|
|
 |
 |
 |
|
 |
|
  |
|
 İnfaza dünyada tepkiler
İNSAN HAKLARI KURULUŞLARI ELEŞTİRDİ
Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in idam cezasının infazının gerçekleştirilmesinin ardından insan hakları kuruluşlarınca
yapılan açıklamalarda, idamın uygulanması eleştirildi.
Uluslararası Af Örgütünün ABD şubesi İcra Direktörü Larry, Cox, ''Saddam
Hüseyin'in aceleyle idam edilmesi yanlış'' dedi.
Human Right Watch (İnsan Hakları İzleme) kuruluşunun Direktörü Richard
Dicker da ''Bir hükümetin insan haklarına olan bağlılığı, o hakları en kötü ihlal edenlere karşı nasıl davrandığıyla ölçülür. Tarih, çok hatalı görülen bu davayı ve bu idamı sert bir şekilde değerlendirecek'' ifadelerini kullandı.
Düşünce
kuruluşu Rand Corporation'ın siyasi uzmanı Seth Jones ise Saddam Hüseyin'in idamının, uzun dönemde Irak'taki şiddetin dozunda büyük bir değişikliğe yol açmayacağını savundu. Jones, ''Bu idamın, intikam amaçlı bazı öldürmelere yol açacağını sanıyorum. Ancak Irak'taki direnişin gerisinde o kadar çok etken var ki, bunun uzun vadede büyük bir etkisi olacağını düşünüyorum''dedi.
AB:BARBARLIĞA BARBARLIKLA YANIT VERİLMEZ
AB Komisyonunun insani yardımlardan sorumlu üyesi Louis Michel, eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in idam edilmesinin, idam cezasına karşı olan AB'nin ilkelerine ters düştüğünü söyledi.
Belçika radyosu RTBF'e bir değerlendirme yapan Michel, ''Bugün, demokrasi için iyi bir gün değil'' dedi.
''Barbarlığa barbarlıkla yanıt verilmez'' diyen Louis Michel, AB'nin,
işlenen suç ne olursa olsun, istisnasız bir şekilde idam cezasına karşı olduğunu anlattı.
Michel, ''Saddam Hüseyin tarafından işlenen iğrenç suçların başka türlü
cezalandırılması olanağı bulunabilirdi. Ölüm cezasının uygun bir yanıt olduğuna inanmıyorum'' diye konuştu.
Belçika eski dışişileri bakanlarından olan Louis Michel, ''demokratlar ve
demokrasi için kötü bir gün''den söz ederken, Saddam Hüseyin'in infazının olumsuz etki yapmasından, bu kişinin bir kahraman haline getirilmesine yol açmasından endişe duyduğunu da ifade etti.
LİBYA'DA 3 GÜNLÜK YAS
Irak'ın ABD tarafından devrilen ve Duceyl davasında idama mahkum edilen devlet başkanı Saddam Hüseyin'in cezasının infaz
edilmesinden sonra Libya'da 3 günlük yas ilan edildi.
Libya'nın resmi ajansı Jana'daki haberde, Kurban bayramı dolayısıyla
öngörülen bütün etkinliklerin iptal edildiği ve kamu binalarındaki bayrakların yarıya indirileceği belirtildi.
Bu arada İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hamid Rıza Asefi, İran'ın cezanın
infazından memnun olduğunu açıkladı.
İRAN VE İSRAİL MEMNUN
İran'ın resmi ajansı İRNA'ya göre, Asefi, Saddam Hüseyin'in asılmasını,
"Iraklılar için bir zafer" olarak nitelediği açıklamasında, "Tıpkı Saddam Hüseyin iktidarını kaybettiğinde olduğu gibi, şimdi de Iraklılar kazanmıştır" dedi.
Saddam Hüseyin, 1980'de İran'a saldırmış, 8 yıl süren savaş bir milyon
civarında kurban vermişti.
İsrail de Saddam Hüseyin'in idamına sevinen ülkelerden biri oldu.
Adının açıklanmasını istemeyen üst düzey İsrailli bir yetkili, Saddam
Hüseyin'in idamıyla adaletin yerini bulduğunu belirtti.
