|
 |
|
  |
|
 "Kentsel dönüşüm için 10 yıl lazım"
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul gibi bir kentte insanları bir yerden bir yere taşıyarak kentsel dönüşümü yapmanın birkaç 10 yılı alacağını söyledi.
Topbaş, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayında düzenlenen ''Bütünleşik Afet Riski Yönetimi'' konulu uluslararası konferansta, basın mensuplarının 17 Ağustos 1999 depreminin 7. yıldönümünde İstanbul'da depreme yönelik yapılan hazırlıklara ilişkin sorularını yanıtladı.
Türkiye'de depreme en fazla hazırlık yapan kentin İstanbul olduğunu, bugüne kadar ciddi adımlar atıldığını ve bu adımların hala devam ettiğini dile getiren Topbaş, bugünkü sorunların doğru yerlere doğru yapıların yapılmamış olmasından kaynaklandığını söyledi.
Topbaş,
17 Ağustos depreminin ciddi bir uyarı olduğunu, ancak olası depreme karşı kısa sürede hazırlanmanın da mümkün olmadığını
ifade ederek, bugüne kadar yapılan çalışmalara ilişkin şu bilgileri verdi:
''İstanbul'da depreme hazırlanmak için ilk adım olarak Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü kurduk. Ardından kentin jeolojik haritaları
çıkartıldı, zemin etüdleri yapıldı. Şu anda 10 ilçeyi kapsayan tarama çalışmalarımız var. Zeytinburnu tamamlandı. Uygulama için yasal
çalışmalar gerekiyor. Bu düzenleme, kentsel yenileme açısından bizim ufkumuzu açacak kanun olacaktır. Risk alanlarını azaltıcı tedbir alma
çalışmalarımız var. Özellikle viyadük ve kavşakları güçlendirme çalışmalarının büyük bölümünü bitirdik. İstanbul Büyükşehir
Belediyesine ait binalardaki güçlendirmeler büyük ölçüde bitti. Ama halkın yaşadığı riskli yaşam alanlarını kentsel dönüşüm adı altında
iyileştirmeye tabi tutmak için İstanbul Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi ile birlikte yeni yerleşim alanlarını tespit
ediyoruz.''
BİNANIZIN DEPREME DAYANIKLILIĞINI SORGULAYIN
Topbaş, bu yıl bütçeden deprem harcamalarına 220 milyon YTL ayrıldığını, bunun dışında itfaiyeyi güçlendirmek için yurt dışından
90 milyon dolar civarında destek aldıklarını ve bütün bunların ciddi rakamlar olduğunu söyledi.
Vatandaşların aldığı binanın depreme dayanıklı olup olmadığını mutlaka sorgulaması gerektiğini, bunu da belediye aracılığıyla yapması
gerektiğini dile getiren Topbaş, böylece bir otokontrol olacağını ve müteahhitlerin de sağlam binalar yapmak zorunda kalacaklarını
kaydetti.
Topbaş, riski azaltmanın yolunun doğru malzemeyle, doğru yerde, doğru yapılar yapmaktan geçtiğini, bu nedenle KİPTAŞ aracılığıyla
depreme dayanıklı evler yaparak halka örnek olmaya çalıştıklarını bildirdi.
Hiçbir vatandaşın bundan sonra kaçak bina yapmamasını, mevcut binasına kaçak ilave katlar çıkmamasını ve binaların mutlaka teknik
yeterliliği olan insanlar tarafından yapılması gerektiğini vurgulayan Topbaş, ''Geçmişte 'çeker mi, çeker, iki kat daha yapılır' anlayışıyla
yapılan ve bugün gecekondu apartmanların oluşmasına neden olan anlayışın ortaya çıkardığı sıkıntıları bugün yaşıyoruz. Riski
azaltmanın tek yolu, gerekiyorsa binalarımızı yıkıp yeniden yapmak, güçlendirme mümkünse güçlendirmelerini yapmak ve sağlıklı yapılarda
insanlarımızı yaşatmaktır. Bize düşen de budur'' dedi.
