Başta ABD olmak üzere, Balkanlar, Kafkasya ve Türk Cumhuriyetleri'nin Başkanları, Türkiye Cumhurbaşkanı'nın bir dönem daha görevde kalmasını bekliyor.

ABD'Ye niçin gitmedi?
Geçtiğimiz Mart başında ABD Başkanı Clinton, Cumhurbaşkanı Demirel'i ülkesine davet etmişti. Clinton, bu buluşmaya çok önem veriyordu. Demirel'le Beyaz Saray'da bir saat baş başa görüşecek, ardından öğle yemeği ikram edecek, daha sonra da Gül Bahçesi'nde ortak basın toplantısı gerçekleştirecekti.

Clinton, bununla da yetinmeyip, Demirel'le birlikte Beyaz Saray'dan yaya olarak çıkıp, halkın arasından geçerek Osmanlı Sergisi'nin açılacağı binaya gitmek istiyordu.

Ancak, Türkiye'deki Anayasa oylaması buna engel oldu. Demirel, Clinton'a bir mektup yazarak, davete katılamama nedenlerini anlatıyor ve özür diliyordu.

Başkan Clinton, kısa bir süre sonra şu cevabı verdi: "Ülkeme yapacağınız ziyareti erteleme sebebini anlayışla karşılıyorum. Ama çok üzgünüm. Sizi, en kısa sürede bekliyorum." Clinton, Kasım ayında görevi bırakma hazırlıklarını yaparken, önümüzdeki Mayıs ayında süresi dolacak olan Türkiye Cumhurbaşkanını ağırlama konusunda sabırsızlanıyor, bu tavır, diplomaside dikkatle ve ilgiyle değerlendiriliyordu. Clinton, Ankara'da bulunduğu sırada Demirel'le görüşürken, "Biz, önümüzdeki yıl gidiyoruz. Ama, anladığım kadarıyla siz bir dönem daha görevde kalacaksınız" demişti.

Bölge liderlerinin tavrı
Bulgaristan Cumhurbaşkanı Stoyanov ve Başbakan Kostov, Demirel'i bölgede yumuşamanın mimarı olarak görüyor, Kosova Sorunu'nun, Türkiye Cumhurbaşkanı'nın gayretleriyle çözüldüğünü dile getiriyor, Romanya Cumhurbaşkanı Emil Constantinescu ise, Anayasa oylamasından hemen sonra Demirel'i arayıp, "Nefesimizi tuttuk, sonucu bekliyoruz" diyordu.

Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev, Demirel'i 29 Mart'tan bu yana her gün telefonla arıyor, Makedonya Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhurbaşkanı'nı bölgenin teminatı olarak görüyor, Bosna-Hersek Başkanlık Konseyi Üyesi ve Boşnakların lideri Alia İzzetbegoviç ise; "Biz, bugün geldiğimiz noktayı Türkiye'ye ve Türkiye Cumhurbaşkanı'na borçluyuz" diyordu.

Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek de, Cumhurbaşkanı Demirel'i 24 Nisan'da ısrarla ülkesine davet ediyor. Mübarek, Demirel'in bir dönem daha görevini sürdürmesi konusunda sık sık beyanlarda bulunuyor.

Mısır Devlet Başkanı bu arada ülkesinin yarı resmi yayın organı Al Ahram Gazetesi'nin başyazarını Türkiye'ye gönderdi. Mısırlı gazeteci, Ankara'daki temasları sırasında, Demirel'in Ortadoğu barışı için çok önemli bir isim olduğunu vurguladı.

Yılmaz: "3 yıl olsa daha iyi olur"
ANAP Lideri Mesut Yılmaz, Demirel'in bir dönem daha görevde kalması teklifini 25 Kasım 1998 tarihinde "Başbakan" sıfatı ile Cumhurbaşkanı'na açıklamıştı. Bu görüşme sırasında Yılmaz, 7+3 şeklinde bir uzatmadan söz ediyordu. Yılmaz, aynı teklifini DSP-MHP-ANAP Koalisyonu'nun kuruluşu sırasında da Cumhurbaşkanı'na tekrarlamış; ama hep "uzatma" ifadesini kullanmıştı. Demirel ise, uzatmaya karşı olduğunu, ancak bunun seçim şeklinde gerçekleşebileceğini belirtiyor, bu konudaki açıklamalarında da acele etmemesini tavsiye ediyordu.

Demirel, bir süre sonra ANAP Sinop Milletvekili Yaşar Topçu ile görüşüp, Mesut Yılmaz'a gönderilmek üzere kendisine şu mesajı veriyordu: "Lideriniz bana geldi, görev süremin uzatılması teklifinde bulundu. Bu konuyu ortaklarımla konuşayım, Koalisyon Protokolu'na yazalım, dedi.

Böyle bir durum, Cumhurbaşkanlığı makamını yıpratır, manevi otoriteyi zayıflatır. Seçimle geldim. Kanunla görevim uzatılırsa; bu, prensiplerime ters düşer. Bu söylediklerimi aynen kendisine aktarabilirsin. Parlamento'da mutabakat sağlanmadan, hiçbir iş yapılamaz. Ben, halkın seçmesini istiyorum, ama Sayın Ecevit, Meclis seçsin diyor. "

Yılmaz'a mesaj
Topçu, Demirel'le görüştükten sonra, lideri Yılmaz'ı konutunda ziyaret ediyor, Cumhurbaşkanı'nın mesajını kendisine iletiyordu. Yılmaz, Topçu'yu dinledikten sonra, "Peki, şimdi ne yapacağız?" sorusunu yöneltiyor, şu karşılığı alıyordu: "Beşlik dilimler halinde anayasal düzenleme yapmak ve TBMM'den seçilmesini sağlamak."

Yılmaz'la, Topçu arasındaki diyalog şöyleydi:

YILMAZ -Parti Grubu'ndan 3 yılı geçirebilirim. Ama 5 yıl olunca geçmez. Arkadaşlar, Cumhurbaşkanı'nın yaşına itiraz ederler.

TOPÇU - Efendim, bu geçerli bir itiraz değil. Hükümet, bu önerinize sahip çıktığı takdirde, mesele kendiliğinden halledilir. Muhalefetteki partiler de bir biçimde bunu destekler.

YILMAZ - Madem öyle 5+5'e evet diyelim.

TOPÇU - Mutabık mıyız?

YILMAZ - Bence 3 yıl, daha iyi idi. Ama buna da peki derim.

TOPÇU - Cumhurbaşkanı'nın ricasına rağmen, Moskova'ya giderken, bu meseleyi kamuoyuna açıkladınız. Cumhurbaşkanı rica etmişti, 2000 yılını bir görelim diyordu. Keşke acele etmeseydiniz.

YILMAZ - Mecbur oldum.

HULóSİ TURGUT'UN YAZI DİZİSİ

YARIN

Yılmaz niçin mecbur oldu?