İsrailli yetkili, "Orta Doğu'yu birçok kez ateşe veren ve kana boyayan,
kendi halkına kimyasal silah kullanan ve binlerce insanın ölümünden sorumlu olan bir adamdan söz ediyoruz. Saddam Hüseyin kendi sonunu hazırladı. Kendi halkına çok kötülük yapmış ve İsrail'i tehdit etmiş biriydi" dedi.
İsrail ordusu 7 Haziran 1981'de, Bağdat yakınlarındaki Temmuz'da bir nükleer reaktörü vurmuştu. Körfez Savaşı sırasında da Irak İsrail'e Scud füzeleriyle saldırmıştı.
MALEZYA ENDİŞELİ
Öte yandan Malezya, idamın ardından endişeli olduğunu açıkladı.
İslam Konferansı Örgütü'nün dönem başkanlığını yürüten Malezya'nın Dışişleri Bakanı Syed Hamid Albar, Saddam Hüseyin'in idam edilmesinin Irak'taki şiddeti artırabileceğini, bu yüzden de hükümetin bir an önce güveni tesis etmesi gerektiği söyledi.
Bakan, "Saddam çok sayıda kötülük yaptı, ama uluslararası kurallara göre
yargılanmalı ve dolayısıyla da temyiz sürecine saygı duyulmalıydı" dedi.
AVUSTRALYA VE JAPONYA KARARA SAYGILI
Avustralya ve Japonya ise karara saygılı oldukları yönünde açıklamada
bulundu.
BECKETT: ''SADDAM İŞLEDİĞİ SUÇLARDAN HESABA ÇEKİLDİ''
İngiltere Dışişleri Bakanı Margaret Beckett, Saddam Hüseyin'in Irak halkına karşı işlediği suçlardan hesaba çekildiğini söyledi.
Beckett, Saddam'ın idamının ardından yaptığı yazılı açıklamada, ''Saddam
Hüseyin'in bir Irak mahkemesi tarafından, işlediği korkunç suçların en azından bazılarından yargılanmış olmasını memnuniyetle karşıladım. Şimdi hesaba çekildi'' ifadelerini kullandı.
Irak'ın önünde halen büyük güçlüklerin bulunduğuna dikkati çeken Beckett, ''Ancak şimdi Irak'ın demokratik seçimlerle işbaşına gelmiş, Irak içindeki tüm toplumları temsil eden bir hükümet var ve uzlaşının geliştirilmesi taahhüdünde bulunuyor. Biz bu hükümetle ve Irak halkı ile gelecek için güvenliği ve refahı inşa etmek amacıyla çalışmaya devam edeceğiz'' dedi.
ABD'DEKİ IRAK KÖKENLİLER, SADDAM'IN İDAMINDAN MEMNUN
ABD'de Arap ve Orta Doğu asıllıların yoğun olarak yaşadığı Michigan eyaletindeki Dearborn kentinde toplanan yaklaşık 150 kadar Irak kökenli kişi, Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in idam edildiği haberini sevinç gösterileriyle karşıladı.
ABD medyasındaki haberlere göre Irak kökenliler, sevinçlerini sokakta dans ederek, otomobillerin klaksonlarını çalarak ve sloganlar atarak dile getirdi.
Bazılarının Saddam döneminde Irak'tan ayrıldığı belirtilen kutlamaya
katılanlar, Saddam Hüseyin'in idamını ''yeni yıl armağanı'' olarak nitelendirdi.
FRANSA, IRAK'I "GELECEĞE BAKMAYA" ÇAĞIRDI
Fransa Dışişleri Bakanlığı, Irak'ın devrik lideri
Saddam Hüseyin'in idam edilmesiyle ilgili olarak, Irak'ı bundan sonra "geleceğe bakmaya" ve ulusal birlik için çalışmaya çağırdı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, "Avrupalı ortaklarının tamamı gibi
idam cezasının evrensel olarak kaldırılmasından yana olan Fransa, Saddam Hüseyin'in 30 Aralıkta idam edildiğini saptamıştır. Bu karar Irak halkına ve Irak'ın egemen yetkililerine aittir" denildi.
Açıklamada, bütün Iraklılar bundan böyle geleceğe bakmaya ve ulusal birlik ve uzlaşı için çalışmaya çağrıldı ve "Hedef, bugüne kadar hiç olmadığı kadar ülkenin tam egemenliğine ve istikrarına kavuşması olmalıdır" ifadesi kullandı.
