|
 |
 |
 |
 |
|
Demiryollarında 10. yılda kaldık
Demir ağlarla ördük yurdu... Ya sonra? 50 yıl ciddi yenileme yapılmadı. 10 yıldır tek ray döşenmedi. Şimdi tren yine gözde
Devlet Demiryolları Genel Müdürü Süleyman Karaman, Ankara-İstanbul arasını 5 saate indiren hızlandırılmış trenin Türk demiryolu tarihinde bir milat olduğunu söyledi:
OTOMOBİL HIZINI GEÇTİ
"Bizde tren hızı ortalama 55, otobüs hızı 65, binek oto hızı 90 kilometre. Şimdi hızlandırılmış trenle hepsini aştık. Bundan sonra yeni hatlar açılacak."
***
'Kara tren'in bahtı açıldı
Demiryollarının 'kara talihi', İstanbul-Ankara arasını 7.5 saatten 5 saate düşüren 'hızlı tren' projesi ile değişimin ilk işaretini verdi. Avrupa Ulaşım Ağı projesinin AB sürecindeki Türkiye'de demiryollarına ilgiyi artırması bekleniyor.
Ucuzluğu ve güvenli oluşuyla yük ve yolcu taşımacılığında ulaşımda en önemli alternatif olarak sunulan demiryolları ne yazık ki yıllarca ihmal edildi. Ancak son birkaç yıldır 'kara trenin' bahtı açılmaya başladı. Metro, Marmaray, Tüpgeçit derken, Türkiye Devlet Demiryolları'nın "Hızlandırılmış Tren" projenin uygulanmaya geçmesiyle birlikte yeni bir aşamaya daha gelindi. Hızlandırılmış tren ilk yolculuğunda İstanbul -Ankara arasını 5 saatte katederek söylenenlerin lafta kalmadığını da kanıtladı.
SAATTE 150 KİLOMETRE
Devlet Demiryolları Genel Müdürü Süleyman Karaman hızlandırılmış trenin Türk demiryolları tarihinde bir milat olduğunu söylüyor. Bunun hızlı trenle karıştırılmaması gerektiğini vurgulayan Karaman, "Bu hızlı tren değil. Mevcut hatların iyileştirilmesiyle hızlandırılmış tren. Aslında mevcut hatlar yapıldığı zaman trenler bugünkünden daha hızlı gidebilirdi. Ancak lokomotifler yavaştı. Şimdi biz lokomotifi hızlandırdık.ve maksimum hızını 150 km'ye çıkardık. Yol durumu, elverdiğinde 150, uygun olmadığı zaman ise 80 kilometreyle seferimizi gerçekleştirdik" diyor. Türkiye'de trenlerin ortalama saatteki hızının 55 kilometre olduğunu hatırlatan Karaman konuşmasına şöyle devam ediyor: "Şimdi meselenin özü şu. Bu altyapı niye şu ana kadar yapılmamış gibi sorular geliyor. Aslında son on yılda Türkiye'de ray yok. Yani ray alınamamış. Son 50 yıldır doğru dürüst yenileme yapılmamış. Bizim yaptığımız şey eskiyen rayları, eskiyen makasları, eskiyen traverstleri değiştirmek. Yolun alt yapısında bir problem yok ki. Atatürk zamanında yapılan bu yollar gerçekten çok sağlam yapılmış."
MEĞER ÇOK UCUZMUŞ
Mevcut hatların iyileştirilerek trenlerin hızlandırılmasının maliyetinin oldukça düşük olduğunu kaydeden Karaman, "Türkiye'de tren hızı ortalama 55 kilometre, otobüs hızı da 65  kilometre. Biz hiç yol yenileme yapmadan bunun üstüne çıkacağız. Mesela Ankara-İstanbul arası 7.5 trilyona mal oldu. Kilometre başı 15 milyar lira. Yani 10 bin kilometre yol için 150 milyon dolarlık para lazım. Hiçbir şeyi ithal etmiyoruz, hiçbir şeye para vermiyoruz, parayı sadece malzemeye veriyoruz" diyor.
