Gazi Erçel YTL yatırımının daha avantajlı olduğunu tekrar hatırlattıktan sonra ille de döviz diyenlere döviz sepeti oluşturmalarını öneriyor.
Risk almayı mı, tutucu olmayı mı tercih edersiniz? Birikimlerinizi değerlendirirken riskin ne kadarını alacağınıza karar vermeniz lazım. Tasarruflarınızdan orta ve uzun vadede yararlanmak isterseniz benim tercihim muhafazakâr olup riski azaltmaktır. Ancak riski seviyorsanız, sonucuna katlanabileceğinizi düşünürseniz, muamele veya spekülasyon saiki ile tuttuğunuz birikimleri, profesyoneller aracılığı ile ve riskleri hesap ederek değerlendirebilirsiniz. Yumurtaları bir sepete koymayın. Eğer koyacaksanız sepetin sağlam olup olmadığına bakın.
Riskler nerede? Finansal risklere kısaca değinelim. * Ödenememe riski: Paranızı ana para ve faizi ile geri alamamaktan kaynaklanan risk türüdür. Yatırım yaptığınız ürünü vadesinde geri ödeyecek olanın mali durumunun bozulması sonucu iflas etmesi, batması veya ödemek istememesi sonucunda oluşur. Devletin bu duruma düşeceği düşünülemez. Sonuçları çok ağırdır. Öte yandan devlet bazı ürünlere limitli garanti vermiştir. * Bankalardaki mevduat: Kişi başına 50.000 YTL devlet garantisinde. * Hazine bonosu ve tahvili: Tamamı devlet garantisinde. * Repo: Gerçek repoysa, karşılığında menkul değer varsa borçlunun garantisinde. * Hisse senedi: İlgili kurumun garantisinde. * Kurumsal tahviller: Borçlu kurumun garantisinde. * Yurtdışında çıkarılan YTL tahviller: Çıkaran kurumların garantisinde, * Yurt dışı döviz mevduatı: Yatırılan ülkelere göre değişik garantiler var. * Yabancı Yatırım Fonları: İçeriğine bakmak gerekir. Hisse senedi ve kurumsal tahviller, bu
kurumların garantisindedir. Devlet veya hazine tahvilleri var ise ilgili devletin garantisi vardır. Yurtdışında bu tür yatırımlarda kurumlara ve tahvillerine kredi değerleme kurumları dereceler verirler. AAA, AA, A, BBB, BB gibi. Bunlara dikkat etmek gerekir.
Likidite riski * Bir ürüne yatırım yaptınız. Çeşitli nedenlerle bunu nakde çevirmek istiyorsunuz. Bu isteğinize yanıt bulamazsanız, isteğinizi yerine getiremezsiniz. Bu bir risktir. Bunun için ikincil piyasa derin olmalıdır. Mevduat için anlaşmanıza bağlıdır. Faizi kaybedebilirsiniz. Gayri menkule yatırım yapmışsanız nakde çevirmek zordur.
Vergi riski * Yatırım yapmadan önce vergisini hesaplamanız gerekir. Buradaki risk, hükümetin vade sonuna kadar yeni vergi koyması ile çıkabilir. Unutulmaması gereken bu tür gelirlerin kayırt içinde olması ve 5 yıl içinde incelemeye tabi olabilmesidir. Bir iki yıl bir şey olmadı demek, beş yıl içinde olamaz demek değildir.
Faiz riski * Genel kural şudur: Faiz artarsa tahvil ve bononun fiyatı düşer, mevduat vadesine kadar daha az getiri sağlar. Bu, vadesi uzun ve sabit faizli ürünlerde önemli bir risktir. Bu nedenle, senaryolardaki büyüme, enflasyon ve Merkez Bankası faiz oranlarının yakından takip etmek bu açıdan şarttır.
Döviz riski Döviz fiyatlarının artması ve azalması yanında birikimler ile harcamalar arasında yabancı para uyuşmazlığından da ortaya çıkar.
Türkiye'de sıkça rastlanan bir risktir. Yabancı Para Yatırım Araçlarının Değerlendirilmesi: Döviz Mevduatı, Hazine'nin Yabancı Para tahvilleri, Yabancı Fonlar. Yabancı para yatırımlarının geçen yılki performansları: Geçen yıl Euro döviz mevduatı, % 6,1, dolar mevduatı ise % 2,3 getiri sağlamış. Bunu TL'ye çevirip hesapladığınızda eksi rakamlardasınız. Dolarda % 13,1 kayıp var. Hazine'nin, uluslar arası düzeyde faiz düşüklüğü ve Türkiye'nin risk priminin azalması nedeniyle Eurobond tahvillerinin avantajı 2004 de kayboldu. Yabancı fonların getirileri de tatminkar olmadı.
2005 ve İlerisi Önce bir gerçeği belirtelim. ABD Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan'in deyimi ile "Döviz kurlarını tahmin etmenin yazı-tura atmaktan bir farkı yoktur." Bu gerçekçi bir yaklaşımdır. Dolar mı yoksa Euro mu tutayım diye kafanızı yormayın. Orta ve uzun vade için sepet yapın. YTL'nin getiri olarak avantajını defalarca dile getirdim. Ancak, dövizde kalmak istiyorsanız bunu bir sepete koyun. Benim tercihim, yüzde 50 Dolar, yüzde 50 Euro dan oluşan bir döviz sepeti uygun olur. YTL araçlarından daha az getiri alırsınız ama yazı tura oynamamış olursunuz. Kurumsal yatırımcılar ise döviz gelir ve giderlerine göre bu sepeti ayarlayabilirler. Yurt dışı bankalar, hisse senedi veya bono fonları veya bireysel yatırımları düşünüyorsanız bunlar için iyi profesyoneller bulun.
