En büyük yabancı
Rekor özelleştirme, şimdiye kadar tek kalemde Türkiye'ye giren en büyük yabancı yatırımcıyı da beraberinde getirdi. Konsorsiyumda yüzde 49'luk pay sahibi olan Telecom Italia Grubu, 1.4 milyar doların üzerinde bedel ödeyecek.

3. GSM lisansı için 3 Nisan günü teknik dosyaları ve fiyat zarflarını alan Ulaştırma Bakanlığı, ayrı bir zarfa mühürlediği fiyat zarflarını dün DLH Genel Müdürlüğü toplantı salonunda saat 14.00'te açtı. Komisyon, fiyat zarfları açıldıktan sonra değerlendirme için 15 dakika süre istedi. Daha sonra İş Bankası ve Sabancı önderliğindeki gruplar açık artırmaya davet edildi. Ancak Sabancı liderliğindeki grup adına konuşan Tufan Darbaz, ihaleye açık arttırma aşamasında devam etmeyeceklerini bildirdi ve "İş Bankası'na hayırlı olsun" dedi.

İKİNCİ İHALE 14 NİSAN'DA
4. GSM lisans ihalesi ise 14 Nisan günü yapılacak. İhale, 2 milyar 525 milyon dolar taban fiyat üzerinden gerçekleştirecek. Bu ihaleye, İş Bankası dışındaki 4 grup katılabilecek.

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Onur Özbilen, 3. GSM lisansının gerçek değerini bulduğunu belirtti ve "Türkiye'de, cep telefonu kullanım oranı AB ile kıyaslandığında çok küçük. Nüfusun en az yüzde 40'ının cep telefonu kullanıcısı olacağını ve bu pazardan pay alacağımızı düşünüyoruz" dedi.

Yüksek fiyat taktik mi?
2 mİlyar 525 milyon dolarlık şok teklif, dün sadece diğer grupları değil, bütün iş dünyasını karıştırdı. En yakın takipçisinin 1 milyar 175 milyon dolar üzerindeki bu teklif konusunda "İş Bankası-Telecom Italia, ikinci lisansın satılamaması için bu kadar yüksek fiyat verdi" yorumu yapıldı. Görüşlere göre konsorsiyum 2 milyar doların biraz altına bile teklif verse bile lisansı satın alabilecekti. Bu fiyatla pazara 4. lisansın girişine yüksek baraj konuldu.

Bir portre: ERSİN ÖZİNCE

40 günde iki dev ihale kazandı
İŞ Bankası Genel Müdürlüğü'ne 1998'in Kasım ayında geldiğinde bankanın iştirak politikasını güçlendirmeyi de hedefleyen Ersin Özince, bu hedef doğrultusunda iki büyük hamle yaptı. İlk olarak 3 Mart tarihinde yapılan ihaleyle Petrol Ofisi'ni İş Bankası'nın iştirakleri arasına kattı. Dünkü ihale sonucunda da üçüncü cep telefonu lisansını İş Bankası grubuna ekledi.

HEP BAŞARI
Türkiye'nin en genç banka genel müdürlerinden biri olan Özince, İş Bankası'nın holding gibi çalışması gerektiğine inanıyor. Bu nedenle de sadece bankayı güçlendirmekle kalmayıp iştiraklerini de güçlendirmeye çalışıyor. Türkiye'nin en büyük üç sanayi grubundan biri olan İş Bankası'nın bu özelliğini daha da güçlendiren Ersin Özince, 40 gün içinde Türkiye'nin en büyük iki ihalesini kazanarak bütün dikkatleri üzerine çekti.

Türkiye Bankalar Birliği'nin başkanı da olan Özince, ODTÜ mezunu ve ABD'nin dünyaca ünlü Harvard Üniversitesi'nde 6 ay süreyle eğitim gördü.

İş Bankası'na müfettiş yardımcısı olarak giren Ersin Özince şube müdürlükleri görevlerinde bulundu. 1986 yılında İş Bankası Fon Müdürlüğü'nü kuran ve bu bölümü bir süre yöneten Ersin Özince, daha sonra kredilerden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldu. Özince son olarak da Sermaye Piyasalarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı yaptı. Özince'nin sermaye piyasalarından sorumlu olduğu dönemde İş Bankası, yatırım hesabı uygulamasını başlatarak bu alanda Türkiye'de ilk oldu. Bugün İş Bankası'nın yatırım hesabı sayısı 500 bini aşmış durumda. Bu da Borsa'daki toplam yatırımcı sayısının yarısını ifade ediyor. Nitekim İş Bankası bu yatırımcı sayısıyla Tüpraş'ın halka arzında en çok müşeri sağlayan ve en çok satışı gerçekleştiren aracı oldu.

YENİ PROJELER
"Bir İş Bankası fanatiği" olarak tanınan Ersin Özince, müfettiş yardımcısı olarak girdiği İş Bankası'nda Genel Müdürlüğü Ünal Korukçu'dan devraldı. Özince, sermaye piyasalarındaki tecrübesi sayesinde bankaya kazandırdığı iştirakleri halka açmayı planlıyor.