GELECEK DEMİRYOLUNDA
Dünyada demiryollarının öneminin giderek arttığını ifade eden Karaman şunları anlatıyor: "Demiryolları konusunda AB çok önemli projeler başlattı. Avrupa'dan Asya'ya Türkiye'nin köprü olduğu transit geçiş yolları yapılacak. AB destekleyecek. Halen bir çalışma yapıyoruz. Avrupa Yatırım Bankası 200 milyon Euro krediyle destekliyor. Ayrıca Dünya Bankası katkısı da var. AB'nin direktifleri doğrultusunda bu hatlar yap işlet devret metoduyla gerçekleştirilecek. Biz bir yandan varolan hatlarda trenlerin hızlarını artırmaya dönük çalışmalar yaparken bir yandan da hızlı tren projelerini gerçekleştireceğiz."
AB PROJESİ KURTARACAK
Türkiye'deki demiryolları politikasının 'kara talihinin' değişiminde Avrupa Birliği sürecinin de büyük etkisi olacak. Avrupa ülkelerinde önceki yıllarda başlatılmış olan yüksek hızlı demiryolu hatlarının yapımları da hızla devam ederken, AB Komisyonu TEN adı altında Avrupa Ulaşım Ağı projesini yürürlüğe koymayı kararlaştırdı. Avrupa Konseyi' nin Aralık 1994' de Essen' de yaptığı toplantıda onayladığı 14 öncelikli TEN projesinin dokuzu demiryolu alanında ve çoğu da yüksek hızlı demiryolu hatları. Toplam 112 milyar dolar tutarındaki öncelikli TEN projelerinin yüzde 80' i demiryolu yatırımı, yüzde dokuzu da karayolu/demiryolu bağlantıları üzerine. 2015 yılını hedef alan uzun dönemli planda Avrupa' da toplam 30 bin kilometre yüksek hızlı demiryolu ağı öngörülüyor. Bunun  19 bin kilometresinde hızın 250 km/saat' in üzerinde olması planlanıyor. Uzun dönemli plan, Avrupa'nın yüksek hızlı demiryolu ağının Viyana-Budapeşte-Belgrad-Sofya üzerinden Türkiye' ye bağlanmasını da öngörüyor.
SEVEN ÇOK BİNEN YOK
Demiryollarının yeniden canlandırılması düşünülürken TCDD'nin geçtiğimiz yıl yaptırdığı bir anket ise ortaya ilginç bir sonuç çıkardı. Araştırmaya göre Türk halkının yüzde 98'i demiryolu ile seyahat etmeyi zevkli buluyor. Ancak rakamlar halkın çok sevmesine karşın ancak yüzde 3'ünün trene bindiğini gösteriyor. DİE'nin 1998 yılında yaptığı bir çalışmaya göre Türkiye genelinde 195 milyar yolcu/km. olan yolcu taşımacılığının yüzde 95'i karayollarında seyahat ediyor. Yolcu taşımacılığında demiryolları yüzde 3.1 ile ikinci, havayolları yüzde 1.6 ile üçüncü, denizyolları ise yüzde 0.1 ile son sırada. DİE'nin aynı çalışmasında yıllık 160 milyar ton/km olan toplam yük taşımacılığının yüzde 94.5'inin yine karayoluyla taşındığı belirtiliyor. Yük taşımacılığında da yüzde 5.3 ile demiryolları ikinci, yüzde 0.2 ile havayolları üçüncü. Türkiye'de yük ve yolcu taşımacılığı her yıl yüzde 5 ile yüzde 8 oranında artış gösteriyor. TOBB'un yaptığı tahminlere göre Ankara-İstanbul güzergahında yolcu talebi 2010 yılında 40 milyon kişiye ulaşacak. Halen Türkiye genelinde yıllık yolcu taşımacılığı 200 milyar yolcu/km. Yük taşımacılığı ise 160 milyar ton/kilometre. TOBB, Türkiye genelinde de yolcu taşımacılığının 540 milyar yolcu/km'ye ve yük taşımacılığının 300 milyar ton/km'ye çıkacağını belirtiyor. Mevcut karayolları ve demiryollarıyla ne Ankara-İstanbul güzergahındaki yolcu ve yük talebini, ne de Türkiye genelindeki yolcu ve yük talebini ekonomik bir şekilde karşılamak mümkün olabilecek.
NEVZAT ATAL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
