|
 |
 |
 |
 |
|
Omurgaya yapılan yama felçli hastayı ayağa kaldırıyor
Omurgasındaki sorun sebebiyle dayanılmaz ağrılar çeken, hareket edemeyecek duruma gelen, hatta felç geçiren hastalar, artık "omurga yaması" ile tedavi ediliyor. Prof. Dr. Muzaffer Bayhan ve Op. Dr. Özcan Çıklatererlio, kısmi felçli Erol Simavi'yi bu yöntemle ayağa kaldırdı.
* Erol Simavi'yi yataktan kurtaran omurga ameliyatı nasıl yapılıyor? Bu çok özel bir teknik mi?
"Spinal Füzyon" adı verilen bu ameliyatlarda, vücudun başka bir yerinden alınan kemik, sentetik kemik ya da bazı mekanik enstrümanlar kullanılıyor. Omurgadaki hasarlı bölge bunlarla desteklenirken, kişinin normal fonksiyonlarını sürdürmesi sağlanıyor.
* Yani omurgaya yama yapıyorsunuz, vücudun neresinden kemik alıyorsunuz ya da ek materyal olarak ne kullanıyorsunuz?
Vücudun genelde kemik alınan yeri sağ kalça kemiği oluyor. Bunun için üretilmiş sentetik maddeler de var. Hayvan dokularından ya da kadavradan yararlanabiliyoruz. Her türlü hastalığa karşı incelemesi yapılan bu kemikler tercih ediliyor. Ancak bazı hastalarımızda, Erol Simavi'de de olduğu gibi, vücudun daha kolay uyum sağlaması için kalçadan eski iki buçuk lira büyüklüğünde bir parça alıp, onunla ekleme yapıyoruz. Hastaya bu operasyonun pek bir yan etkisi olmuyor.
BAŞARI ORANI YÜZDE 90
* Bu ameliyatlar kimlere uygulanıyor?
Travmaya bağlı, çökme, patlama kırıklarında uyguluyoruz. Bir omurun diğer omur üzerinde kaymaya yol açtığı durumlarda işe yarıyor. Kemik erimesine bağlı olarak omurlarda gelişen çökme kırıklarında, başka bir organdan yayılıp omurgayı tutan tümörlerin yarattığı harabiyeti giderebiliyoruz. Genelde omurgaya yeniden sağlam bir yapı kazandırmak ve böylece omurilikten çıkan sinir köklerini mevcut ya da olası bir basıdan korumak amacıyla bu ameliyatları tercih ediyoruz.
* Ameliyat sonrasında hastalar yataktan kalkıp hemen yürüyebiliyorlar mı?
Bu, hastanın durumuna göre değişiyor, ancak pek çoğu ameliyatın ardından ertesi gün adım atıp yürüyor. Ameliyat sonrası dönemde, hastalara ameliyatı takip eden gün çelik balenli korse ya da servikal boyunluk takmak suretiyle, destek veriyoruz. Ameliyatın niteliğine göre değişmekle birlikte, taburcu olduktan sonra bir süre daha bazen bu materyaller kullanılıyor.
* Bu ameliyatlarla insanları omurilik felcinden kurtarmak mümkün mü?
Vücuttaki hemen her doku harabiyete uğradıktan sonra kendini yenileme yeteneğine sahiptir. Bunların arasındaki tek istisna ise, sinir dokusu yani beyin ve omurilik hücreleridir. Eğer tam bir harabiyet söz konusu ise, zarar gören hücrelerin yerini fonksiyon yeteneği olmayan bağ dokusu, yani destek dokusu doldurur. Bu da, o hasar gören sinir dokusunun bir daha aynı fonksiyonu göremeyeceği anlamına gelir. Bununla birlikte, pek çok omurilik yaralanması tam bir hasara yol açmaz. Cerrahi girişimler ve yoğun fizik tedavi ile hastalar büyük oranda fonksiyonel hale gelebilir.
* Kimler ameliyatla düzelebilir?
Eğer problem yavaş ilerleyen bir tümör ya da omurgada ender de olsa rastlanan damarsal anomalilerden kaynaklanan, kanamaya bağlı bir felç ise, bu yöntemi uygulayabiliyoruz. Omurgalar arasındaki disklerin fıtıklaşmasından kaynaklanan tam ya da kısmi felçlerde, yeni oluşmuş travma hasarları sonucu oluşan felçlerde omurilik üzerindeki baskı kaldırılmalı. Dokunun kendini toparlamasına şans tanınmalıdır. Omurgada harabiyete bağlı bir stabilizasyon problemi varsa, birleştirme ameliyatı yapılmalı. Travma sonrası tam omurga kesilerinde, hastanın en azından tekerlekli sandalyeden yararlanabilmesi için bu ameliyatlar yapılabilir.
* Bu ameliyatın riski var mı?
Cerrahi sırasında verilebilecek zarar; felç, kısmi felç, beyin omurilik sıvısının kızması ve bunun sonunda menenjit gelişmesine neden olabilir. Bu sebeple, ameliyatların özenle uygulanması gerekir.
* Ameliyatların başarı oranı nedir?
Vaka seçimi iyi yapıldığında başarı oranı yüzde 90'a ulaşmaktadır.
* Hangi omurlara müdahale edilemiyor, hangilerine ek yapılabiliyor?
Omurgadaki tüm omurlara müdahale etme ve ek yapma şansımız var. Ekleme ameliyatları her aralığa yapılabilir, ancak sıklıkla boyun, bel bölgelerinde kullanılıyor. Omuriliğin üst seviyeleri ile kan dolaşımının hassas olduğu sırt bölgelerinde cerrahi teknik daha da önem kazanıyor.
AMELİYAT İLERİ YAŞTA DA OLABİLİR
* Bu eke yapay omurilik denebilir mi?
Plaka ya da kullanılan enstrümanlar, omurilik değil omurgaya bir destek görevi verirler. Omuriliğin görevini üstlenecek yapay bir cihaz henüz mevcut değil.
* Ameliyat kaç saat sürüyor?
Hasarın seviyesine göre üç saatten, sekiz-dokuz saate kadar sürebiliyor. Bu ameliyatların spinal cerrahi konusunda eğitim ve deneyim sahibi uzmanlar tarafından, teknik ekipmanı yeterli üniversite ya da belli özel hastanelerde yapılması gerekir.
* Hastanın yaşı önemli mi? Genç hastaları mı tercih ediyorsunuz?
Hastanın ameliyat olmasına ve anestezi almasına engel bir rahatsızlığı yoksa, ileri yaşlarda da bu ameliyatlar Erol Simavi'ye uygulandığı gibi uygulanabiliyor.
* Hastalar bu ameliyatla yatağa bağımlı yaşamaktan yani yatalak olmaktan hemen kurtulabiliyorlar mı?
Yatalak olan, yani hastalığından dolayı hareket etme yeteneği kalmayan hastaların birçoğu, eğer omurgalarında kalıcı bir harabiyet meydana gelmemiş ise, genellikle rehabilitasyon desteğiyle ayağa kalkabiliyor, pek çoğu hiçbir sıkıntı çekmeden günlük yaşantılarına dönebiliyorlar.
ESRA TÜZÜN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