Ersin Özince bugün İtalyan ortağıyla bir basın toplantısı düzenleyecek 3. GSM ihalesi ve İş Bankası'nın izlediği politikaya ilişkin görüşlerini açıklayacak.

Sadece KDV'si 255 trilyon
İŞ BANKASI Telecom İtalia'nın 2 milyar 525 milyon dolarlık teklifte bulunduğu ihale yüzde 17'lik KDV'siyle Maliye'ye 429 milyon 250 bin dolar gelir bırakacak. Bunun TL karşılığı 255 trilyon. Eğer yarın da 2. GSM satılırsa, elde edilecek toplam KDV 510 trilyon lira olacak.

Analistler, ilk ihalede oluşan 2.5 milyar dolarlık en yüksek teklifin Türkiye'nin özelleştirme programı ve bütçe hedeflerinin karşılanması açısından çok olumlu bir sonuç olduğunu kaydetti. ABN Amro ekonomistlerinden Ceyla Pazarbaşıoğlu,"İhalede alınan sonuç bütçe ve özelleştirme açısından çok olumlu. Bu ihale sonrasında Türk Telekom'un satışının da önü açılacaktır" dedi.

Yarınki ihale için grupların karar günü
İhaleye katılan Koç ve Sabancı gibi Türkiye'nin en büyük grupları ihale konusunda yola devam edip etmeyeceklerinin kararını bugün verecek. Kendi aralarında değerlendirme toplantısı yapacak olan konsorsiyumlar dördüncü GSM lisansı için yarın düzenlenecek olan açık artırmaya katılıp katılmama kararını bugün verecekler. İhalenin, ikinci lisansın verileceği ikinci aşaması, 14 Nisan Cuma günü, saat 14.00'te gerçekleştirilecek. İkinci aşamada, ilk lisansı kazanan konsorsiyumun dışında kalan 4 konsorsiyum yarışacak. Açık artırma, 2 milyar 525 milyon dolardan başlayacak.

'Hedef 6 ayda konuşturmak'
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Onur Özbilen, GSM'de en yeni teknolojiyi en uygun fiyatla getirmek istediklerini belirterek, "Tüketicilerimizin, 5-6 ayda hattımızı kullanabilmelerini hedefliyoruz" dedi. İş Bankası-Telecom İtalia Ortak Girişim Grubu'nun 2.5 milyar dolarlık yatırım yapacağını ifade eden Özbilen, 5 bin kişilik istihdam yaratılacağını belirtti.

Özbilgen en iyi fiyatı verdiklerini umduklarını ve kazandıkları için mutlu olduklarını belirtti. Özbilen, sözlerine şöyle devam etti: "Bize tebliğ edildikten sonra sözleşmeyi imzalayacağız. Daha sonra peşinatı, ardından 3 ay içerisinde paranın kalan kısmını yatıracağız. Hemen arkasından da Türkiye'de yatırımlara başlayacağız. Özkaynaklarımız dışındaki yatırımlar dışarıdan gelecek. Yasaya göre bizim payımız yüzde 51, Telecom İtalia'nın payı yüzde 49."

Özbilen, tekliflerinin rakiplere göre yüksek olmasına ilişkin soruyu şöyle yanıtladı: "Bu, uzun çalışmanın mahsulüdür. Türkiye gerek AB'ye girme aşamasında bir ülke, gerekse GSM piyasasını kullanan bir ülke olarak Avrupa standartlarında büyük ümit vaat ediyor." Telecom İtalia şirketi hakkında da bilgi veren Özbilen, "Avrupa'da alanında ikinci" dedi. Özbilgen "Dünyanın çeşitli yerlerinde GSM işletimi konusunda tecrübeli. Avrupa'da özellikle Akdeniz bölgesinde iddialı. Türkiye'de de başarılı olacağını umuyorum. En yeni teknolojiyi en uygun fiyatla getirmek istiyoruz" dedi.

Telecom Italia

"Stratejik alanda itibarımız artacak"
Telecom İtalia'nın (TIM) Genel Müdürü Roberto Colaninno, uluslararası alanda çok iddialı olduklarını söyledi. Colaninno, şirketin bilanço ve faaliyetlerinin açıklandığı toplantıda Türkiye'den gelen haber üzerine, "Uluslararası alanlarda oldukça iddialıyız. Türkiye'de cep telefonu kurulması ve işletilmesi lisansı aldık. Bizim için çok önemli bir olay" dedi. TIM idari yöneticilerinden Marco De Benedetti de, Türkiye'nin en büyük bankalarından biri ile ihaleyi kazandıklarını söylerken, ihalenin yüzde 49'unun İş Bankası'na ait olduğunu belirtti. Benetti, ihalenin sorumluluğunun kendilerinde olduğunu da ifade etti.

