcay, Tilbe Saran, Sema, Zeynep Tanbay, Işık Yenersu Genco Erkal'ın derlediği, yorumladığı ve oynadığı bu projede rol aldılar. Selim Atakan (müzik), Metin Deniz (dekor), Bilge Mestçi (giysi ), Kemal Yiğitcan (ışık) yapımı yaşama geçiren tasarımcılardı.
2003 yılında Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali yine bir ilke imza attı ve bir özel projeyi hayata geçirdi. Bu, İstanbul üzerine hazırlanan kapsamlı bir projeydi. Tanz Theater Wuppertal Pina Bausch ve İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı ortak yapımı "Nefes" dans tiyatrosunun taçsız kraliçesi Pina Bausch'un İstanbul gibi bir dünya kenti için gerçekleştirdiği bir koreografiydi. Açılışını İstanbul'da yapan "Nefes" bir hafta boyunca kapalı gişe oynadıktan sonra aynı başarıyı Wuppertal, Paris ve Berlin'de yakaladı. Pina Bausch'un repertuarında yerini alan "Nefes" dünyanın çeşitli ülkelerinde gösterimini sürdürecek.
Tiyatro Festivali bir yandan ortak yapım çalışmalarını sürdürürken, öte yandan 2004 yılından başlayarak yeni buluşmaları, genç yorumcuları desteklemek amacıyla "Genç Tiyatro" temasını geliştirdi ve ülkenin belli bir yaş sınırı altında olan dinamik profesyonel yönetmenlerine, koreograflarına ilk kez festivalde perde açmak kaydıyla proje sunma olanağı sağlandı. 14. Uluslararası Tiyatro Festivali'ne sekiz proje davet edildi.
Tiyatro Festivali yerli ve yabancı sanatçıları, yazarları tiyatroya katkıları nedeniyle 1997 yılından bu yana ödüllendiriyor. Bu anlamlı ödül her yıl iki sanatçıya veriliyor. Yıldız Kenter - Giorgio Strehler, Melih Cevdet Anday - Yuri Lyubimov, Necdet Mahfi Ayral - Robert Wilson, Genco Erkal - Pina Bausch, Şükran Güngör - Tankred Dorst, Müşfik Kenter - Theodoros Terzopoulos, bugüne kadar "Onur Ödülü"nün sahibi olan sanatçılar.
Tiyatro Festivali, 2006 yılında 15. yılını kutlayacak.
|
