Kıbrıs'ta başarısızlığın faturası ekonomiye

Enflasyon beklenenden de düşük çıktı. Merkez Bankası hem buna hem de Hükümet ile IMF arasında sorun çıkmayacağına, emeklilere yapılan zamma karşı kaynak paketi açılacağına güvenerek faizleri indirdi. Ek önlemlerin seçim öncesinde alınacağının haberi dün açıklandı. Tüpraş'ın özelleştirilmesi de onaylandı. ABD Merkez Bankası'nın ileride faiz artırabileceğini açıklaması da, Türkiye'nin aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelere yönelik aşırı yatırımı törpüledi, "Yükselen pazar balonunun" havasını kısmen aldı. Ekonomideki olumlu gelişmelere rağmen Türkiye mali piyasaları tersi eğilimler ortaya koyuyor. Hazine faizi yüzde 23.5'e kadar düştükten sonra yüzde 27'ye çıktı ve dün de yüzde 25 dolayında dalgalandı. Dolar kurunda artışlar oldu. Borsa ise 1.52 cente kadar yükseldikten sonra 1.22 cente indi. Neden? Nedenlerin biri, fiyatların gelmiş olduğu düzeylerden kısmen kar realizasyonuna gidilmesi ve Kıbrıs'ta adım atıldıktan sonra mali piyasaları sürükleyecek olumlu haber yokluğu. İkinci neden, ABD Merkez Bankası'nın uyarısıyla Türkiye gibi ülkelere yönelik aşırı yatırımın geri çekilmesi, yani yabancı yatırımcıların kısmen kar realizasyonuna gitmesi.

Masaya oturmak fiyatlarda
- Piyasalarda yükselen fiyatların içinde Kıbrıs'ta masaya oturulacağı ve bunun AB'den müzakare takvimi almada yardımcı olacağı vardı. Kıbrıs'ta işlerin tıkanacağı, görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanacağı ise fiyatların içinde yok. Gerçi son günlerdeki piyasa hareketlerinde Kıbrıs sorununda iyi başlayıp da gerisini getiremediğimizin bir yansıması var. Kıbrıs sorununun çözümü sırasında piyasaların Kıbrıs'la yatıp Kıbrıs'la kalkması gayet doğal. Bunun piyasalara yansıması ve piyasaları dalgalandırması da beklenen bir sonuç. Bu durumda Kıbrıs'ta karşılaştığımız durum ne?

Referans-esas farkı
- 23 Ocak'ta yapılan MGK'da "Annan Planını referans alarak Kıbrıs'ta çözümden yana görüş birliği" oluştuğu açıklanmıştı. Süreç böyle başladı. Türkiye, Kıbrıs sorununda bir adım öne geçti. Ne zaman ki BM Genel Sekreteri Kofi Annan tarafları New York'a çağırdı, Türkiye bir adım geriye düştü. Annan Planını esas değil referans aldığı, planda değişiklikler istediği ortaya çıktı. Bu haliyle işin iyi bir noktaya doğru gitmeyeceği açık. Kıbrıs sorunu en azından 30 yıllık bir sorun ve çözümü zor. Öncelikle Türkiye ve Yunanistan'ın siyasi kararlılığı gerekiyor. Yunanistan'da seçimler var. Ankara'dan ise tek ses çıkmadığı, MGK'nın Annan Planı'nı esas değil referans alması ve bu ikisi arasında önemli farklar olabileceğinin anlaşılmasıyla bir kez daha ortaya çıktı.

Sorun Türkiye'nin
- Sorunun çözümünde Kıbrıs Rum kesiminin ve Yunanistan'ın tuzu kuru. Sorunu asıl çözmesi gereken, telaş etmesi gereken taraf Türkiye. Çünkü, Türkiye AB takvimi ile kısıtlı. Eğer Anan Planı çerçevesinde bir anlaşmaya gidilmezse 1 Mayıs'ta Rum tarafı Kıbrıs'ın tümünü temsilen AB'ye girecek. Türk tarafı giremeyecek. Olayın Türkiye'yi ilgilendiren daha da önemli tarafı ise aralık ayındaki zirvede Türkiye'ye müzakere takviminin verilip verilmeyeceği olacak. Kıbrıs sorununun çözümü ile müzakere takvimi arasında bire bir bağ kurulduğu kesin. Takvim verilmesinde Kıbrıs sorunun çözümü önemli bir rol oynayabilir.

Tezkere dersi
- AB'yi ve dünyayı sorunun çözümüne heveslendirdikten sonra yarı yolda bırakmak, herhalde sorunu çözmeye hiç kalkışmamak noktasından daha kötü. Tıpkı geçen yıl 1 Mart'ta reddedilen Irak tezkeresinde ABD'nin gösterdiği tepkide olduğu gibi. Kullanılan deyim de yerinde. Kıbrıs sorununun çözülmeden yarıyolda bırakılması durumunda Başbakan Erdoğan ABD'den sonra AB nezdinde de karizmasını çizdirmiş olacak. Olumsuz etki sadece bununla sınırlı değil.

Başarısızlığa hazırlık yok
- Asıl büyük fatura ekonomide ortaya çıkabilir. Beklenmeyen, önceden tahmin edilmeyen veya istenmeyen sonuç, görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanması. Halbuki bu risk görüşmelerin başlayacağı ilk günden itibaren var. Piyasalar en çok da buna hazırlıksız. Bunu fiyatlara yansıtmış değiller. Bu noktada umutlar hafif kırılsa da, elbette yitirilmiş değil. Eğer başarısızlık erken tescil edilirse, Kıbrıs'la AB umudu da kırılacağı için, işin siyasi sonuçları ve faturası bir yana, bunun piyasalar üzerindeki olumsuz etkisi beklendiğinden yıkıcı olabilir. Türkiye ve Türkiye ekonomisi ile mali piyasaları bu sonucu kolay kolay hazmetmeyebilir.

Sonuç- "Beklenmedik felaketler daha fazla üzer" Latin Atasözü