GSM ihalesine ilgi neden?
Çok gelecek vaat eden bir iş. İnsanlar artık mobil olmak istiyor. Sadece Türkiye'de değil tüm dünyada mobil sistemlere olan ilgi inanılmaz bir hızla artıyor. Şu anda 9 milyon cep abonesi var, 2000 sonunda 14 milyona ulaşması bekleniyor. 2003'e kadar 30 milyonluk pazar hedefleniyor. Oysa sabit telefon abonesi sayısı henüz 18 milyon civarında. Bu da kanıtlıyor ki önümüzdeki yıl içinde cep abonelerinin sabit telefon abonelerini geçmesi büyük ihtimal. Ayrıca yeni ekonomi telekomünikasyona hakim olmayı gerektiriyor. Dolayısıyla büyük gruplar GSM'i büyük bir güç olarak görüyor.

Fiyat nasıl belirleniyor?
Mobil telefon operatörlerinin değeri sahip oldukları abone sayısıyla belirleniyor. Kişi başına düşen milli gelir ve ülke riski de fiyat belirlemede rol oynuyor. Gelişmiş ülkelerde abone başına biçilen değer 6-8 bin dolara yükselirken, riski olan ülkelerde bu 3-5 bin dolara iniyor. Haziran'da halka açılması planlanan ve abonesi 6 milyonu geçen Turkcell'e 20-25 milyar dolar arasında değer biçiliyor.

Telecom Italia'nın ilgisi neden?
Avrupa'nın ikinci büyük telekom operatörü olan Telecom Italia'nın İtalya'da 18 milyon müşterisi bulunuyor. 12 ülkede de 14 milyon müşterisi var. Türkiye pazarını çok umutlu bulan Telecom Italia, ülkemizin stratejik öneminden ötürü de ihaleye önem veriyordu.

İş Bankası'nın ilgisi neden?
Geleceğin bankacılığı internet üzerine kurulu. İnternet de telekomünikasyona dayalı bir iş. İş Bankası da en yaygın kişisel müşteriye, en fazla yatırım hesabına sahip banka. Ayrıca banka iştirak portföyünü zenginleştirmeyi hedefliyor.

İhale tüketiciye nasıl yansıyacak?
Mevcut GSM 900 bandının üzerine şimdi GSM 1800 megahertz bandından hizmet verecek olan şebekeler ekleniyor. Tüketiciler şimdiye kadar Turkcell ve Telsim arasında seçim yapmak zorunda kalıyordu. Artık daha fazla seçenek olacak. Görüşme fiyatlarının da ucuzlaması bekleniyor. Çünkü yeni operatörler aboneyi çekebilmek için geniş bir fiyat yelpazesini devreye sokacak.

Lisans neden 25 yıllığına veriliyor?
İmtiyaz hakkı içeren kamu mülkiyetlerinin devri 25 yılla sınırlı. Süre bitiminde yetki tekrar devredilebiliyor.

İhaleden notlar

Kulaklarına inanamadılar....
* GSM ihalesinde fiyat zarfları açılırken sevinç ve hüzün aynı anda yaşandı. İş Bankası ve İtalyan ortağı Telecom İtalia'da yüzler gülerken, Sabancı ve Koç'u temsilen ihaleye giren Ali Sabancı ve Ali Koç ilk yarışı kaybetmenin üzüntüsünü hissettiler.

* Ali Koç, İş Bankası'nın 2 milyar 525 milyon dolarlık teklifini duyduğunda önce kulaklarına inanamadı ve bir anda gülmeye başladı. Ali Sabancı ise şaşkınlıktan başını sağa sola salladı ve dudak büktü. Koç, "Yeniden durum değerlendirmesi yapacağız" derken Ali Sabancı, "14 Nisan'da geldiğimizde görürsünüz" dedi.

* İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Onur Özbilen, açık artırmaya davet aşamasında ikinci kez heyecan yaşadıklarını belirtti ve "En iyi teklifi açık bir farkla biz vermiş olmamıza rağmen, yeniden bir pazarlık yapılacağı bildirildi, tabii bu bizi biraz üzdü. Fakat, neticede verdiğimiz fiyatı kimsenin geçemeyeceği anlaşıldı. Kazandık çok sevinçliyiz" dedi.

* Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz, 4. GSM ihalesine 2.5 milyar dolar fiyat üzerinden açık arttırma ile başlanacağının ve bu fiyatın geçilememesi durumunun hatırlatılması üzerine, "Sanmıyorum. Değerini bulmuştur. Bu satış Türkiye'nin büyüklüğünü gösteriyor. Öyle ihtimal beklemiyorum. O durumda gereği yapılır" dedi.

* İş Bankası'nın, en yakın rakibinden 1 milyar 175 milyon dolar fazla fiyat vererek ihaleyi kazanması bürokrasi kulislerinde ilginç yorumlara yolaçtı. 4. GSM ihalesi, 3. GSM'in fiyatı üzerinden başlayacağı için, "İş Bankası öyle bir fiyat verdi ki bundan sonra kimse 4. GSM için 2.5 milyar doları geçemez. İş Bankası GSM 1800 lisansında rakipsiz kaldı" denildi.

Murat YEŞİLOĞLU-Okan MÜDERRİSOĞLU