HİNDİSTAN ÜZGÜN
Hindistan, Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in idam edilmesinden üzüntü duyduğunu ve ölümünün mezhep çatışmalarını kışkırtmasından endişe ettiğini bildirdi.
Dışişleri Bakanı Pranab Mukherjee, yaptığı açıklamada, ''İnfazın yapılmaması yönündeki umudumuzu dile getirmiştik. Yapılmasından üzüntü duyuyoruz. Bu talihsiz olayın uzlaşma, barışın tesisi ve Irak'taki normallik sürecini etkilememesini umuyoruz'' dedi.
VATİKAN: TRAJİK OLAY
Vatikan'dan yapılan açıklamada ise Saddam Hüseyin'in idam edilmesi ''bütün ölüm cezaları gibi trajik bir olay'' olarak değerlendirildi.
Açıklamada, infazın ''kan davası ruhunu kışkırttığı ve Irak'ta yeni bir
şiddetin tohumu ektiği'' ifade edildi.
IRAK'IN ESKİ BM BÜYÜKELÇİSİ: ''ARAP DÜNYASI BİR KAHRAMANI KAYBETTİ''
Irak'ın eski BM Büyükelçisi Muhammed el-Duri, Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in idam edilmesiyle ilgili olarak, ''Arap dünyasının bir kahramanı kaybettiğini'' belirtti.
El-Duri, Arap birliğini savunan ve İran ile İsrail etkisine karşı mücadele
veren Saddam'ın asılmasını ''Irak'ı eşi görülmemiş bir çöküntüye sürükleyen ABD işgalinin son büyük hatası olarak'' değerlendirdi.
Eski büyükelçi, ''Arap birliği, İran ve İsrail'in etkisine karşı mücadele
onun amaçlarıydı, başarılı olsun ya da olmasın'' diye konuştu.
Saddam'ın ölümü nedeniyle büyük acı hissettiğini ve Saddam'ın ailesi için
üzüntü duyduğunu ifade eden el-Duri, ''Biz insanız. Hayvan değiliz. Her çeşit ölüm için üzülmeliyiz. Saddam 35 yıl boyunca Irak'ı yönetti. İyi ya da kötü, o bir insandı'' dedi.
El-Duri, Saddam Hüseyin'in devrilmesi üzerine görevinden ayrılmış ve
Birleşik Arap Emirlikleri'ne yerleşmişti.
KUVEYT
Irak'ın ABD tarafından devrilen devlet başkanı Saddam Hüseyin tarafından 1990'da işgal edilen Körfez ülkesi Kuveyt'in Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Sabah El Haledi El Sabah, Saddam'ın
insanlığa karşı işlediği suçlardan ötürü idam edildiğini söyledi.
El Sabah, yazılı bir açıklama yaparak, "Saddam Hüseyin'in insanlığa karşı
işlediği suçlardan ötürü idam edilmesi, Iraklıları ilgilendiren bir iştir.
Kuveyt, Saddam rejiminin elinde çok acılar çekti" ifadesini kullandı.
Kuveyt, 1990'da Irak birlikleri tarafından işgal edilmiş, birlikler ABD
önderliğindeki uluslararası askeri koalisyon tarafından şubat 1991'de Kuveyt'ten çıkarılmıştı.
Kuveyt hükümeti, 7 aylık işgal yüzünden Saddam hakkında şikayette bulunmuş, daha sonra da Saddam rejiminin devrilmesiyle sonuçlanan süreçte Irak'ın işgali için köprü görevi üstlenmişti.
AVRUPA KONSEYİ KINADI
Bu arada Avrupa Konseyi, Saddam Hüseyin'in asılmasını kınadı.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis, yaptığı yazılı açıklamada,
"Saddam Hüseyin cezalandırılmayı hak eden acımasız bir suçluydu ama öldürülmemesi gerekiyordu. Saddam Hüseyin, suçlarının hesabını vermedi, sadece öldü, oysa Irak halkı her gün şiddet ve kaosla karşı karşıya yaşamaya devam ediyor" ifadesini kullandı.