RİSKLİ BİNALAR
Topbaş, İstanbul'da 1 milyon 600 bin binanın birçoğunun risk taşıdığını, ancak herkesin ''En son benim binam yıkılır. Bu inşaatı biliyorum yapılırken çok sağlam yapıldı'' anlayışında olduğunu, oysa fazla demirin doğru yerde kullanılmaması halinde de binanın sağlam olamayacağını vurgulayarak, şunları söyledi:
''Biz diyoruz ki, risk taşıyan bölgelerde, özellikle yoğunlaşmanın yaşanmadığı alüvyonlu yerler, vadi ve dere yataklarında yapılar çok
sağlam yapılar da, kazıklama sistemiyle yapılmamışsa risk taşıyor anlamına geliyor. İstanbul'un çok büyük acılar yaşamadan deprem
riskini azaltması için çok ciddi bir kaynağa ihtiyaç var. Çok ciddi bir kaynak olsa, herkes bize güvense, 'bu konuda her türlü yetkiyi
size veriyoruz. İşte şu kadar da para' dese, o zaman 10 yıl içinde her şeyi yeniden yapabilirsiniz. Ancak bir taraftan hayat devam ediyor.
İnsanları bir yerden bir yere taşımak çok kolay bir iş değil, büyük bir iş. İngiltere 30 hektarlık bir alanda 10 yıldan beri kentsel dönüşüm çalışması sürdürüyor, hala bitirilmiş değil. İstanbul gibi bir kentte bu işe girmek birkaç on yılı alır.''
''DEPREMİN EKONOMİYE ETKİSİ''
Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Kandili Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa
Erdik de, İstanbul depreminin yalnız konutların yıkılması, insanların ölmesi gibi yaklaşımlarla ele alındığını, ancak olası depremin sanayi
ve ekonomiye etkilerinin de ele alınması gerektiğini söyledi.
Kentteki büyük ölçekli tesislerin büyük bölümünün iyi durumda olduğunu, ancak küçük sanayinin çok kötü durumda bulunduğunu anlatan
Prof. Dr. Erdik, bu tür işletmelerde deprem sonrası işçilerin işe gelmelerinin mümkün olmadığını kaydetti.
Prof. Dr. Erdik, bu tür küçük işletmelerin işletmesini kapatıp gittiğini, devletin işini kurması için kendisine kredi vermesinin de çözüm olmadığını vurguladı.
Küçük işletmelerin çok iyi örgütlenmesi ve belli bir sigorta sisteminin işlemesi gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Erdik, şunları söyledi:
''DASK sistemi sadece konutlar için işleyen bir sistem. Bu sistemin küçük sanayiye de entegre edilmesi ve bunların da zararlarının telafi edilmesi gerekir. Diğer türlü büyük bir deprem sonrasında meydana gelebilecek en düşük endüstriyel hasar 4-5 milyar dolar civarında olacak, 200 bine yakın insan işsiz kalacaktır.
İstanbul'daki büyük bir sanayinin durması demek, bu sanayi ile birlikte tedarikçilerin de durması, işçilerin maaşlarının ve vergilerin ödenmemesi demek. Bunlar zincirleme uzun süre devam eden etkiler.''
Prof. Dr. Erdik, İstanbul'da böyle bir şey olduğunda borsanın ne olacağını düşünmek gerektiğini, ayrıca para piyasasının bir kısmını tespit eden Kapalıçarşı'nın depremde çok başarılı bir sınav vereceğini sanmadığını belirtti.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, İSO ve belediyenin bu konuda çalışmalar yapması gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Erdik, gelişmiş ülkelerde deprem sonrası ekonomik kayıpların uzun dönemde kişi başına 20-40 bin dolar arasında, gelişmekte olan ülkelerde ise 10 bin dolar civarında olduğunu söyledi. Prof. Dr. Erdik, ''Risklerin, mali kayıpların sigorta sistemiyle transferi mümkün. İyi bir deprem sigortası sistemi kurarsanız, reasüranslar kanalıyla bu bütün global piyasalara yansır ve absorbe edilebilir. Bu nedenlerle küçük işletmelere devletin sahip çıkması, DASK benzeri bir sigorta sistemi getirmesi lazım. Büyük işletmelerin afet anı için planları var. Onları da İstanbul'daki deprem zararlarını azaltma çalışmalarına çekmek lazım'' dedi.
(AA)
|
