Ekonomi nereye gidiyor? Ona bakalım...

Ekonomide bazı istatistiksel veriler vardır ki önümüzdeki dönemde ekonominin hangi yöne gideceğini gösterir. Bu verilere öncü göstergeler diyoruz. Her ülkenin para otoritesi, bu verileri dikkate alarak ileriye dönük para politikasını belirler. Kapasite kullanım oranı, sanayi üretim endeksi, ara malı ithalat rakamları, tüketici kredilerinin değişim oranları, elektrik üretim miktarı, trafiğe kayıtlı araç sayısı, toplanan vergiler, Merkez Bankası (MB) beklenti anketi sonuçları başlıca öncü göstergelerdir.
Ülkemizde de MB para politikasını belirlerken öncü göstergeleri dikkate alması gerekir. Sanayicilerden bankacılara kadar geniş bir yelpazedeki iş dünyası ise yatırım kararlarını verirken MB'nin para politikasının önümüzdeki dönemde ne olacağını tahmin etmeye çalışır. İş dünyasının çok yakından takip ettiği öncü göstergelerin son değerlerini ve bu değerlerin yorumlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.

Ekonomi hızlı soğudu
Son üç aydır açıklanan kapasite kullanım oranları (KKO) geçen yılın aynı ayına göre düşüş göstermektedir. En son geçen hafta açıklanan veri % 80.6 ile geçen yılın aynı ayına göre % 3.5'lik eksik kapasite kullanımına işaret etmektedir. KKO verisinin detaylarını incelediğimizde ekonominin görünenden daha hızlı soğuduğu görülecektir. Çünkü son dört ayda kamu ve özel kesimin kapasite kullanım oranları arasındaki makas açılmıştır. Bu dönemde kamu kesimi kapasite kullanım oranı % 80.7'den % 92.1'e yükselmiş, % 79.9 olan özel kesim kapasite kullanımı oranı % 77.5'e gerilemiştir.
Diğer bir öncü gösterge olan sanayi üretim endeksi (SÜİ) bir önceki yılın aynı ayına göre artış gösterse de, geçen yıl görmeye alıştığımız çift haneli artış oranları bu yıl görünmemektedir. Son üç ayda SÜİ ortalama olarak %3 artarken bu oran geçen yıl %16.2 olmuştu . Haziranda SÜİ sadece %1.6 artış kaydetmiştir. Alt sektörler itibariyle bakıldığında 22 alt sektörden 11'i küçülme göstermiştir. Küçülen sektörlerin ana metal sanayisi, tekstil, giyim eşyası imalatı gibi emek yoğun sektörler olduğu düşünüldüğünde ekonominin önümüzdeki döneminde daha da yavaşlayacağını söyleyebiliriz.
Ara malı ithalat istatistikleri de ekonominin ne yönde ilerlediğini gösteren diğer bir öncü göstergedir. Haziran ayı ara malı ithalat rakamları geçen yılın aynı ayına göre % 18.4 artış gösterse de bu artış rakamı bu yıl için kaydedilmiş en düşük artış oranıdır. Son gelen ara malı ithalat rakamları da ekonomide durgunluğa işaret etmektedir.

Durgunluğa dikkat
BDDK tarafından temmuz sonu itibariyle yayınlanan verilere göre tüketici kredileri son bir yıllık ortalama büyüme hızının üstünde artmaktadır. Ancak konut kredileri hariç tüketici kredilerinin artış oranında bir azalma gözlenmektedir. Düşen kredi oranları ve uzayan vadelere rağmen taşıt sektöründe kredi kullanım oranındaki artışın azalmaya başlaması ekonomide durgunluğa işaret etmektedir.
Bankaların son günlerde mevduata verdikleri faizleri yarım ila 1 puan arasında düşürdükleri gözlemlenmektedir. Bu düşüşün arkasında yatan neden ise yeni kredi müşterisi bulmakta bankaların çektiği zorluktur. Şu an için istatistiklere yansımayan ancak gözlemlediğimiz bu durum ekonominin durgunluğa girmekte olduğunun diğer bir işaretidir.
MB tarafından yapılan beklenti anketlerinde ağustos ayı TÜFE beklentisi % 0.29, yıl sonu TÜFE beklentisi ise % 6.99 ile resmi hedefin altındadır.
Ekonomideki öncü göstergeler, bankacılık sektörü kredi stoku gelişmeleri ve MB beklenti anketleri göz önüne alındığında ekonomide talep yönlü enflasyon baskısının ortadan kalktığını ve ekonominin geçtiğimiz yılların gerisinde bir büyüme sergileyeceğini söyleyebiliriz. Yurtdışı finansal şoklar olmaması ve Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin inadı bırakması halinde, önümüzdeki ay yapılacak Para Kurulu Toplantısı'ndan sonra MB'nin yarım puana kadar yapacağı bir faiz indirimi piyasalarca sürpriz olarak algılanmayacaktır.