Davis, Iraklıların adam asmaya ya da misillemeye değil adalete, uzlaşmaya ve barışa ihtiyacı olduğunu da belirterek, şunları kaydetti:
"Irak, medeni dünyaya katılma fırsatını kaçırmıştır. İdam cezası zalimce ve barbarcadır. Iraklı yetkilileri, idam cezasını kaldırmaya çağırıyorum. Geç ama, Irak'ın idam cezasını kaldıran demokratik ve medeni ülkelerin büyük çoğunluğuna katılması için çok da geç değil."
Saddam Hüseyin, Duceyl davasıyla ilgili olarak 5 kasımda idama mahkum
edilmişti. Ceza, bu sabah erken saatlerde bilinmeyen bir yerde infaz edildi.
GÜNEY KORE
Güney Kore, Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in idam edilmesinden sonra, Irak hükümetinin ve halkının zorlukların üstesinden gelmesini umduğunu ifade etti.
G. Kore Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Orta Doğu ve Irak'taki
durumun yakından izlendiği belirtilerek, şöyle denildi:
''Hükümetimiz, Irak halkı ve hükümetinin, ulusal uzlaşma, istikrar ve
ekonomik yapılanma gibi Irak'ın gelecekteki gelişimi için bugünkü zorlukların üstesinden gelmesini ummaktadır.''
PRODİ: "İDAMIN, GERİLİMİ TIRMANDIRMASINDAN ENDİŞELENİYORUM"
İtalya Başbakanı Romano Prodi, Saddam Hüseyin'in idam edilmesinin Irak'ta gerilimi tırmandırmasından endişelendiğini söyledi.
Prodi, tatil nedeniyle bulunduğu Bologna'daki evinden çıkışı sırasında
yaptığı değerlendirmede, "İdamın, gerili tırmandırmasından endişeleniyorum. İlk saatlerde olan hadiseler bunu gösteriyor. Temennim, bu tür olayların devam etmemesidir" dedi.
Prodi, konuya ilişkin kaygılarını dün itibarıyla da dile getirmiş olduğunu anımsatarak, şöyle konuştu:
"İdam cezası konusundaki görüşlerimi dün de açıklamıştım. Bugün itibarıyla idamın infazıyla birlikte, beklendiği üzere gerilim ve şiddet olayları da gözlenmiş bulunmakta. Dilerim, olaylar bu kadarla sınırlı kalır. Dün idam cezasını kınadığımı açıklarken, bunun gerilimi arttırabileceğine de değinmiştim."
RUSYA:IRAK'TA DURUM DAHA DA KÖTÜLEŞECEK
Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Saddam Hüseyin'in idam edilmesi sonrasında askeri ve siyasi durumun Irak'ta daha da ağırlaşacağını ve etnik çatışmaların artacağı belirtildi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Mikhail Kamynin ikili ve çoklu ilişkiler temelinde bölgede istikrarın getirilmesi için Rusya'nın yardım etmeye hazır olduğunu ifade ederek, "Irak'ta durum en kötü senaryoya doğru hızla yol alıyor. Ülke büyük çaplı bir sivil savaşa doğru gidiyor. Saddam Hüseyin'in idam edilmesi dini ve etnik tansiyonun artmasına ve çatışmaların hız kazanmasına neden olacak." dedi.
Rusya aşırı milliyetçilerden oluşan bir grup Moskova Irak Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi yaptı. Rus parlamentosunun alt kanadı Duma'nın Başkan Yardımcısı ve aşırı milliyetçi Rusya Liberal Demokrat Parti Başkanı Vladimir Jirinovski'nin öncülüğünde toplanan partililer idamı protesto ettiler.
Saddam Hüseyin'in idam edilmesini değerlendiren Ria-Novosti politika yorumcularından Marianna Belenkaya, "Irak diktatörünün idam edilmesi tüm devlet liderlerine önemli bir işaret veriyor. Er ya da geç bir gün yaptıklarının hesabını mutlaka verecekler. Saddam'ım idam edilmesinde olduğu gibi hiç kimse işlediği suçların yanlarına kâr kalmayacağını bilmesi gerekir. Devlet başkanları da günahlarının cezalarını çeker." ifadelerini kullandı.
AJANSLAR
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
